عنادی: اقتصاد مقاومتی به معنای انزواطلبی یا دیوار کشیدن نیست/ مصباحی مقدم: صداوسیما دولت را تحت فشار قرار دهد/ عبدالملکی: رسانه ملی بهترین عملکرد را داشت

به گزارش جام جم آنلاین ، مشروح این نشست کارشناسی را در ادامه می خوانید:

مجری- آنچه که در رسانه های کشور برای اقتصاد مقاومتی تلاش می شد که تبیین بشود کافی می دانید یا خیر؟

مصباحی مقدم: معتقدم که می باید که رسانه های ما فرهنگ سازی کنند ، برای اقتصاد مقاومتی آنچه که اتفاق افتاده تاکنون این رویکرد را به خوبی نشان نمیدهد ما باید افکار عمومی را بسیج کنیم برای تحقق اقتصاد مقاومتی نه رسانه های جمعی چنین رویکردی را به خوبی نشان میدهد نه رسانه ملی و نه دولتمردان ما در اقدامات عملیاتی و اجرایی شان نشان می دهند که دنبال پیاده کردن اقتصاد مقاومتی هستند البته صحبت می شود ولی فرهنگ سازی نمی شود معتقدم که فرهنگ کار و تولید، فرهنگ سرمایه گذاری، فرهنگ کار مشترک جمعی، فرهنگ مردمی کردن اقتصاد، فرهنگ توجه به خلاقیت و کارآفرینی، فرهنگ کاهش مصرف روزمره و سرمایه گذاری کردند و فرهنگ بسنده کردن به محصولات داخلی و فرهنگ صرفه جویی این ها فرهنگ هایی است که باید فضای عمومی جامعه را شکل دهد تا بستر برای اقتصاد مقاومتی فراهم بشود.

مجری: آقای مصباحی مقدم البته ما یک دفاعی بکنیم از رسانه ملی چون حداقل در برنامه اقتصاد ایران دهها برنامه در رابطه با اقتصاد مقاومتی مطرح شده بود یکی از مواردی که ما در رابطه با اقتصاد مقاومتی شاید مانع باشد برای فرهنگ سازی بحث گفتمانی است که شکل می گیرد چون در همین برنامه کارشناسان مختلف هر کدام برداشت های مختلفی از اقتصاد مقاومتی داشتند این به عنوان آسیب می تواند مطرح بشود برای اقتصاد مقاومتی یا یکی از نقاط قوت؟

عنادی: درخصوص اقتصاد مقاومتی از مقطعی که مقام معظم رهبری این بحث را مطرح کردند و از سال 89 وارد ادبیات روزنامه نگاری، ادبیات رسانه ای و ادبیات اقتصادی کشور شد و بعد از آن ابلاغیه هایی که ایشان داشتند و بندهای متعددی را که مطرح کردند شاخص های اقتصادی مقاومتی را به ریز مطرح کردند انعکاسی که در سطح رسانه ها داشته نوسان داشته یعنی ما در برخی از رسانه ها اعم از شنیداری و دیداری، مطبوعات و فضای مجازی و حتی شبکه های اجتماعی نوسان داشته در برخی از رسانه ها جدی گرفته نشده حتی شاید به عمد این قضیه جدی گرفته نشده اما در برخی از رسانه ها به جد این قضیه مورد توجه قرار گرفته و مطالب متعددی در خصوص آن نگاشته شده در سطح رسانه ملی برای گفتمان سازی این قضیه کارهای خیلی خوبی انجام شد و یکی از ماموریت های شبکه 5 که شبکه اقتصادی است بخش عمده ای از بحثش درخصوص همین موضوع است یعنی بحث اقتصاد مقاومتی و گفتمان سازی این قضیه که بتواند در جامعه در سطح دانشگاه های ما و بین مسوولین ما جا بیفتد به نظر می رسد که این که همه رسانه یک دست نبوده این حرف درستی است و نوسان داشته اما این که چقدر توانستیم اقتصاد مقاومتی را ملکه ذهن مدیران، مسوولان و افکار عمومی باشد این نیاز به کار دارد و نیاز به این که در واقع همه رسانه ها فعال باشند تا بتواند در افکار عمومی جا بیفند ولی در حد استاندارد عالی که مدنظر مقام معظم رهبری است به نظر می رسد که گام های جدی تری باید برداشته شود من به نوعی صحبت های آقای مصباحی مقدم را تایید می کنم اما در عین حال تفکیک قائلم بین رسانه هایی که خیلی جدی به این قضیه پرداختند و حجم زیادی از مطالبشان را به این قضیه اختصاص دادند و رسانه هایی که خیلی گذرا از این مقوله عبور کردند.

