واقع‌گرایی، مدل ایرانی پیشبرد مذاکرات

ارائه تصویری روشن از پیشینه مذاکرات، موانع پیش‌روی آن و گام‌هایی که نیاز است تا در روزهای باقیمانده تا امضای توافق نهایی امضا شود، همگی نشان از آن داشت که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با وجود در نظر داشتن و مراقبت از آرمان‌های انقلاب، چارچوب‌ها و روند مذاکرات را مبتنی بر واقعیت تبیین فرموده و در همین راستا تذکرات را یادآوری می‌کنند.

بر اساس این مدل هرچند ملاحظات مذاکرات در نظر گرفته شده و پیچیدگی‌ها و دشواری‌های گفت‌وگوهای هسته‌ای یادآوری می‌شود، اما این باعث نمی‌شود تا صراحت و شفافیت در بیان مواضع تحت‌تاثیر این ملاحظات مورد بی‌توجهی قرار گیرد.

واقع‌گرایی نهفته در بیانات رهبر فرزانه انقلاب پیامی روشن برای طرف مقابل دارد که گمان نبرند در ایران نیز همچون کشورهای غربی، مواضع اعلامی با آنچه در نهان طرح می‌شود تفاوت داشته و بنابراین می‌توانند با ایجاد شکاف میان تیم مذاکره‌کننده و افکارعمومی به امتیازگیری بیشتر از کشورمان روی آورند.

این بیانات همچنین به تقویت موضع تیم مذاکره‌کننده در آستانه ضرب‌الاجل 30 ژوئن (دهم تیر) منتهی شد و نیز توانست چارچوب‌های نقد مذاکرات را همزمان با یادآوری خطوط قرمز گفت‌وگوها روشن کند.

این مدل موضع‌گیری در خصوص مذاکرات، بی‌تردید الگویی برای همه فعالان سیاسی، دیپلمات‌ها، صاحبنظران دانشگاهی و رسانه‌هاست تا در بررسی روند پیشرفت گفت‌وگوهای هسته‌ای، با در نظر گرفتن ابعاد مختلف موضوع مهمی چون مذاکرات، به ارائه نقد و نظر پرداخته و مانع از به انحراف کشیده شدن گفت‌وگوها با درگیر شدن بر سر مسائل حاشیه‌ای شوند.

طرف غربی در گفت‌وگوهای هسته‌ای تلاش دارد تا در آخرین روزهای مانده تا پایان ضرب‌الاجل مذاکرات با طرح مسائل تازه و افزایش فشار سیاسی – تبلیغاتی، عملا نوعی سردرگمی را در تیم ایرانی بابت موضعگیری نهایی به‌وجود آورده و با القای این ذهنیت در افکار عمومی که تهران حاضر به نرمش در برابر خواسته‌های قدرت‌های جهانی نیست، از زیر بار امضای توافق نهایی شانه خالی کند.

این درحالی‌است که مواضع صریح، واقع‌بینانه و هوشمندانه رهبر انقلاب نه فقط فضای تبلیغاتی ایجاد شده همزمان با هفته پایانی مذاکرات را خنثی کرد، بلکه بار دیگر نشان داد ایران چون همیشه آماده گفت‌وگوهایی شفاف و موثر برای حل و فصل موضوع هسته‌ای است ولی این بهانه‌تراشی تندروها در واشنگتن، پاریس، تل‌آویو و یا ریاض است که موجب شده هنوز پرانتزهایی در متن پیش‌نویس توافق نهایی باز مانده و فرجام گفت‌وگوها تا آخرین روزها در هاله‌ای از ابهام فرو رود.

آنچه دو طرف در روزهای پایانی گفت‌وگوها به آن نیاز دارند، صراحت، تمرکز بر مسائل مشخص و پرهیز از طرح اما و اگرهای تازه است.

پیام واضح رهبر معظم انقلاب در حمایت از تیم مذاکره‌کننده و دفاع از اصل مذاکرات، حالا تندروهای غربی را در موضع انفعالی قرار داده و رسانه‌های ضدایرانی مانده‌اند که یک هفته مانده تا پایان ضرب‌الاجل هسته‌ای چطور می‌توانند ایران را متهم اصلی شکست احتمالی مذاکرات قلمداد کنند.

چند روز دیگر زمان باقی‌است تا بتوان دریافت دیپلمات‌های غربی بین اصل واقع‌گرایی و بهانه‌تراشی تندروها کدام را برخواهند گزید اما روشن است که ایران، امروز با مدل واقع‌گرایی سر میز مذاکرات حاضر شده و تنها می‌تواند توافقی را امضا کند که پایش بر زمین واقعیت و نه آسمان توهمات دروغین قرار داشته باشد.

مصطفی انتظاری هروی - گروه سیاسی