هدیه‌ای از جنس قرآن

بخشش بهترین دارایی

این ویژه‌برنامه هر روز جز جمعه‌ها ساعت 17 از رادیو تهران پخش می‌شود. عقربه‌های ساعت به لحظه شروع برنامه نزدیک می‌شود: هستند کسانی که با آیات قرآن زندگی می‌کنند، کسانی که قرآن در قلبشان کتابی است گشوده. در این برنامه سراغ آدم‌هایی می‌رویم که قرآن در قلبشان کتابی است گشوده... .

علیرضا فتحی‌پور، پژوهشگر قرآنی برنامه، صحبت‌هایش را پس از آنونس شروع می‌کند و می‌گوید: شاید این اتفاق را در طول زندگی تجربه کرده باشیم که می‌خواهیم چیزی به کسی کمک کنیم یا هدیه‌ای به شخصی بدهیم. بعضی‌ها این طوری هستند، نگاه می‌کنند چه چیزهایی به دردشان نمی‌خورد آن را می‌بخشند. نمی‌گویم این کار بدی است، نفس کمک کردن خیلی خوب است، نباید جلوی این کار را بگیریم، در قرآن هم به این مساله اشاره می‌شود. حقیقت کمک کردن به دیگران و نیکو بودن این اعمال چیست؟ منتها قبل از این که بخواهیم آیه را بررسی کنیم، سری بزنیم به کسی که این آیه را زندگی می‌کند.

مستندساز برنامه به مدرسه‌ای می‌رود که مدیر آن آیه‌ای را محور آموزش به دانش‌آموزان قرار داده است که چگونه به دیگران کمک کنند. در ادامه آیه‌ای از قرآن درباره بخشش بهترین دارایی هر شخص به همراه معنای آن قرائت می‌شود که با توجه به موضوع برنامه انتخاب شده است. شما هرگز به مقام نیکوکاران و خاصان خدا نخواهید رسید، مگر از آنچه دوست می‌دارید و محبوب شماست در راه خدا انفاق کنید و خدا بر آن آگاه است.

وی در ادامه می‌افزاید: این گونه برنامه‌ها می‌تواند به مخاطبان کمک کند، به این صورت که نگاه او به آیات و مفاهیم دینی فقط نگاه معنوی و آسمانی نباشد، بلکه آنها را در حوزه‌های زمینی و اجتماعی بتواند پیدا کند. طرح موضوعات این برنامه بر همین اساس است؛ آیا این آیات مصداق عملی و مصداق کاربردی دارد، آیا کسانی هستندکه این آیات را زندگی کنند. به تعبیری به دنبال زندگی کردن آیات قرآن هستیم نه فقط قرائت محض.

فتحی‌پور در پاسخ به این پرسش که برای درک راحت‌تر و بهتر مفاهیم و احادیث قرآنی توسط مخاطبان چه تدابیری اندیشیده شده است، می‌گوید: خیلی سخت و پیچیده نیست، همین پدیده‌هایی که در اطراف ما هستند؛ روابطی که بین ما با محیط زیست برقرار است، همه اینها از موضوع‌هایی است که می‌شود آنها را از نگاه قرآنی و معرفتی با آن تعامل داشت. اگر ما به ارتباطات‌مان نگاه کنیم، آنچه در فعالیت انسانی در حوزه جهانی وجود دارد همه اینها را می‌شود از منظر دینی و قرآنی نگاه کرد. البته به این معنا نیست که ما بخواهیم مفاهیم خودمان را حمل بر آیات کنیم، این بیشتر به معنای استشمام این آیه است، مبنی بر این که این آیه را چگونه فهم می‌کنیم و تحت تاثیر و نورافشانی این آیه مسیری را انتخاب می‌کنیم و یک کاری را انجام می‌دهیم.

آموزش فرهنگ ایثار و انفاق

ساسان اسماعیلی، مدیر یکی از دبیرستان‌های پسرانه شهر تهران میزبان مستندساز برنامه می‌شود. به مناسبت ماه رمضان هدیه‌ای آشنا، آیه‌ای حک شده بر لوحی که نه فقط در حد شعار است، بلکه مصداق آن در این مدرسه عملی شده است، به او هدیه می‌شود.

او می‌گوید: مدارسی که نیاز به بازسازی دارند یا مناطقی که مدرسه ندارند و همچنین خانواده‌هایی را که خانه ندارند و به سختی زندگی می‌کنند شناسایی می‌کنیم. دانش‌آموزان در کنار خانواده‌ها و ما، دنبال خیرین می‌گردیم تا منابع مالی را فراهم کنیم. یک هفته هم در شهریور ماه دانش‌آموزان حضور فیزیکی در پروژه‌ها پیدا می‌کنند و در قسمت دیوار چینی در روستاها مستقر می‌شوند.

مدیر مدرسه در ادامه هم درباره این که چطور شده این آیه سردر گزارش‌های اردوهای جهادی شده است، توضیح می‌دهد و می‌گوید: ما نگاهمان در کار خیر، لزوما این نبود که محرومیتی برطرف شود، یا به محرومی کمک شود، ما به عنوان مدرسه ماموریت‌مان این نیست. نهادهایی در کشور وجود دارند که کارشان رفع محرومیت است. ماموریت ما تربیت این نسل نوجوان است تا اتفاقی درخود نوجوان و در درون این نوجوان بیفتد. برای این که این نگاه و بینش ایجاد شود و نوجوان جزو خیرین شود باید از چیزهایی که دوست دارد، بگذرد.

یکی از هیجان‌انگیزترین ویژگی این برنامه هدیه آیه قرآن است. این آیات متناسب با شغل، حرفه و تخصص افراد است یا ارتباطی به اخلاق نیکو آنها خواهد داشت. مثلا در یکی از این برنامه‌ها سراغ نیکوکاری می‌روند که سرپرستی یتیمان را به عهده دارد. (أَلَمْ یَجِدْکَ یَتِیمًا فَآوَی) آیا خدا تو را یتیمی نیافت که در پناه خود جای داد؟ سوره ضحی آیه 6 .

این آیه تقدیم شد به بانوی نیکوکاری که سرپرستی 20 کودک بی‌سرپرست و بدسرپرست را به عهده گرفته است. در این دیدار هدیه او آیه‌ای از قرآن است که درباره رسیدگی به یتیمان تاکید دارد و با او در این باره گفت‌وگو می‌شود. سخن نیکو، احسان به والدین، بخشش قصاص، بازگشت از مرگ و بسیاری دیگر از این دسته‌ است.

در ادامه برنامه، پژوهشگر قرآنی به تحلیل و تفسیر حدیث می‌پردازد و درباره آیه و معنای آن توضیح می‌دهد.

مریم کریمی - ضمیمه قاب کوچک جام جم