عبدالملکی: ما یک بحث فرهنگ سازی داریم و یک بحث گفتمان سازی ، فرهنگ سازی یعنی ما کاری بکنیم که مردم و مسوولین مدنظر که رفتار کنند یعنی گفتمان سازی یعنی موضوع تبدیل به باور شود . این که ما باور بکنیم که یک کشور قدرتمند باشیم و با ید تفکیک قائل شویم بین رسانه من هم معتقدم که برخی رسانه ها بهتر کار کردند و برخی به اندازه کافی کار نکردند و رسانه ملی بهترین کار را در این موضوع انجام داد ولی با حالت ایده آل که مدنظر است فاصله زیادی دارد و قدم های خوبی برداشته شده و اقتصاد مقاومتی را کل جامعه ما پذیرفته و نظرسنجی های خود صداوسیما این موضوع را نشان داده است.

مجری: ما در این چند ماهه شاهد تشکیل ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی بودیم این ستاد فرماندهی در قبال فرهنگ سازی چه وظیفه ای دارد آیا می تواند همراهی رسانه ها را یا در واقع خط مشی دادن به رسانه ها را از این ستاد فرماندهی انتظار داشته باشیم یا هر کس باید براساس وظیفه ای خودش عمل کند؟

مصباحی مقدم: اصولا ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی مثل ستاد عملیات جنگ می ماند و ما الان در حال جنگ اقتصادی هستیم و حتی به صراحت رهبر معظم انقلاب هم مطرح کردند و فرماندهی جنگ می باید تمام آنچه را که مقتضای عملیات است به کار بگیرد این مقتضای عملیات هم ارائه داشتن نقشه عملیات هم داشتن امکانات هم داشتن فضای روانی جامعه که وقتی می گوییم فرهنگ سازی آن فضای روانی جامعه که باید پشتیبانی و همراهی کند برای اقتصاد مقاومتی. واقع مساله به دنبال مطالبه مقام معظم رهبری از دولت محترم مبنی بر تشکیل ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی ما شاهد یک ابلاغیه از رئیس جمهور به معاون اول بودیم و بعد برگزاری چند جلسه محدود خروجی دیگری من تاکنون ندیدم تا بگویم اقدام جدی برای فرهنگ سازی یا اقدامی جدی برای ارائه نقشه عملیات.

مجری: وقتی ما ستاد فرماندهی نداریم چطور می توانیم از رسانه ملی انتظار داشتیم به وظیفه خودش عمل کند؟

مصباحی مقدم: البته من تصور می کنم چون رسانه ملی مستقل از دولت به معنای خاص وظیفه دارد می تواند اقداماتی را بکند که نوعی انتظار و مطالبه را در بین توده مردم و نخبگان کشور به وجود بیاورد تا دولت را به این وسیله تحت فشار و همراه قرار بدهد تا ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی را جدی بگیرد و تمام دستگاه ها و وزارتخانه ها و حتی بسیج مردمی صورت بگیرد ما بدون مردمی کردن اقتصاد ، اقتصاد مقاومتی نمی توانیم داشته باشیم و بنده معتقدم امکانات لایزالی ملت ما و کشورما دارند برای به کار گیری اقتصاد مقاومتی از این جهت هم رسانه ملی می تواند یشتاز باشد و هم ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی می باید گام های جدی در این عرصه برداشته شود.

