95 درصد شهرهای کشور سینما ندارند

به گزارش جام‌جم، فروش مقطعی برخی فیلم‌ها هر از گاهی خبر از بهبود وضع اقتصادی سینمای ایران می‌دهد و اهالی سینما بخصوص سینماداران و صاحبان آثار را خشنود می‌کند، اما واقعیت امر نشان می‌دهد نمی‌توان به این آمار و اعداد ظاهری دلخوش بود و حقیقت ماجرا چیز دیگری است. چندی پیش صحبت از انتشار آمار جعلی فروش فیلم‌ها مطرح شد و این‌که برخی دفاتر پخش فیلم، رقم فروش فیلم‌های خود را گاهی بالاتر از آن چیزی که هست، اعلام می‌کنند، ولی بحران سینمای ایران فراتر از اعلام چند صفر بیشتر یا کمتر است.

ایران به لحاظ مساحت، هجدهمین کشور جهان و دومین کشور خاورمیانه محسوب می‌شود و از نظر تعداد نفرات هم، بالغ بر 80 میلیون نفر جمعیت دارد، اما طبق بانک اطلاعات سالن‌های سینمای فعال کشور مندرج در وبسایت رسمی انجمن سینماداران ایران، فقط 273 سالن سینما در ایران وجود دارد.

تازه اگر با ارفاق و به گفته رئیس انجمن سینماداران، برخی فرهنگسراهای کشور را هم - به دلیل این‌که یکی دو سئانس یا بیشتر در روز یا هفته فیلم‌های روز اکران را نمایش می‌دهند، جزو سالن‌های نمایشی به حساب آوریم، حدود 330 سالن سینما در ایران وجود دارد که در مقایسه با فراوانی جمعیت و پهناوری وسعت کشور، عدد بسیار کم و ناچیزی است.

به عبارت دیگر از 31 استان موجود کشور و 402 شهرستان و 1167 شهر ایران (براساس آخرین تقسیمات کشوری در خرداد 1391 مندرج در درگاه ملی آمار ایران)، فقط 72 شهر سالن سینما دارند که عدد تاسف بار و البته شگفت‌انگیزی است.

با وجود شدت گرفتن تلاش‌های بارزی در این سال‌ها و اقدام برای ساخت پردیس‌ها و مجموعه‌های سینمایی، تعداد سالن‌های سینمایی نسبت به گذشته کاهش یافته است و بسیاری از سینماهای قدیمی و خاطره‌انگیز هم به‌دلیل بی‌اعتنایی و عدم حمایت و رسیدگی نهادهای متولی تعطیل می‌شوند.

از 31 استان کشور، دو استان کهگیلویه و بویراحمد و سیستان و بلوچستان اصلا سالن سینما ندارند و اندک سینماهای موجود در آنها تعطیل شده است؛ ضمن این‌که 29 استانی هم که سالن سینما دارند، در بیشتر شهرهایشان فاقد سینما هستند و فقط مراکز استان و بعضی شهرهای بزرگ‌تر و شناخته‌شده‌تر، از سالن نمایش فیلم برخوردارند.

هرچند وضع بسیاری از سینماهای شهرهای بزرگ هم‌چندان مطلوب نیست و نمی‌توان با رضایت کامل از حال و روز سینماها سخن گفت.

نکته مهم دیگر این‌که با تکیه بر آمار، حدود یک‌سوم سالن‌های سینماهای کشور در تهران است و انبوه شهرستان‌ها و شهرهای دیگر، باید به تقسیم ناعادلانه و غیرکافی سالن‌های سینما میان خود اکتفا کنند. در مجموع اگر بخواهیم درصدی به ماجرا نگاه کنیم، فقط 5 درصد شهرهای ایران سینما دارند و 95 درصد شهرهای کشور، فاقد سالن سینما هستند.

واقعیتی که برای کشوری با این پیشینه غنی فرهنگی و هنری و این همه اهل و علاقه‌مند به هنر بخصوص سینما، جای تاسف دارد و به‌هیچ‌وجه پاسخگوی نیازهای مردم نیست. درچنین وضعیتی و در فقدان امکانات فرهنگی و تفریحی همچون سینماست که مردم و بویژه جوان‌ها و نوجوان‌های علاقه‌مند، ناچارند به موارد دیگری که برخی از آنها بار و تبعات منفی هم دارد، رو بیاورند.

اما آیا مشکل سینمای ایران، فقط کمبود سالن‌های سینماست؟ یعنی به فرض و با برطرف کردن این معضل، استقبال تماشاگران از فیلم‌های سینمایی افزایش می‌یابد؟ برای رسیدن به پاسخ این پرسش سراغ رئیس انجمن سینماداران ایران، به عنوان مهم‌ترین و موثق‌ترین منبع رفتیم و درباره تعداد کم سالن‌های سینما، بی‌فروغی سالن‌های سینمای کشور – با چشم‌پوشی از فروش‌های مقطعی و میلیاردی چند فیلم ـ و راهکارهای مقابله با این وضع سخن گفتیم.

کمبود سینما بهانه است

محمد قاصد اشرفی در گفت‌وگو با جام‌جم، ابتدا به کمبود سالن‌های سینما در کشور اذعان می‌کند و می‌گوید: ما اکنون با احتساب فرهنگسراها، حدود 330 سالن سینما و نمایش فیلم در کشور داریم که به نظر من و در نگاهی منصفانه بسیار رقم پایینی است و کفاف جمعیت موجود را نمی‌دهد. در این چند وقت هم بسیاری از کارشناسان فقط درباره همین معضل صحبت می‌کنند، اما مشکل اصلی کمبود سالن‌های سینما نیست و باید علل این مساله را ریشه‌یابی و بررسی کرد.

