«لیسانسه‌ها» طنز اجتماعی با رگه‌های فانتزی

این کارگردان با بهره بردن از زبان طنز اجتماعی با رگه‌های فانتزی، نگاه تازه‌ای به دنیای جوانان کرده و همین باعث شده تا قصه، روایت تازه‌ای برای بینندگان داشته باشد.

سروش صحت در این سریال همچون ساخته‌های قبلی‌اش از بازیگران تئاتری و چهره‌های جدید استفاده کرده که نمونه بارز آن هوتن شکیباست که تاکنون به شکل جدی در تلویزیون ظاهر نشده است. او از بازیگران توانمند در تئاتر محسوب می‌شود و بازی خوب او نشان می‌دهد که صحت در انتخاب بازیگران به هیچ وجه اشتباه نکرده است.

بازخوردهای مردمی از زمان پخش این مجموعه تا امروز نشان می‌دهد لیسانسه‌ها در جلب رضایت مردم موفق بوده است. سروش صحت قبل از ساخت سریال لیسانسه‌ها مجموعه‌های چارخونه، بازی، ساختمان پزشکان، پژمان و شمعدونی را کارگردانی کرده است.

البته او در تلویزیون سابقه نویسندگی و بازیگری در آثار کارگردانانی همچون مهران مدیری، بهروز بقایی، رضا عطاران، اصغر فرهادی، همایون اسعدیان، محمدرضا هنرمند، مهران غفوریان، علیرضا افخمی و سیروس مقدم را هم دارد و از کارهای او می‌توان به جنگ 77، ببخشید شما، قطار ابدی، داستان یک شهر، چراغ جادو، کاکتوس، چک برگشتی، بدون شرح، تب‌سرد، ترش و شیرین، زیرزمین، مرد هزار چهره، گاو صندوق، بزنگاه و شمس‌العماره و... اشاره کرد.

مجموعه لیسانسه‌ها با پرداخت به قصه زندگی سه جوان و چالش‌های شخصی، خانوادگی و اجتماعی آنها توانسته مخاطب را پای جعبه جادویی بنشاند. یکی دیگر از ویژگی‌های سریال گذاشتن دیالوگ‌هایی است که قرار است به هیچ قشری برنخورد. از نمونه دیالوگ‌های سریال لیسانسه‌ها می‌توان به شوخی‌هایی اشاره کرد که با اقشار مختلف می‌شود و در ادامه کاراکترهای قصه این جمله را مطرح می‌کنند که این شوخی به فلان قشر برنخورد.

مردم در لیسانسه‌ها

سروش صحت در پاسخ به این سوال که بعد از چند تجربه موفق و ساخت سریال‌های پرمخاطبی همچون ساختمان پزشکان و پژمان این‌بار با لیسانسه‌ها به تلویزیون آمده‌اید، چطور شد به فکر ساختن چنین مجموعه‌ای افتادید که البته نویسندگی آن را هم به عهده دارید، به جام‌جم گفت: هر کاری ویژگی و جنس خودش را دارد. ما در این مجموعه تصویرگر قصه چند جوان هستیم و مشکلات جوانان را با زبان طنز می‌گوییم. ما اجتماع امروز را در قصه در نظر گرفتیم و مسائل جوانان را مطرح کردیم. البته سعی کردم زبانی برای قصه انتخاب کنم که مردم خودشان را به نوعی در قصه ببینند. لیسانسه‌ها را مانند کارهای دیگرم دوست دارم. من و ایمان صفایی فیلمنامه را می‌نویسیم.

وی درباره دشواری همزمان کار کارگردانی و فیلمنامه‌نویسی هم عنوان کرد: مسلما سخت است، اما من و ایمان صفایی سال‌هاست با هم کار می‌کنیم و نسبت به روحیات یکدیگر در کار آشنا هستیم. نگارش همزمان با تولید این حسن را دارد که نقاط قوت و ضعف کار مشخص می‌شود. ما به لحاظ تصویربرداری جلوتر از پخش هستیم و بخش زیادی از قسمت‌های سریال آماده است.