مجری: بحث گفتمان سازی و فرهنگ سازی را که مطرح می کنیم باید چه قالب هایی را برایش مدنظر قرار بدهیم آیا فقط در رابطه باید آنچه به عنوان کلام اقتصاد مقاومتی مطرح می شود طرح گفتمان کردم کافی است یا باید فضاهای دیگر را مدنظر قرار دهیم چه گپ ها و فضاهای خالی وجود داشته که رسانه ها به سراغ آن نرفته اند؟

عنادی: رسانه حلقه واسط است بین مسئولین و مردم و رسانه در مردمی کردن اقتصاد مقاومتی خیلی می تواند کمک کند از آن طرف توجه مسئولین را به این مطالبه مقام معظم رهبری را جلب کند که در این زمینه باید اراده جدی و گام جدی برداشته شود که به نظر می رسد هنوز محقق نشده است رسانه به عنوان حلقه واسط نقش خودش را به نظر می رسد آن رسانه هایی که این قضیه را جدی گرفته اند ایفا کرده است و این که چگونه در افکار عمومی جا بیفتد و ملکه ذهن مردم شود این قالب های مختلفی دارد که رسانه ها می توانند با هنرمندی و معماری برنامه هایی که دارند در واقع این را برای افکار عمومی جا بیندازند و مثلا یک نمونه کوچک آن برنامه ای کوتاهی بود در شبکه یک با عنوان «از کجا شروع کنیم» که با ایجاد کارآفرینی و اشتغالزایی الگوسازی و مدل سازی برای اقتصاد مقاومتی کرده بود. بحث دیگر این که باید تبیین بشود بین اقتصاد مقاومتی با اقتصاد ریاضتی و اقتصاد انقباضی باید تفکیک قائل بشویم اقتصاد مقاومتی شاخص هایی دارد که رهبر معظم انقلاب هم تعریف کردند که درون زا باشد، دانش بنیان باشد با خام فروشی مخالف باشد اینها باید برای افکار عمومی تعریف شود و جا بیفتد و من تصور می کنم اینها را در قالب گزارش های مستند،برنامه های گفتگو محور چه در رادیو، تلویزیون، مطبوعات و فضای مجازی هم دست به دست هم بدهند بحث فرهنگ سازی و گفتمان سازی اقتصاد مقاومتی اتفاق می افتد.

مجری: تفاوت دیدگاه های که بین کارشناسان اقتصادی در این فضاسازی رسانه ای مثبت است یا منفی؟

عنادی: معمولا وقتی بحثی مطرح می شود حالا چه در حوزه اقتصاد مقاومتی، سبک زندگی اسلامی - ایرانی، شبیخون فرهنگی و ناتوی فرهنگی که مقام معظم رهبری در این سال ها مطرح کردند نسبت به این نظرات و دیدگاه های موافق و مخالف وجود دارد که این تضارب آرا طبیعی است منتهی برایند این نظرات مهم است و برایند این نظرات این است که باید در واقع آن کارشناسان و متخصصانی را برای افکار عمومی جا بیندازند که براساس آن ریل گذاری حرکت کنیم و با این اقتصاد مقاومتی و تصور می کنم این بحثها و چالشها وجود داشته باشد خوب است ولی چالش بیش از حد که سایش ایجاد بکند نه این باید در یک جایی به یک هماهنگی برسد تا کمک کند به حرکت بحث اقتصاد مقاومتی.

