شنوندگان عزیز توجه فرمایید؛ صدای ما را از جبهه می‌شنوید

آقای خزایی! چرا رادیو جبهه چند سال بعد از شروع جنگ شکل گرفت؟

وقتی جنگ شروع شد کسی باور نمی‌کرد هشت سال طول بکشد و حوالی سال 64 بود که طرح رادیو جبهه به منظور پر کردن اوقات فراغت رزمندگان مطرح شد. در ضمن تنها شبکه رادیویی کشور، پوشش سراسری داشت و نمی‌خواستیم همه مردم درگیر مسأله جنگ شوند. بنابراین بعد از چند ماه تحقیق در سال 65 رادیو جبهه آغاز به کار کرد.

پس شکل‌گیری این رادیو بی‌مقدمه و یکباره نبود؟

اصلا. در این باره کار کارشناسی انجام شد و یک گروه متخصص راه‌اندازی آن را به عهده گرفت. در تحقیقات اولیه تمام مسیر 1200 کیلومتری جبهه‌ها تا منتهی‌الیه جبهه‌های جنوبی را بررسی و با فرماندهان ارتش، سپاه و بسیج ملاقات کردیم و پرسشنامه‌هایی در اختیارشان قرار دادیم تا به ما بگویند چنین رادیویی چه ساعاتی برنامه پخش کند، چه اطلاعات و محتوایی در اختیارشان قرار بدهد و مواردی از این دست. هم بسیجی‌ها، ارتشی‌ها، سپاهیان و هم نیروهای مردمی این پرسشنامه‌ها را پر کردند و رادیو جبهه به منظور ایجاد پل ارتباطی بین پشت جبهه و جبهه راه‌اندازی شد.

اولین روز کاری آن را به خاطر دارید؟

روز میلاد پیامبر اکرم(ص) و امام جعفر صادق(ع) مصادف با اواسط آبان 65 این رادیو آغاز به کار کرد و هر روز از 8 و 30 تا 11 و 30 دقیقه برای رزمندگان برنامه داشت.

بجز اخبار جبهه و گزارش‌های خبری چه چیزی از این شبکه رادیویی پخش می‌شد؟

تمام اطلاعاتی که مورد نیاز رزمندگان بود، از طریق این رادیو در اختیارشان قرار می‌گرفت. اطلاعات دینی، پزشکی، بهداشتی، نحوه برخورد با اسرا، تجربیات جنگ‌های صدر اسلام و جنگ‌های معاصر و مدرن و بسیاری موضوعات دیگر به صورت برنامه‌های کوتاه به سمع رزمندگان می‌رسید.

سیگنال رسانی این شبکه به چه شیوه‌ای بود؟

برنامه‌های این شبکه در تهران روی موج اف ام پخش و به صورت ماهواره‌ای به جبهه‌های غرب و جنوب ارسال می‌شد. رزمندگان هم می‌توانستند در مناطق مختلف جبهه آن را دریافت کنند، اما دستگاه گیرنده رادیو در جبهه‌ها زیاد نبود و به همین دلیل در بسیاری از ایستگاه‌ها، دستگاه‌های گیرنده رادیویی را به یک بلندگوی بزرگ وصل می‌کردند تا کل رزمندگان یک ایستگاه یا قرارگاه آن را بشنوند. البته برای دسترسی رزمندگان به دستگاه رادیویی تدبیری اندیشیده بودیم و هر رزمنده‌ای که در مسابقه این رادیو برنده می‌شد، یک دستگاه رادیوی ترانزیستوری به او جایزه می‌دادیم.

پس از قطعنامه، این رادیو چه سرنوشتی پیدا کرد؟

تا مدتی به کارش ادامه داد، چون هنوز تحرکاتی در جبهه بود و بعد از آن عوامل این رادیو به گروه تاریخ و دفاع مقدس در شبکه رادیو سراسری پیوستند. البته برخی برنامه‌های این رادیو مانند «در جبهه چه می‌گذرد» یا «تا انتهای حضور» در شبکه سراسری ادامه پیدا کرد، چون خاطرات آن سال‌ها یک گنج ارزشمند است و حتی هنوز هم می‌توان به آنها پرداخت.

در نبود تلفن همراه، اینترنت و با محدودیت خطوط ثابت تلفن، گزارش‌های رادیو جبهه چطور تهیه می‌شد؟

از روز اول که جنگ شروع شد، ستاد تبلیغات دفاع مقدس در رادیوفعال بود و یکی از وظایفش اعزام گوینده، گزارشگر و خبرنگار به جبهه‌ها بود. تعدادی از گزارشگران از تهران و برخی دیگر هم از شهرستان‌های دور و نزدیک برای تهیه گزارش می‌رفتند و گزارش‌های خود را به سختی به دست ما می‌رساندند. البته آنها بر اساس یک جدول زمان‌بندی به جبهه‌ می‌رفتند، اما همیشه گزارش‌هایشان تازه نبود.

ارتباط مستقیم فقط از طریق خطوط برگشت ماهواره‌ای بود که آن هم عمدتا به خبر اختصاص پیدا می‌کرد مگر این که خبرها کوتاه ‌بود و می‌شد از اضافه زمان خبر استفاده کرد.

یعنی گزارشگرها به جبهه می‌رفتند و گزارش تهیه می‌کردند و برمی‌گشتند تهران و در اختیار شما می‌گذاشتند؟

تقریبا. گزارشگران بعد از اعزام به جبهه و تهیه گزارش، به مراکز در اهواز یا کرمانشاه یا کردستان می‌رفتند و برنامه را به اتوبوس، قطار یا هواپیماهایی می‌سپردند که به مقصد تهران حرکت می‌کردند. طبیعی است تازگی این گزارش‌ها از دست می‌رفت. بارها پیش آمده بود گفت‌وگوی گزارشگران ما با یک رزمنده زمانی پخش می‌شد که خبر شهادتش به تازگی به خانواده‌اش رسیده بود و خانواده‌ها با رادیو جبهه تماس می‌گرفتند و می‌گفتند ما امروز صدای فرزندمان را از رادیو شنیده‌ایم، پس او شهید نشده است و آن وقت باید توضیح می‌دادیم گزارش‌ها یکی دو هفته پیش ضبط شده است. خیلی ناراحت‌کننده بود که خانواده‌ها از طریق یک گزارش رادیویی دوباره امیدوار می‌شدند و پیگیری می‌کردند، اما چاره‌ای نبود چون باید از رزمندگان و خطوط جبهه گزارش پخش می‌کردیم.