بازخوردها مثبت بوده است

این کارگردان در واکنش به این‌که آیا با توجه به بازخوردهایی که دریافت کرده‌اید، تغییراتی در شخصیت‌های قصه دادید یا نه، افزود: خوشبختانه بازخوردها مثبت بوده و خیلی نیاز به تغییرات در کاراکترها نبود، اما اگر بازخورد منفی نسبت به کاراکتری داشتیم، حتما به آن فکر می‌کردیم.

صحت درباره میزان شناختش از مخاطب تلویزیون نیز تصریح کرد: هر آدمی از تجربیات قبلی‌اش استفاده می‌کند و من هم از این قاعده مستثنا نیستم. در همه کارهایم از تجربیات گذشته‌ام استفاده می‌کنم. حال گاهی موفق بودم و برخی مواقع نتوانستم موفق باشم.

وی درباره اقبال مخاطبان به آثارش گفت: مخاطب هر کاری را که تماشا می‌کند بعضی از صحنه‌ها را بیشتر دوست دارد و علاقه‌اش نسبت به برخی صحنه‌ها کمتر است و این هم طبیعی هست. این اتفاق در سریال لیسانسه‌ها هم افتاده و مخاطب برخی قسمت‌ها را بیشتر از قسمت‌های دیگر دوست دارد. ضمن این‌که نمی‌شود همه بخش‌های کار در یک سطح باشد.

این کارگردان در پاسخ به این که آیا قرار است با ساخت سریال لیسانسه‌ها خاطره خوش‌ساختمان پزشکان و پژمان را برای مخاطبان زنده کنید، تصریح کرد: به نظر می‌آید مردم سریال‌های پژمان و ساختمان پزشکان را دوست داشتند. البته عده‌ای شمعدونی را بیشتر دوست داشتند و عده‌ای دیگر کمتر. بازخورد خوب مردم از لیسانسه‌ها نشان می‌دهد که اکثریت مردم علاقه زیادی به تماشای این سریال دارند.

باید ظرفیت شوخی را در جامعه افزایش داد

صحت درباره تاکیدش در قرار دادن دیالوگ‌هایی با این محوریت که این شوخی به فلانی برنخورد، اظهار کرد: باید ظرفیت شوخی را در جامعه افزایش داد و اگر با قشر و طبقه‌ای در یک اثر هنری شوخی می‌شود، منظور فقط و صرفا شوخی است، اما متاسفانه فضایی ایجاد شده که با هر فردی از هر قشر و طبقه‌ای شوخی می‌شود، توهین تلقی خواهد شد. به همین دلیل چنین دیالوگ‌هایی گذاشتیم که هم شوخی می‌کنیم و هم این‌که به کسی برنخورد.

وی در پاسخ به این سوال که زمان نگارش، نگران بازخوردهای مردمی نبودید، عنوان کرد: این تصور را نداشتم که بازخورد بدی دریافت کنیم، چون هر کس فیلمنامه را می‌خواند، این بخش را دوست داشت. این شوخی تا پایان سریال ادامه دارد. البته به مرور تعداد این لحظات کمتر خواهد شد.

این کارگردان در واکنش به این سوال که مدتی است از فضای بازیگری دور شده‌اید، اگر قرار باشد بین بازیگری، نویسندگی و کارگردانی یکی را انتخاب کنید، کدام یک را ترجیح می‌دهید، عنوان کرد: من به هر سه کار علاقه‌مندم و آنها را ادامه خواهم داد.

صحت درباره فصل دوم سریال لیسانسه‌ها گفت: فصل دوم ادامه قصه فصل اول است و هیچ تغییری نداریم. این مجموعه 60 قسمتی است، اما چون تلویزیون اصرار داشت زودتر از تاریخ، پخش شود به همین دلیل 25 قسمت را برای پخش آماده کردیم و سیناپس 15 قسمت فصل دوم را هم با ایمان صفایی نوشتیم.در مجموع همه عوامل تلاش می‌کنند مردم موقعیت‌های طنز این مجموعه را دوست داشته باشند.

