سلامت باشید تا کارآفرین بمانید

گفتیم که بسیاری از کارآفرینان وقتی به سلامتی خود فکر می‌کنند گاهی جوگیر رفتن به باشگاه می‌شوند، گاهی درگیر استخر، سونا و گاهی به جان ساده کردن رژیم غذایشان می‌افتند. سر آخر هم از صرافتش می‌گذرند. گفتیم که مشکل در نبود برنامه‌ریزی است و «برنامه‌ریزی نکردن برای موفقیت مساوی است با برنامه‌ریزی برای شکست!»

از چهار قدم اصلی برای برنامه‌ریزی سلامت، قدم اول آن یعنی هدفـگذاری صحیح را تـوضیح دادیم.

این هفته قدم دوم یعنی روش متعهد کردن خود به هدف‌های تعیین شده را موشکافی می‌کنیم و هفته‌های بعد به سراغ سایر قدم‌ها خواهیم رفت، اما چطور برای هدف‌هایمان تعهد ایجاد کنیم؟ این قدم، مهم‌ترین قدم در بین چهار قدم اصلی به سمت سلامتی یک کارآفرین است.

آنچه تفاوت بین افراد در رسیدن به وضعیت مطلوب و سلامت را مشخص می‌سازد، تعهد و پشتکار است. شما کارآفرین گرامی توجه دارید که نباید تعهد و پشتکار را با انگیزه و اراده اشتباه بگیرید! چی؟ از نظر شما همه این کلمات یک معنی می‌دهند؟ عمیق‌تر به آنها نگاه کنید: میزان انگیزه و اراده متغیر است و بالا و پایین دارد.

در روزهای خوب انگیزه و اراده خیلی مفید هستند ولی در روزهای بد معمولا انگیزه و اراده کمی برای پیگیری اهدافتان در خود احساس می‌کنید.

برای مثال، اگر امروز بارانی باشد شما هم انگیزه کمتری برای 15 دقیقه دوندگی روزانه در پارک در خود خواهید یافت و شاید هم اصلا بی‌خیال قضیه شوید. یا مثلا اگر همکارتان برای شما شکلات‌های خوشمزه روی میز گذاشته باشد اراده‌تان برای نخوردن شکلات‌ها دچار تزلزل شده و سرانجام ممکن است چند تا (یا همه آنها) را بخورید. در حالی که برخلاف انگیزه و اراده، تعهد یک موضوع صفر و یکی است.

یعنی یا تعهد به پیگیری هدفتان دارید یا نه. تعهد به شما کمک می‌کند چه در روزهای خوب و چه در روزهای بد دست از تلاش و پیگیری اهداف سلامتی‌تان برندارید.

بگذارید با یک مثال دیگر موضوع را روشن‌تر کنیم: توی ذهن‌تان به چیزهایی بیندیشید که به آنها تعهد کامل و کافی دارید. شاید رشته تحصیلی‌تان، فرزندان‌تان، فعالیت تفریحی‌تان یا برنامه تلویزیونی مورد علاقه‌تان! وقتی به آنها فکر می‌کنید آیا قبول دارید که خودتان به هیچ چیزی اجازه ایستادن بین شما و تعهد مورد نظرتان را نمی‌دهید؟ مثلا حتی اگر هوا بارانی است

شما بازهم به کلاس درس می‌روید یا برای رفتن دنبال فرزندتان به مدرسه از منزل خارج می‌شوید یا حتی اگر خیلی پرمشغله باشید، راهی پیدا می‌کنید که تفریح مورد علاقه‌تان را انجام دهید (شاید برای آن زمانی را در تعطیلات آخر هفته‌تان کنار بگذارید) یا راهی پیدا می‌کنید که برنامه تلویزیونی مورد علاقه‌تان را از دست ندهید (شاید آن را ضبط کنید و بعدتر ببینید).

امیدوارم با این مثال‌ها توانسته باشم چگونگی تاثیر تعهد بر پیگیری اهداف سلامتی یا حتی کارآفرینانه‌تان را نشان دهم. وقتی تعهد به هدف وجود داشته باشد و شما به مانعی بر سر راه آن برخورد کنید، حتما راهی برای دور زدن، گذشتن از رو یا حتی زیر آن و در یک کلام جا گذاشتن آن مانع خواهید یافت.

تعهد به هدف برای موفقیت و دستیابی به آن حیاتی است، اما شاید از خودتان بپرسید چطور می‌شود برای هدف‌های مربوط به سلامتی، تعهد ایجاد کرد؟ دو عامل مهم به تعهد شما کمک می‌کنند: «اهمیت هدف» و «توانایی کارآفرین».

اگر یک کارآفرین بخواهد در خود نسبت به هدفی تعهد ایجاد نماید باید اول از همه هدف برایش «مهم» باشد و دوم این‌که «توانایی» انجام فعالیت‌ها و کارهای مورد نیاز برای دستیابی به آن هدف را داشته باشد.

یک هدف «مهم» را از کجا می‌توان شناخت؟ خب، اگر هدف مورد نظر به ارزش‌های فردی شما گره خورده باشد، برایتان مهم خواهد بود. اگر در دستیابی به سایر اهدافتان کمک کند، برایتان مهم خواهد بود. اگر بتوانید خوبی‌ها و بدی‌های آن هدف را کنار هم فهرست کنید و خوبی‌ها بر بدی‌ها بچربد، آن هدف برایتان مهم خواهد بود.

اما «اهمیت هدف» تنها عامل موثر در ایجاد تعهد نیست. خیلی از کارآفرینان عزیز اهداف مهمی در سر دارند، ولی تلاشی برای دستیابی به آنها نمی‌کنند. برای مثال، آن دسته از کارآفرینان سیگاری که مایلند سیگار کشیدن را ترک کنند این هدف را پراهمیت می‌دانند، اما به سیگار کشیدن ادامه می‌دهند. چرا؟ اگر از خودشان بپرسید می‌گویند «چون نمی‌توانیم دست بکشیم.» فی‌الواقع آنها این توانایی را در خودشان نمی‌بینند که هدف ترک سیگار را دنبال کنند.

دانشمندان می‌گویند این‌که کسی در خود توانایی انجام کارهایی که برای دستیابی به هدفش لازم است را ببیند یا نبیند، معیار خوبی برای سنجش آن است که آیا آن فرد در پیگیری هدفش موفق خواهد شد یا نه.

پس برای جمع‌بندی: تعهد قدم دوم برای رسیدن به هر هدفی است (بعد از تعیین اهداف). تعهد با انگیزه و اراده فرق دارد. برای ایجاد تعهد به دو عامل «اهمیت هدف» و «توانایی کارآفرین» نیاز داریم.

در هفته‌های بعد به قدم‌های باقیمانده خواهیم پرداخت که به طور خلاصه عبارتند از:

قدم سوم طراحی یک برنامه قابل اجرا بر مبنای هدف دلخواه‌تان است.

قدم آخر نظارت بر پیشرفت خود است.

تا درودی دیگر بدرود.

مصطفی پورمهدی - مشاور کارآفرینی - چمدان (ضمیمه پنجشنبه - روزنامه جام جم)