خانواده‌ها موزه‌دار می‌شوند

محمدرضا کارگر مدیرکل اداره موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی ـ تاریخی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری می‌گوید سال گذشته بیش از 20 میلیون از موزه‌ها و بناهای تاریخی تحت نظارت سازمان میراث فرهنگی بازدید کردند. او معتقد است در کشوری با 80 میلیون جمعیت آمار 20 میلیون بازدید‌کننده جای امیدواری دارد. با او درباره موزه‌های کشور و برنامه‌های سازمان میراث فرهنگی برای افزایش تعداد مخاطبان موزه‌ها گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید:

شما معتقدید آمار مخاطبان موزه‌ها در ایران امیدوار کننده است، به جز آمار بازدیدکنندگان، چه دلیل دیگری برای ادعای خود دارید؟

در کشور ما نزدیک به 570 موزه فعال وجود دارد که در این میان 160 موزه در تهران و باقی در دیگر استان‌های کشور پراکنده شده‌اند. از این تعداد 46 موزه توسط بخش خصوصی تأسیس شده‌اند که 40 موزه در دو سال اخیر راه‌اندازی شده است. در دوسال گذشته رشد موزه‌های بخش خصوصی و افتتاح 40 موزه توسط افراد حقیقی سبب شد برای نخستین بار در طول تاریخ موزه داری کشور بخش خصوصی از دولت پیشی بگیرد. باتوجه به این‌که رویکرد بخش خصوصی در ایجاد موزه نسبت به گذشته 50 درصد افزایش پیدا کرده امیدواریم در سال جاری در هر 10 روز شاهد افتتاح یک موزه باشیم و در سال آینده هر هفته و در سال‌های آینده هر روز یک موزه افتتاح کنیم.

روز گذشته در بزرگداشت روز جهانی موزه‌ها از طرحی با عنوان «هر خانواده یک موزه» صحبت کردید. این طرح قرار است چه کمکی به موزه‌های کشور کند؟

ما به دنبال ایجاد فرهنگی هستیم که مردم نسبت به آثار پیرامونی خود بی‌توجه نباشند؛ به گونه‌ای که به آثار تاریخی جامعه خود اهمیت دهند و در حفاظت از آن کوشا باشند. معتقدیم که آموزش اولیه در دو کانون و نهاد صورت می‌گیرد: خانواده و مدرسه. چگونه می‌توان این فرهنگ را در خانواده نهادینه کرد؟ اگر فرزند خانواده متوجه شود که برخی آثار ارزش خاصی دارند و باید حفظ شود، برای مثال یک یادگاری از پدربزرگ یا مادربزرگ یا یک سوغات که نشانه و خاطره‌ای از یک سفر به یادماندنی است و... این آثار در واقع بخشی از هویت خانواده را تشکیل می‌دهند، فرهنگ ارزشمندی شکل می‌گیرد. اگر فرزندانمان یاد بگیرند هویت خانواده خود را حفظ کنند، مطمئنا یاد خواهند گرفت هویت جامعه و کشورشان را نیز حفظ کنند. بر این اساس، در هر خانواده، حداقل آثاری به اندازه یک ویترین وجود دارد که می‌تواند به عنوان هویت آن خانواده حفظ شوند و نقش موزه این خانواده را داشته باشد.

در این میان نقش سازمان میراث فرهنگی چیست؟

سازمان میراث فرهنگی در فضای مجازی، زمینه‌ای را فراهم می‌کند تا این خانواده‌ها موزه‌های خود را ثبت و معرفی کنند. کارشناسان ما از این موزه‌ها بازدید خواهند کرد و برای فرزندان این خانواده‌ها کارت موزه‌داری صادر خواهد کرد که به وسیله آن می‌توانند به رایگان از موزه‌های کشور بازدید کنند. همچنین هر سال، بهترین موزه خانوادگی و موزه‌دار را معرفی می‌کنیم که سبب شهرت این افراد در فضای مجازی خواهد شد. همچنین این خانواده‌ها می‌توانند امکان بازدید عموم را از موزه‌های خود فراهم کنند. در کشور 15 میلیون خانواده داریم که اگر هر سال یک درصد خانواده‌ها از این طرح حمایت کنند چیزی حدود 15 هزار موزه خانوادگی خواهیم داشت. هر چند پیش‌بینی می‌کنیم استقبال خوبی از این طرح صورت گیرد و بتوانیم حدود 100 هزار موزه خانوادگی ثبت کنیم.

این طرح از چه زمانی عملیاتی خواهد شد؟

این طرح در چارچوب اقتصادمقاومتی مطرح و پذیرفته شد و قرار است اعتبارات آن امسال به ما داده شود. امیدواریم صدا و سیما و وزارت آموزش و پرورش نیز از این طرح حمایت کنند و برای مثال، صدا و سیما هر هفته در یکی از برنامه‌های پربیننده کودک را به «هر خانواده یک موزه» اختصاص دهد. امیدواریم مقدمات این طرح هر چه زودتر فراهم شود و فکر می‌کنم اگر تداوم پیدا کند و دستخوش جریانات تغییر دولت‌ها و مدیران نشود، این موضوع می‌تواند به تحولی اجتماعی منجر شود.

کمیل انتظاری