آقای میلیاردر، سوار بر موج نارضایتی

کارشناسان معتقدند مهم‌ترین دلیل رای‌آوری ترامپ، این بود که او خود را معترض شرایط فعلی اقتصاد آمریکا جلوه‌داد و مردمی که از سال‌ها شکاف عظیم طبقاتی و شرایط سخت معیشتی به ستوه آمده بودند، فقط به این دلیل ترامپ را بر کلینتون ترجیح دادند که کلینتون را مدافع وضع موجود می‌دانستند و کورسوی امیدی به اصلاح ساختار اقتصادی ـ اجتماعی آمریکا با چرخش قدرت داشتند.

افزایش شمار فقرا در آمریکا به بیش از 46 میلیون نفر مطابق آمارهای رسمی دولت و رسیدن نرخ رسمی فقر به 15 درصد کل جمعیت، بخوبی نشان‌دهنده اوضاع وخیم اقتصادی آمریکاست. نکته مهم‌تر آن که نرخ فقر برای کودکان آمریکایی 21 درصد اعلام شده است؛ یعنی از هر پنج کودک آمریکایی یک کودک در فقر زندگی می‌کند.

آمارهای رسمی دولت آمریکا نشان می‌دهد شکاف طبقاتی و نابرابری درآمد در این کشور طی سال‌های اخیر به طور مستمر افزایش یافته است.

ضریب جینی که شاخص برابری توزیع درآمد است، در سه دهه اخیر در آمریکا افزایش یافته و بدتر شده است.

ضریب جینی در آمریکا طبق آخرین آمار در سال 2015 به رقم 466هزارم رسید که بالاترین رقم در میان کشورهای صنعتی محسوب می‌شود.

ضریب جینی در ایران سال‌هاست زیر 4 دهم قرار دارد که مقایسه آن با شاخص ضریب جینی در آمریکا بیانگر اوضاع وخیم شکاف طبقاتی در ایالات متحده است.

این آمار بیانگر تشدید وخامت شکاف درآمدی در کشور آمریکا، فقیرتر شدن فقرا و پولدارتر شدن پولدارهاست. این در حالی است که در کمتر کشور توسعه‌یافته جهان، ضریب جینی طی سه دهه رشد مستمر داشته است.

فشارهای معیشتی و نارضایتی از سطح فساد و تبعیض اقتصادی در آمریکا، چند سال پیش خود را در قالب جنبش اعتراضی 99 درصد وال استریت نشان داده بود. هرچند دولت اوباما آن اعتراض‌های گسترده را سرکوب کرد، اما اعتراض‌های زیرپوستی مردم آمریکا به فقر و نابرابری ادامه یافت و خود را در انتخاب کاندیدایی که نماد اعتراض به وضع موجود بود، نشان داد.

ترامپ برنامه اقتصادی نداشت

دکتر مهدی حنطه، اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه، درباره انتخابات اخیر آمریکا به نسیم گفت: آقای ترامپ سیاست مشخصی را در حوزه اقتصاد در مناظرات انتخاباتی و همچنین میتینگ‌های ریاست جمهوری مطرح نکرد، اما در هر حال ایشان یک تاجر است و در مناسبات شخصی خود موفق بوده، از این رو این موضوع ممکن است باب تعاملی را در سطح دنیا بویژه با ایران فراهم کند.

وی با بیان این که جمهوریخواهان همیشه از منطق رو استفاده می‌کردند و نفاقی را که دموکرات‌ها داشتند اینها نداشتند، گفت: بنابراین می‌توان گفت با توجه به این که اقتصاد آمریکا دچار کاستی و بدهی زیادی است و آقای ترامپ هم با این موضوعات آشنایی دارد به نظر می‌رسد شاید باب تعامل جدیدی با کشورهای دنیا باز شود و این در صورتی محقق خواهد شد که دیگر کشورهای حوزه اروپا و یورو نیز سیاست‌های آقای ترامپ را قبول داشته باشند. یادمان نرود آقای ترامپ شخصیت شناخته‌شده‌ای نیست، ازاین‌رو این بعد ناشناخته بودنش هم می‌تواند فرصت برای ایشان باشد و هم تهدید.

