نقش جامعه در پیشگیری از جرایم سریالی

خبری که اخیرا توسط دادستان تهران مبنی بر محکوم به اعدام شدن متهم به اتهام آزار و اذیت 40 زن و دختر اعلام شد، بار دیگر موضوع جرایم سریالی را در صدر اخبار و توجهات قرارداده است.

در این میان می‌توان طیف گسترده‌ای از عوامل نظیر مسائل بیولوژیکی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و حتی سیاسی را برای بروز جرایم سریالی برشمرد.

سن، تحصیلات، درآمد، اختلالات روانی، سابقه مورد سوءاستفاده واقع شدن، روابط خانوادگی و فامیلی، فقر، تراکم زیاد جمعیتی، کمبود و فقدان سرمایه اجتماعی و اعتیاد به مواد مخدر در زمره مواردی است که برای بررسی علل وقوع جرایم سریالی باید مد نظر کارشناسان قرار گیرد.

نکته مهمی که باید در اینجا بر آن تأکید شود، پرهیز از تقلیل مقوله جرایم سریالی به یک پدیده صرفاً انتظامی ـ قضایی است و به عبارت دیگر جامعه شناسان، روان‌شناسان، سیاستگذاران، فعالان مدنی، اصحاب رسانه و حتی شهروندان عادی نیز باید وظیفه و نقش اجتماعی خود را برای کاهش جرایم سریالی باور داشته باشند و به آن عمل کنند.

توانمندی پلیس در دستگیری این مجرم و قاطعیت قوه قضاییه در مفسد فی‌الارض تشخیص دادن او قابل تقدیر است اما برای کاهش موارد مشابه باید یک عزم ملی همراه با سیاست‌های مدون چند بعدی وجود داشته باشد و علاوه بر این برنامه‌های توسعه اجتماعی و توانمندسازی کودکان و نوجوانان، آموزش خانواده‌ها، اطلاع‌رسانی دقیق، هوشمندانه و بموقع در دستور کار قرار گیرد.

همچنین تلاش برای ارتقای سلامت روانی جامعه با ترویج سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی، تحکیم بنیان خانواده، رفع موانع تنش‌آفرین در زندگی فردی و اجتماعی، ترویج آموزش‌های اخلاقی و معنوی و ارتقای شاخص‌های سلامت روانی که مورد تاکید رهبری نظام نیز هست باید در راس اولویت‌های دستگاه‌های مسئول قرار گیرد.

جمع‌بندی این که موضوع جرایم سریالی یک مساله مهم اجتماعی است که باید با یک هم‌افزایی بین بخشی و مشارکت فعال شهروندان و دانشگاهیان تدابیر علمی، موثر و کارآمد برای آن اندیشید. در این میان بویژه نقش مطبوعات و فعالان مدنی در ایجاد حساسیت در مردم و آگاهی‌رسانی به آنها درباره مجازات‌های این جرایم و راه‌های پیشگیری از آنها غیرقابل انکار است.

دکتر روزبه کردونی - مدیرکل دفتر امور آسیب‌های اجتماعی وزارت رفاه