سریال‌های طنز پربیننده شبکه 3

جعفر عبدالملکی، قائم‌مقام مدیریت شبکه سه در پاسخ به این سوال که به نظر می‌رسد شبکه سه با ساخت سریال لیسانسه‌ها می‌خواهد خاطرات خوش طنزهای 90 شبی این شبکه را برای مردم زنده کند، به جام‌جم گفت: شبکه سه براساس مطالعات صورت گرفته، تجارب گذشته و نظرسنجی مرکز تحقیقات به این نتیجه رسید که مردم تمایل زیادی به تماشای مجموعه‌های طنز ادامه‌دار دارند. به همین دلیل به تولید چنین طنزهایی تصمیم گرفت که همراه با تعلیق داستانی برای مخاطبان باشد تا از این طریق بینندگان را به مخاطبان وفادار تبدیل کند.

وی ادامه داد: از سوی دیگر شبکه سه به عنوان یک شبکه پربیننده و بر مبنای تاکیدات ریاست محترم سازمان صداوسیما مبنی بر جوانگرایی، ساخت سریال و برنامه‌های طنز و مفرح را در دستور کار قرار داده و بر این اساس سریال‌های طنز شهرک جیم و لیسانسه‌ها تولید و پخش می‌شود. تولید برنامه‌های دیگری هم در دستور کار است که بزودی اعلام خواهد شد.

قائم‌مقام مدیر شبکه سه عنوان کرد: سریال لیسانسه‌ها مشکلات جوانان تحصیلکرده را دستمایه قرار داده و با زبان طنز اجتماعی و موقعیت این مسائل را به تصویر کشیده که هم مردم سرگرم شوند و هم این‌که پیامی به آنها انتقال داده شود. در مجموع بازخوردهای بسیار خوبی از سریال‌های شهرک جیم و لیسانسه‌ها داشتیم و نظرسنجی‌های سازمان صداوسیما نشان می‌دهد این دو سریال، پربیننده‌ترین مجموعه‌هایی است که از شبکه‌های سراسری پخش می‌شوند.

یک جهان تازه با بازیگران

سروش صحت با اشاره به جنس طنز موقعیت که در سریال لیسانسه‌‌ها استفاده می‌کند، توضیح داد: من از کارگردانانی که به عنوان نویسنده و بازیگر با آنها همکاری کردم، خیلی یاد گرفتم و آنها را به کار بستم. خودم طنز رئال و اجتماعی با رگه‌های فانتزی را دوست دارم. البته نه من و نه ایمان صفایی، ذهن فانتزی نداریم، اما از لحظات فانتزی در کارمان استفاده می‌کنیم.

وی در پاسخ به این که شما معمولا در مجموعه‌هایتان چهره‌های جدید تئاتری معرفی می‌کنید و در سریال لیسانسه‌ها هم از هوتن شکیبا، بازیگر توانمند تئاتر بهره برده‌اید، آیا این مساله دلیل خاصی دارد یا به تئاتر عرق دارید،عنوان کرد: همیشه دوست دارم از بازیگران جدید استفاده کنم تا کشف شوند. هوتن شکیبا، بازیگر توانمندی در تئاتر است که سال‌هاست او را می‌شناسم. همیشه علاقه‌مند به بازی‌هایش بودم، اما شرایط همکاری فراهم نشد تا این اتفاق در سریال لیسانسه‌ها افتاد. خیلی خوشحالم که با هوتن شکیبا، کاظم سیاحی و سیاوش چراغی‌پور، بازیگران تئاتر همکاری می‌کنم. به نظرم حضور چهره‌های جدید در کار مثل یک جهان تازه است و به آن رنگ و بوی تازگی می‌دهد.

این کارگردان در واکنش به این که بازیگران تئاتر با دوربین مانوس نیستند؛ نگران نبودید که این مساله ممکن است کار شما را دشوار کند، گفت: چون تا به امروز نتیجه بدی نگرفته‌ام، نگران نیستم.

فاطمه عودباشی

رادیو و تلویزیون