مجری: آیا رسانه این وظیفه دارد که این گفتمان را یکسو بکند یا جایی دیگر باید شکل بگیرد و رسانه فقط منعکس کننده باشد؟

عبدالملکی: ما برای تحقق اقتصاد مقاومتی چهار جبهه داریم که باید فعال شوند که جبهه علمی، جبهه فرهنگی، جبهه سیاسی و جبهه اجرایی که در جبهه علمی رهبر معظم انقلاب نظریات اقتصاد مقاومتی و چهارچوب ها و ستون هایی آن را مشخص و بیان کردند که کسی که در این چارچوب و ستون ها بحث بکند علی القاعده رو به پیشرفت است و آنهایی که ما واقعا می بینیم و کسانی را داریم که به اسم اقتصاد مقاومتی اقتصاد لیبرال که اقتصاد ضد مقاومتی و اقتصاد ضد دینی را ترویج می کنند که خیلی راحت می توان تشخیص داد که با مبانی صحبت های رهبری که همه مردم شنیده اند تفاوت دارد مثلا می گویند ما در راستای اقتصاد مقاومتی در اقتصاد جهانی ادغام بشویم یا به 150 میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی در راستای اقتصاد مقاومتی نیاز داریم که اینها همه ضد اقتصاد مقاومتی است. اما تضارب آرا که در چارچوب گفتمان رهبری شکل می گیرد حتما پیش برنده است و من فکر می کنم رسانه می تواند در یکپارچه شدن و همسو شدن موثر باشد ولی رسانه های خاص مثلا شبکه هایی که مربوط به حوزه های علمی هستند و محلی باشند برای تضارب آرا و شبکه هایی که عمومی تر هستند شالوده بحث را که مورد اتفاق و پارادایم اندیشمندان اقتصاد مقاومتی هستند و از برنامه های گفتگو محور فراتر برود مثلا در سریال ها، انیمیشن، سرودها و ترانه ها و حتی در کلام مجریان ورزشی تا تبدیل شود به گفتمان.

مجری: آیا در مورد آسیب شناسی و یا نحوه اجرای 24 بند دیگر اقتصاد مقاومتی بحث جدی شده است؟

مصباحی مقدم: بعضی ها را کلمه اقتصاد مقاومتی را بکار می گیرند ولی اصلا پارادایم فکری آنها هماهنگ با عنوان مفهوم اقتصاد مقاومتی نیست و حرف هایی که می زنند در این چارچوب نمی گنجد. 24 بند اقتصاد مقاومتی اگر به دقت مرور بکنیم متوجه می شویم که یک الگویی کاملا متفاوت از اندیشه های وارداتی اقتصادی است و اگر این پارادایم فکری را ما مبنا قرار بدهیم و اندیشه ورزان بحث اقتصاد مقاومتی در این پارادایم فکری گفتگو بکنند بسیار مبانی شان مشترک خواهد بود.

مجری: آیا این پاردایم پیدا کردند و ایجاد گفتمان واحد باید در فضای رسانه شکل بگیرد یا فضای کارشناسی؟

مصباحی مقدم: معتقدم گفتمان باید در فضای کارشناسی شکل بگیرد و نتیجه آن در رسانه شکل بگیرد و معتقدم دانشگاه ها باید محور باشند و رسانه آن را بازتاب بدهند.

مجری: آیا دانشگاه ها آنچه به عنوان خوراک رسانه ای در این زمینه باید باشد ارائه به صورت کافی داده اند یا نه هنوز سردر گم اند؟

عنادی: ببینید دانشگاه ها و اقتصاد دانان ما تعریف واحدی هنوز در این خصوص ندارند و این طبعا در رسانه ها و افکار عمومی بازتاب های متفاوتی داشته باشد هنوز بعضی ها تصور می کنند که اقتصاد مقاومتی یعنی که این که دور ایران دیوار بکشیم و با اقتصاد دنیا مراوده نداشته باشیم اقتصاد مقاومتی این است که به لحاظ اقتصادی و درون زا بودن و دانش بنیان بودن آنقدر مقتدر و قوی و خودکفا بشویم که بتوانیم حرفی برای گفتن داشته باشیم در عصر به هم پیوستگی اقتصادی در اقتصاد بین الملل و جهانی شدن اقتصاد بتوانیم اثرگذاری خودمان را داشته باشیم و به هیچ عنوان به معنای انزواطلبی و یا در واقع دیوار کشیدن نیست.

