نگاه هنرمند بایدجهانشمول باشد

خیلی‌ها او را با آثار طنز پر مخاطبی مثل دزد عروسک‌ها و پاورچین مهران مدیری و دکتر تزریقاتی فیلم آپارتمان شماره 13 می‌شناسند. آبادی در تئاترهم حضور جدی دارد و بیش از 27 نمایشنامه و 36 فیلمنامه نوشته است. چندی قبل هم نمایش «پله آخر» را روی صحنه برد. آبادی 50 سال قبل در دوران اوج تئاتر سرپرستی تئاتر توسکا را در لاله‌زار برعهده داشت. او چند دوره‌ای هم عضو شورای مرکزی انجمن بازیگران خانه سینما بوده است. «شاهگوش»، «نی‌زار آن‌سوی رودخانه»، «زن‌هایی از نسکاولی»، «12صندلی سیاه» و «حقه‌باز» از جمله کارهای آبادی است.

از روندی که در نیم قرن بازیگری تجربه کردید. احساس رضایت دارید؟

تا حدی رضایت دارم. به‌عنوان بازیگر علاقه دارم در کارهایی بازی کنم که حرفی برای مخاطب داشته باشد. نقش باید اوج و فرود داشته باشد و مخاطب با دیدن کار و بازی بازیگر به تفکر وادار بشود. در دوران تحصیل در خارج از کشور یکی از استادانم عنوان می‌کرد کاری را برای بازی قبول کنید که داستانش روی شما اثرگذار باشد. نقشی که خنثی باشد و بازی‌اش کنید برای شما هیچ دستاوردی نخواهد داشت. نگاه یک هنرمند باید جهانشمول باشد. نباید فراموش کنیم سینما و تلویزیون باید به مخاطبانشان روشنگری بدهند و ضمن ارائه سرگرمی بتواند حرف‌های مهم اجتماعی را در قالب داستانی به مخاطبش عرضه کند. همواره در طول تاریخ، هنر نشان داده که می‌تواند در جامعه منشا تغییر، تحول و فرهنگ‌سازی مثبت و خوبی باشد. در این پنج دهه همیشه تلاش کرده‌ام با انتخاب‌هایی در کارهایم که در عرصه کارگردانی و بازیگری داشته‌ام،‌ حرف‌های تازه‌ای ارائه کنم و بتوانم به عنوان یک هنرمند سهمی در ارتقای سطح فرهنگی مردم داشته باشم.

در دهه 30 با خیلی از بزرگان بازیگری از قبیل اصغر گرمسیری و سارنگ همکاری داشتید. این بزرگان چه تاثیری در روند کاری شما داشتند؟

این بزرگان ریشه تئاتری داشتند و دهه 30 هم اوج دوران شکوفایی و بالندگی تئاتر ما بود؛ در واقع ایران می‌توانست به یکی از کشورهای صاحب سبک در تئاتر تبدیل شود. متاسفانه از اواخر دهه 30 عده‌ای سودجو آمدند و فضای تئاتر را به کارهای سطحی آلوده کردند و تئاتر به صحنه آواز و رقص تبدیل شد. با این روند ذائقه مخاطب نیز دستخوش تغییراتی شد. خوشبختانه بعد از انقلاب تئاتر دوباره قدرت گرفت و الان هم جوان‌های با استعدادی در تئاتر فعالیت می‌کنند و شعور تماشاگران هم ارتقا یافته است. استقبال خوب مردم در سال‌های اخیر نشان می‌دهد با ارتقای سطح معلومات مردم کارهایی نظیر تئاتردیدن می‌تواند جزو سبد فرهنگی خانواده‌ها باشد، البته به شرط آن‌که مسئولان فرهنگی هم از تئاتر و هنرمندان حمایت و از لحاظ اقتصادی آنها را پشتیبانی کنند. در همه جای دنیا تئاتر با حمایت دولت رونق دارد و این کار مهمی است.

تحصیل در یکی از دانشگاه‌های معروف دنیا در پراگ کشور چک چه دستاوردهایی برای شما داشت؟

برای من تاثیرگذار بود. نزدیک به 14 سال در پراگ تحصیل و زندگی کردم و با بازیگری نوین جهانی آشنا شدم و این خودش اتفاق مهمی درزندگی من بود.

شما تجربه بازی در کارهای تاریخی متعلق به دوران صدر اسلام (مختار) و کارهای تاریخی معاصر (در چشم باد) را دارید. هرکدام از این‌گونه‌ها برایتان چه ویژگی‌هایی دارد؟

به‌عنوان بازیگر ممکن است آشنایی بیشتری با کارهای تاریخ معاصر داشته باشید و اغلب اتفاقات را تجربه کرده باشید. من اگر در سریال در چشم باد نقش یک سرهنگ دوران پهلوی را بازی کردم بخوبی از این جنس نظامی‌ها شناخت داشتم. اما کار بازیگر موقعی که نقشی متعلق به 1400 سال قبل را بازی می‌کند تفاوت پیدا می‌‌کند و من به‌واسطه فیلمنامه داوود میرباقری با شخصیت مختار و یارانش آشنا شدم. در کلیت نمی‌دانم مختار به لحاظ فیزیکی چگونه بوده است و چقدر در تاریخ درست روایت شده است.

کار کردن با کارگردان‌های کهنه کار و با دانشی مثل داوود میرباقری و مسعود جعفری‌جوزانی چگونه بود؟

به‌عنوان بازیگری حرفه‌ای با هردوی آنها رابطه خوبی داشتم. داوود میرباقری با متانت و آرامشی که دارد باعث می‌شود در حین کار کردن راحت و بدون دغدغه باشید و تمرکزتان فقط روی ایفای نقش باشد. قلم داوود میرباقری هم در میان نویسندگان حرفه‌ای مثال زدنی و عالی است.

در ضمن میرباقری بلد است چگونه از بازیگر بازی مورد نظرش را بگیرد. تسلط و احاطه میرباقری به تاریخ هم واقعا خوب است. مسعود جعفری جوزانی هم به‌واسطه تحصیل در آمریکا یک کارگردان کلاسیک و کار بلد محسوب می‌شود. آشنایی من و جوزانی به دهه‌های قبل و دهه 40 در شهر ارومیه برمی‌گردد که با هم در یک گروه کار می‌کردیم. او در آن دوران سرباز بود و علاقه زیادی به کارهای هنری داشت و استعدادش هم بی نظیر بود و با پشتکار به این موقعیت رسید.

در سریال شب دهم با حسن فتحی تجربه خوب و موفقی داشتید...

شب دهم کار خوب و استانداردی بود و یکی از نکات ارزشمند این کار استفاده از هنر تئاتری تعزیه در بستر درام ماجرا بود که برای من خیلی جذابیت داشت و کار تلفیقی از یک کار تاریخی و معاصر محسوب می‌شود. من در این سریال نقش کریم قهوه چی را بازی کردم و تجربه خوبی برایم بود. جا دارد اینجا از برخی از دوستان کارگردان مثل حسن فتحی گلایه‌ای هم داشته باشم که کمتر برای کارهای بعدیشان از من دعوت کرده‌اند. البته من انسان قانعی هستم و با حقوق اندک بازنشستگی امرار معاش می‌کنم.

هونام حقانی