رئیس انجمن سینماداران ادامه می‌دهد: به جای طرح این پرسش که چرا کشور فقط این تعداد سالن سینما دارد، باید پرسید چرا همین سالن‌های موجود هم مشتری ندارند؟ به نظرم ارائه آمار غلط درباره فروش چند میلیاردی برخی فیلم‌ها باعث گمراهی می‌شود. آن چیزی که اهمیت دارد، آمار تماشاگران در سالن‌های سینماست. اگر از فروش درست برخی فیلم‌ها که به‌صورت مقطعی هستند، بگذریم، بسیاری از سالن‌های سینما تماشاگر کافی نداشته و بیشتر فیلم‌ها فروش مناسب و بالایی ندارند.

قاصد اشرفی می‌افزاید: افت تماشاگران سینما مختص این یکی دو سال نیست، بلکه در نگاهی کلی نسبت به گذشته، مخاطبان سینما سال به سال ریزش پیدا کرده است. همان‌طور که آدم، خوراک خوب می‌خواهد، سینما هم برای بقا به فیلم خوب نیاز دارد. متاسفانه بجز معدودی آثار، قصه‌گویی فیلم‌های ما ضعیف است. فیلم‌های ما تنوع موضوعی ندارند و بیشتر، فضای مشخص و مشابه و از پیش‌تعریف‌شده‌ای دارند. بنابراین ما باید قدرت و سرمایه را صرف ساخت فیلم‌های خوب کنیم. ما بیش از ساخت سالن‌های جدید باید سالن‌های خاطره‌انگیز و قدیمی موجود را مجهز کنیم. بسیاری از سالن‌های کشور نیاز به احیا، مرمت و بازسازی دارد.

مدیر سینما ماندانا – یکی از سرگروه‌های سینمایی کشور ـ ادامه می‌دهد: وقتی فیلم‌های خوب و متنوع ساخته و تماشاگر جذب همین سالن‌های موجود شود، ساخت سالن‌های سینمایی دیگر باید در دستور کار قرار گیرد. آن‌وقت و با فروش خوب فیلم‌ها و رونق سینماهاست که رغبت و اطمینان سرمایه‌گذاری فرهنگی در بخش خصوصی هم ایجاد می‌شود. البته خوشبختانه در این سال‌ها شاهد اقدامات خوبی همچون ساخت پردیس‌های سینمایی هستیم که امکان دیدن چند فیلم مختلف را در اختیار مردم قرار می‌دهد، اما باز هم کافی نیست و باید درصورت ساخت فیلم‌های خوب و پرفروش و احساس نیاز، همچنان به ساخت چنین مجموعه‌هایی اهتمام ورزید؛ ضمن این‌که بشدت معتقدم ارشاد، شهرداری، استانداری و فرمانداری و دیگر نهادهای ذی‌ربط مناطقی از کشور که اصلا سالن سینما ندارند، باید در زمینه ساخت مجموعه‌های سینمایی اقدامات جدی انجام داده و به این ضرورت فرهنگی توجه ویژه نشان دهند.

سینماهای موجود را دریابید

مدیر سینما جهان‌نمای چالوس هم در گفت‌وگو با جام‌جم بیش از کمیت سینما بر لزوم کیفیت سالن‌های سینمایی موجود تاکید می‌کند و می‌گوید: اعتقاد دارم که سراسر کشور باید دارای سالن سینما باشد، اما از سوی دیگر فایده‌ای ندارد ما سالن سینمای زیاد داشته باشیم، ولی هیچ‌کدام از کیفیت بویی نبرده باشند.

رضا سلطان، کیفیت سینما جهان‌نما را که جزو فقط 11 سینمای استان پهناور و هنردوست مازندران است، به لحاظ فنی و امکانات بسیار پایین ارزیابی می‌کند و می‌افزاید: ما به لحاظ امکانات با مشکلات زیادی روبه‌رو هستیم. به‌طوری که حتی در این فصل بسیار گرم و هوای شرجی شمال، کولر به اندازه کافی نداریم. هم کارکنان سینما در وضع بدی عرق ریزان کار می‌کنند و هم تماشاگران در وضع نامناسبی فیلم می‌بینند. من از رئیس سازمان سینمایی و مدیرعامل موسسه سینماشهر، دعوت می‌کنم سری به سینمای ما بزنند تا وضع را از نزدیک ببینند. اگر آنها توانستند ده دقیقه در سینما دوام بیاورند، به آنها جایزه می‌دهم!

مدیر سینما جهان‌نما در پایان می‌گوید: این تازه وضع سینمای ماست که چندی پیش اقداماتی هم برای بهبود شرایط آن انجام داده‌ایم، اما برخی دیگر از اندک سالن‌های سینمای استان مازندران و دیگر مناطق کشور، وضع به مراتب نابسامان‌تری هم دارند. من هم به افزایش سالن‌های سینما معتقدم، اما به شرطی که ابتدا سینماهای موجود را دریابیم. اگر سینمای بی‌کیفیت و نامطلوبی داشته باشید، دیدن بهترین و جذاب‌ترین فیلم هم لطفی نخواهد داشت.

علی رستگار - گروه فرهنگ و هنر