معادلات منطقه عکس جهت قطب‎نمای سیاسی ترکیه/ استراتژی تهران در منطقه مستقل از قوم‎گرایی و مذهب

از طرفی رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه در سخنانی با انتقاد از مخالفت‎ها با حضور کشورش در کارزار نظامی حمله به موصل تاکید کرد که مرزهای کنونی با عراق و سوریه با رضایت خاطر ترکیه نبوده و شهر موصل به لحاظ تاریخی متعلق به ترکیه بوده است!!

"مهدی امیری" مدیر گروه سیاست خارجی مرکز پژوهش‎های مجلس، پیرامون مواضع اخیر آنکارا نسبت به تحولات منطقه به خبرنگار سیاسی جام جم آنلاین گفت: سیاست خارجی ترکیه بویژه در 5 سال گذشته از سوی حزب عدالت و توسعه، بعنوان دولت حاکم بر ترکیه در مسیر جاه طلبی‎های منطقه‎ای حرکت کرده است.

محاسبات غلط، آفت بزرگ سیاست خارجی آنکارا

وی با اشاره بر تلاش ترکیه برای افزایش نفوذ خود در معادلات منطقه تصریح کرد: دولت آنکارا با پی ریزی محاسبات غلط در قبال مسایل مهم و پیچیده منطقه، به نتیجه‎ای جز شکست در سیاست خارجی ترکیه خود نایل نیامده است.

امیری بخش اعظم بحرانهای سیاسی، امنیتی خاورمیانه را ناشی تصمیمات و سیاستهای توسعه طلبانه آنکارا دانست و افزود: شاید عینی ترین راهبرد اشتباه اردوغان در منطقه در قبال بحران داخلی سوریه باشد که؛ ترکیه عملا بر مناقشات سوریه دامن زد.

این کارشناس سیاست خارجی حمایت بی‎شائبه از گروه‎های تروریستی را مهمترین مصادیق بحران سازی دولت آنکارا در سوریه و منطقه برشمرد وعنوان داشت: امروز پیامدها و عواقب پشتیبانی ترکها از گروههای افراطی تندرو و تروریست نظیر داعش، متوجه شرایط امنیتی کشور ترکیه هم شده است.

ترکیه از گذشته عبرت نمی‎گیرد؟!

کارشناس سیاسی مرکز پژوهش‎های مجلس، در پاسخ به این سئوال که چرا با وجود حمایت جمهوری اسلامی پس از کودتادی نافرجام از دولت مرکزی ترکیه، رویکرد مقامات آنکارا نسبت به تهران، تغییر چندانی نداشته عنوان نمود: اظهارات اخیر اردوغان و نخست وزیر ترکیه، به نوعی مؤید این واقعیت است که؛ دولت حاکم بر آنکارا، علی رغم درسهای مهمی که بایستی از مسایل گذشته کسب کرده باشد، واقعیات منطقه را بدرستی درک نمی‎کند.

امیری با اصولی خواندن سیاستهای جمهوری اسلامی چه در قبال سوریه و چه در مورد عراق، به جام جم آنلاین گفت: مواضع تهران همواره بر حمایت خود از دولتهای ملی، مردمی منطقه استوار بوده، بویژه نقش آفرینی ایران در عراق طی سالهای اخیر خط مشی و سیاست کلان آن حمایت از دولت ملی عراق در راستای مبارزه با گروه های تروریستی تعریف شده است.

استراتژی تهران در منطقه مستقل از قوم‎گرایی ومذهب

وی ضمن بیان اذعان اقوام مختلف نظیر کردها و اعراب نسبت به سیاستهای متوازن جمهوری اسلامی در عراق، تأکید نمود: سیاستهای کلان ایران در عراق و سوریه در راستای مبارزه جدی با تروریسم همسو بوده که بصورت کامل در چارچوب حفظ تمامیت ارضی و حاکمیتی عراق پیگیری شده و در واقع نسبت این سیاستها با طایفه‎گری و مذهب‎گرایی سنخیتی ندارد.

اما از سویی دیگر "سید رضا میر طاهر" کارشناس مسایل منطقه‎ای، با تحلیل تحولات روزهای گذشته عراق و نبرد علیه تروریستها در موصل، دلایل حساسیت دولت ترکیه نسبت به این منطقه را این‎طور تشریح نمود: مهمترین علت بروز حساسیت ترکها به منطقه موصل، ادعای تاریخی است که مقامات آنکارا نسبت به حاکمیت آن دارند!

نقشه‎های ترکیه در چمبره پریشانی

وی افزود: شاخص ترین اعتراض ترکیه در رابطه با عملیات آزادسازی موصل، ادعای واهی تلاش ایران بر سیطره روی شمال عراق است. آنها به نوعی حق حاکمیت رسمی در موصل و کرکوک را برای خود قایل هستند. از این جهت هر گونه عاملی که باعث پریشانی نقشه‎های ماجراجویانه دولت ترکیه شود، با واکنش شدید دولتمردان این کشور مواجه می‎شود.

این کارشناس مسایل منطقه با اشاره بر عملکرد نیروهای مردمی و ارتش عراق در آزاد سازی موصل، ابراز امیدورای کرد: ان‎شاالله عملیات مذکور به آزاد سازی این منطقه از چنگال داعش منجر خواهد شد.

نقش متوازن ایران در مقابل نقش مخرب ترکیه در تحولات منطقه‎ای

وی در ادامه تصریح کرد: آزاد سازی موصل یکی از پیامدهای مثبت حمایت ایران در گذشته از دولت و مردم عراق بوده است که هضم این مهم برای مقامات ترکیه چندان ساده تلقی نمی‎شود و طبیعی است، انتقادهایی علیه تهران ابراز شود.

میر طاهر عملکرد ترکیه را در سالهای اخیر در موضوعات منطقه بسیار نامطلوب ارزیابی کرده و خاطر نشان کرد: با آغاز جنبشهای مردمی منطقه در ابتدای سال 2011 بویژه در سوریه، ترکها تصور می‎کردند، با استفاده از این فرصت یک دولت دست نشانده اخوانی در سوریه به روی کار آورده و در مورد عراق هم با حمایت از اقلیم کردستان منافع اقتصادی و افزایش ضریب نفوذشان تامین می شود .

معادلات منطقه عکس جهت قطب نمای سیاسی ترکیه

وی فرایند کنونی در منطقه را دقیقا عکس جهت عقربه‎های سیاسی ترکیه دانست و گفت: در صورت پیروزی نیروهای مردمی و ارتش عراق و بیرون راندن داعش از موصل و استان نینوا، این مسئله موجبات حضور واقتدار دولت مرکزی عراق در نواحی شمال این کشور خواهد شد و این موضوع با خواسته ترکها در زمینه سیطره آنها در عراق منافات دارد.

میر طاهر حمله دیپلماتیک آنکارا به تهران را در مجموعه عوامل فوق و ناکامی در سیاستهای منطقه‎ای اردوغان ارزیابی کرده و افزود: واقعیت این است که امروز ابتکار عمل در میدان تحولات در دست دولت و مردم عراق بوده و بایستی دولتهایی از جمله ترکیه که بطور غیر قانونی و خلاف موازین بین‎المللی در عراق حضور نظامی دارند؛ متوجه این موضوع باشند که با تطمیع و ارعاب هم نخواهد توانست به حضور خود در منطقه مشروعیت بخشی کنند.

محمدرضاشجاعیان-جام جم آنلاین