حنطه ادامه داد: در کل سیاست‌های کلان آمریکا توسط مرکز سیاست‌های دوحزبی آمریکا طراحی می‌شود که مورد وثوق حزب دموکرات و جمهوریخواه است. این سیاست‌ها مخدوش نمی‌شود لذا آقای ترامپ ضمن این که باید به این سیاست‌ها پایبند باشد، از طرفی در تیمی که می‌چیند و رویه‌ای که می‌گیرد موثر است.

شکاف طبقاتی، عامل انتخاب ترامپ

اصغر فخریه‌کاشان، قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی درباره انتخاب ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا به خبرنگار ما گفت: اقتصاد آمریکا چند سالی است که با تنش کار خود را ادامه می‌دهد و تغییرات اساسی که حتی اوباما قصد داشت آن را اجرایی کند محقق نشد و باعث اعتراضات زیادی از سوی مردم و سرکوب حاکمیتی این کشور شد.

وی افزود: شکاف طبقاتی جامعه در آمریکا به حدی رسیده بود که مهاجران و رنگین‌پوست‌ها بیشترین اعتراض را نسبت به وضع موجود آمریکا داشتند و جنبش وال‌استریت را به وجود آوردند.

قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: صحبت‌های ترامپ یک نوع حرف‌درمانی بود و واکنش‌هایی که نسبت به جنبش وال‌استریت داشت، باعث شد تا معترضان وال‌استریت در طبقه متوسط و بالای جامعه به این حرف‌ها گوش فرا دهند و رای خود را با نام ترامپ به پایان برسانند.

فخریه‌کاشان تصریح کرد: قطعا مشکلاتی مانند وضعیت معیشتی، فقر و نابرابری اجتماعی باعث رای آوردن دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور جدید آمریکا بود. وی با اشاره به علت این انتخاب تصریح کرد: حرف‌های ترامپ ضدسیستم فعلی آمریکا بود و از آنجا که مردم از سیستم فعلی ناراضی بودند ترامپ را برگزیدند.

این مقام مسئول اضافه کرد: مردم به امید یک اقتصاد بهتر ترامپ را انتخاب کردند اما در عمل شاهد تغییرات گسترده در بخش سیاست‌های اقتصادی آمریکا نخواهیم بود.

حل مشکل بیکاری

در همین حال دکتر مهدی تقوی، اقتصاددان به جام‌جم گفت: شکاف طبقاتی زیاد در اقتصاد آمریکا و همچنین معضل بیکاری باعث شد تا مردم حرف‌های ترامپ را نسبت به واقعیات جامعه نزدیک بدانند و رای خود را به این سمت نهایی کنند.

وی افزود: صحبت‌های ترامپ به دل مردم بخصوص در طبقه متوسط نشست و انتخاب وی به‌عنوان رئیس‌جمهور یک نوع اعتراض به وضعیت فعلی آمریکا بود.

استاد دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به برخی صحبت‌های ترامپ تصریح کرد: وی در یکی از سخنرانی‌های خود اعلام کرده بود که مرز بین ایالات متحده و مکزیک را دیوار می‌کشد و این خواسته مردم به دلیل سرشکن کردن مزد نیروی کار بود.

تقوی تاکید کرد: بیکاران مکزیکی به آمریکا سفر می‌کنند و باعث می‌شود تا کارگران آمریکایی با مشکلاتی روبه‌رو شوند که این از جمله ایرادات اقتصادی این کشور محسوب می‌شود.

وی گفت: اگر صحبت‌های ترامپ مبنی بر اصلاح نرخ‌های مالیات درست باشد، می‌تواند اقتصاد خوبی در انتظار این کشور باشد که البته اجرای این سیاست بعید به نظر می‌رسد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: حل مشکل بیکاری و ایجاد اشتغال خواسته اصلی مردم بود که رای‌دهندگان تشخیص دادند سیاست‌های فعلی که کلینتون نماد آن بود، نمی‌توانند این بخش را حل کنند.

محمدحسین علی‌اکبری - اقتصاد