رمزگشایی جام‌جم از یک «ترور»

اگر صفحات تاریخ را ورق بزنیم، می‌بینیم چه بسیار بزرگان و امامان ما که در همین مسیر جان باخته‌اند و چه بسیار ایرانیانی که طی سال‌های گذشته قربانی چنین اقداماتی شده‌اند. نمایش «ترور» به کارگردانی حمیدرضا نعیمی‌پور، نگاه تازه‌ای به این موضوع دارد. نگاهی که لایه‌های یک اتفاق در قرن‌های گذشته را باز می‌کند؛ ضربت خوردن حضرت علی(ع) به دست ابن ملجم مرادی.

به گزارش جام‌جم، فزت و رب الکعبه، یکی از معروف‌ترین و اثرگذارترین جملات تاریخ اسلام است. سحرگاه نوزدهم ماه رمضان امام علی(ع) پا به محرابی گذاشت که می‌دانست شمشیری در انتظارش است، اما رفت و به گفته خودش به خدای کعبه رستگار شد. تا اینجای روایت را بارها شنیده و درباره‌اش فکر کرده‌ایم، اما سوی دیگر روایت و روی دیگر سکه مردی است به نام این ملجم مرادی؛ کسی که پا به محراب گذاشت تا شهادت یکی از بزرگ‌ترین مردان تاریخ را رقم بزند و نامش را به شومی در حافظه قرن‌ها به یادگار بگذارد. نمایش ترور به نویسندگی و کارگردانی حمیدرضا نعیمی‌پور با موضوع واکاوی این اتفاق از پایان این هفته روی صحنه تئاترشهر می‌رود و در روزهایی که دنیا را ترورها دربرگرفته است، تاریخ را با نگاه تازه‌ای روایت می‌کند.

این نمایش با 50 بازیگر روی صحنه می‌رود و چهره‌های شناخته شده‌ای در آن ایفای نقش می‌کنند. بهزاد فراهانی که در سریال امام علی(ع) نقش معاویه را بازی می‌کرد، در این نمایش نقش اشعث را بازی می‌کند. یکتا ناصر ایفاگر نقش قطام، فرید قبادی نقش ابن ملجم، سیاوش چراغی‌پور نقش یکی از خوارج و .... در ترور بازی می‌کنند.

به شرط راستگویی تاریخ

بهزاد فراهانی، بازیگر توانا و پیشکسوت تئاتر، تلویزیون و سینمای ایران که تا همین چندی پیش به‌عنوان نویسنده، بازیگر و کارگردان، نمایش آیینی سنتی «گل و قداره» را روی صحنه داشت، درباره ترور به جام‌جم گفت: در این نمایش نقش اشعث کندی را به عهده دارم که البته نقش بلندی در این نمایش نیست، اما در دو بخش روی صحنه حاضر می‌شود و می‌رود. نقش، نقش قشنگی است و من بازی در آن را دوست دارم، چون خود نمایش هم اثری زیبا و دوست‌داشتنی است.

ابومحمد اَشْعَث بْن قَیس کنْدی از شخصیت‌های پیچیده تاریخ صدر اسلام است که زمانی یاور امام علی(ع) بود، اما بعد به تحریک خوارج هم پرداخت و به روایت تاریخ او را با قاتلان امام اول شیعیان همدست دانسته‌اند. فراهانی بازیگر این نقش، پیشتر بازی در چند نقش و اثر تاریخی را تجربه کرده است که شاید به‌یادماندنی‌ترین آنها نقش معاویه در سریال ماندگار امام علی(ع) باشد. او درباره علاقه به حضور در آثار نمایشی تاریخی توضیح داد: اگر تاریخِ روایت شده در آثار نمایشی درست باشد، به ایفای نقش‌های تاریخی علاقه دارم، البته تا اینجا من نقش تاریخی کم بازی کرده‌ام. نمایش ترور هم یک نمایش تاریخی ـ مذهبی صرف نیست و فضای متفاوتی دارد.

دشواری‌های یک کار بزرگ

سیاوش چراغی‌پور، دیگر بازیگر این تئاتر هم به جام‌جم گفت: من در نقش یکی از خوارج بازی می‌کنم و می‌توانم بگویم سه ماه است همه اعضای گروه روزی هشت ساعت در حال تمرین هستند. این نمایش کار و زحمت زیادی داشت و تنظیم متن برای یک نمایش مذهبی با وجود حساسیت‌هایی که دارد کار بسیار دشواری بوده و نیاز به تحقیق و مطالعه زیاد دارد و آقای نعیمی‌پور زمان زیادی را صرف این کار بزرگ کردند.

او ادامه داد: ترور در واقع طرح توطئه شهادت حضرت علی(ع) به‌دست ابن‌ملجم مرادی است. اما داستان بیشتر بر سر تردیدها و دوگانگی‌ها و تنهایی‌هایی است که این شخصیت با خودش دارد. همچنین دست‌های پشت پرده و عوامل اثرگذار در روند وقوع این حادثه بزرگ بررسی می‌شود.

نمایش ترور از روز پنجشنبه 28 آبان در تالار اصلی تئاترشهر هر شب ساعت 19 روی صحنه می‌رود و به مدت یک ماه به اجرای خود ادامه می‌دهد.

چرا ترور؟

حمیدرضا نعیمی‌پور، کارگردان نمایش «ترور»: در این نمایش قصد بررسی این موضوع را دارم که چگونه می‌شود انسانی آن‌قدر به یقین و اعتماد در قضاوت برسد که به حذف فیزیکی شخص مقابل خویش بیندیشد یا در این جهت حرکت و عمل کند. مطالعات زیادی روی متن انجام شده است؛ اما تمام تلاش ما این بود که واقعه شهادت امام علی(ع) را به یک اتفاق در 1400 سال پیش مربوط ندانیم، زیرا امام علی(ع) در هر عصری می‌توانست ترور شود. این که چرا باید فردی چون امیرمومنان(ع) اساساً مورد ترور قرار بگیرد، بحث مهمی است. در واقع می‌توانم بگویم نمایشنامه ترور به عصر حاضر مربوط است.