معتقدم محافل کارشناسی و اساتید اقتصاد در این موضوع به جمع بندی برسند و رسانه می تواند کمک بکند به نزدیک تر ساختن این دیدگاه و کانالیزه کردن که به هر صورت اقتصاد مقاومتی بیش از حد نباید در ایستگاه اول و تعریف آن در جا زد و از سال 89 تا سال 95 که داریم وارد می شویم شش است که به اندازه برنامه پنج ساله توسعه بحث شده و باید اثر گذاری و عمل و اقدام آن را ببینیم و به نظر من دستگاه های اجرایی خیلی عقب هستند و رسانه هایی که فعال بودند خیلی خوب حرکت کرده در بحث فرهنگ سازی شده در مجلس، دانشگاه ها و همایش های متعدد صحبت شده اما اثرگذاری عملی آن را هنوز نداریم و ایجاد انتظار می کند و نباید رسانه را مقصر بدانیم ضمن این که این توقع از رسانه است که همچنان در این قضیه ورود بکند و کمک بکند به گزارش فرهنگ سازی.

مجری: چشم انداز سال 95 و رسانه ها و وظایفی که در قبال عملیاتی کردن اقتصاد مقاومتی دارند.

عبدالملکی: من چهار جبهه در زمینه اقتصاد مقاومتی مطرح کردم که این چهار جبهه از حالت ایده آل فاصله دارند و واقعا در دانشگاه ها در زمینه اقتصاد مقاومتی خوب کار نکردند . من فکر می کنم که جبهه دوم و سوم که فرهنگ سازی و مطالبه گری می تواند جبهه اول و چهارم که جبهه علمی و جبهه اجرایی را فعال و تحریک کنند و فکر می کنم سال 95 رسانه ملی بیاید تلاش بکند روی گفتمان سازی و مطالبه گری تا جبهه اول و جبهه چهارم که علمی و اجرایی است را به حرکت وادار کند تو جبهه چهارم که یکی دولت و یکی مردم است البته ما از دولت انتظار نداریم که منتظر باشد و فکر می کنم رسانه ها روی جایگاه نقش های اقشار مختلف در زمینه اقتصاد مقاومتی تمرکز بکند.
مصباحی مقدم: دانشگاه ها گام هایی را در این عرصه برداشته اند. مثلا دانشگاه امام صادق (ع) یک موسسه دانشجویان برای حمایت از اقتصاد مقاومتی و یک جلسه ای هم دانشگاه تهران یک گفتگوی جدی تعدادی از اساتید در آن حضور داشتند و بحث شد. دانشگاه ها در این قضیه باید جدی بگیرند استادان دانشگاه ها تا نیایند پای معرکه تا خودشان باور نداشته باشند به دانشجو هم نمی توان منتقل شد و اگر به دانشجو منتقل نشد که نخبه جامعه ما تلقی می شود به همین ترتیب به خانواده هم منتقل نمی شود.

عنادی: در رسانه های مکتوب رسانه ملی ما مدعی هستیم بیشترین حجم را به اقتصاد مقاومتی اختصاص دادیم و مفصل کار کردیم، گفتگو، گزارش، سرمقاله و یاداشت و گزارش های انتقادی که بعضی از آنها هم ترکش هایی را هم از سوی بعضی دستگاه اجرایی برای ما داشت و ما در سال 95 هم این مسیر را خواهیم رفت و به نظر من ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی باید وارد عملیات شود و سال 95 به نظر من باید نقطه شروع آن باشد آنجا همه دستگاه، رسانه و دانشگاه ها در آنجا فرماندهی بشوند و این آثار محسوس آن در قالب نقش ها و سهم هر وزارتخانه، سازمانها و نهادها باید وارد میدان عمل شوند و رسانه ها باید در همه سطوح، رادیو و تلویزیون، روزنامه، شبکه اجتماعی و فضای مجازی این گفتمان سازی و فرهنگ سازی را تقویت بکنند و کمک کنند به این که هماهنگ بشود دیدگاه ها و نظرات که مدنظر مقام معظم رهبری هست کمک کند.