بازاری که کاسبی سوپرمارکت‌ها را کساد کرد

تهران را شاید این روزها بتوان شهر ابرمارکت‌ها دانست؛ فروشگاه‌هایی که تا چند سال قبل، کمتر نشانی از آنها در خیابان‌های پایتخت دیده می‌شد اما اکنون توانسته‌اند با عرضه بسیار گسترده کالاها در انواع مختلف و با برندهای متفاوت، طیف قیمتی متنوع و نیز تخفیف‌های گسترده دوره‌ای که بر روی بسیاری از کالاها ارایه می‌دهند، گوی سبقت را از فروش خرده‌فروشی‌ها و سوپرمارکت‌ های سطح شهر بربایند.

حال و هوای این روزها ابرمارکت‌ها در تهران

واقعیت این است که اقتصاد ایران، اگرچه در تحریم‌های ظالمانه غرب به سر می‌برد، اما هیچگاه بازار جذاب خود را برای ورود کالاهای خارجی از دست نداده بود و اکنون هم که زمزمه‌های برداشته شدن تحریم‌ها به گوش می‌رسد، به نظر می رسد کالاهای برخی کشورها بیشتر از بازار داخلی خودشان، در بازار ایران حضور یافته است.

این را شاید به برکت حضور ابرمارکت‌هایی در بازار ایران بتوان دانست که با حضور خود، نسل جدیدی از فروش‌ کالاهای سنتی و مورد استفاده مردم از دیرباز را رقم زده است و توانسته حتی، بازار خرده فروشی را کساد کند.

از سوی دیگر، خرید و گذراندن وقت در ابرمارکت‌ها، این روزها تبدیل به سرگرمی بسیاری از خانوارهای ایرانی شده و آنها ترجیح می‌دهند مایحتاج خود را به صورت دوره‌ای و با گذراندن وقت روزهای تعطیل و غیرتعطیل خود در این بازارهای جدید فروش کالاها سپری کنند.

کافی است سری به این فروشگاه‌ها در گوشه و کنار تهران بزنیم تا از استقبال مردم برای خریدهای مدرن به این نتیجه برسیم که اگرچه دنیا تلاش کرده که ایران را از بازارهای رقابتی دنیا دور نگه دارد اما به هرحال شیوه‌های نوین توزیع کالا، راه خود را به بازار ایران باز کرده‌اند و برندهای صاحب نام دنیا، ممکن است با قیمت‌های بالاتر، اما به هرحال در بازار ایران حضور جدی دارند و فروش قابل توجهی را به نسل جدید جمعیتی ایران صورت می‌دهند.

ساختمان‌های عظیم تجاری که این روزها همه چیز را در خود جای داده‌اند، از قفسه‌های رنگارنگ کالاهای ایرانی و خارجی گرفته تا طیف مناسب قیمتی که خرید را برای مردم ارزان و به صرفه و البته با لذت‌ کرده است.

در این فروشگاه‌ها، معمولا همه چیز پیدا می‌شود؛ از کالاهای مصرفی روزانه گرفته تا سبزی و میوه تازه و پوشاک و کیف و کفش. حتی پای برخی دیگر از لوازم جانبی زندگی و سفر و تجهیزات الکترونیکی هم به این فروشگاه‌ها باز شده است.

خانوارهایی هم که برای خرید به این ابرمارکت‌ها می‌آیند، طیف مختلفی هستند؛ از کارمند و کارگر و خانوارهای پرجمعیت گرفته تا تک‌فرزندان و قشر مرفه جامعه که خرید از برندهای مطرح دنیا را به کالاهای وطنی‌شان ترجیح می‌دهند البته صاحبان این فروشگاه‌ها نیز به خوبی ذائقه خرید مردم ایران را شناخته‌اند، به همین دلیل تخفیف‌هایی را بر روی کالاهای رنگارنگ خود در مقاطع مختلف ارایه می‌دهند که «مشتری‌ جذب کن» باشد و بتواند برایشان مشتریان وفاداری که همیشه چشم انتظار تخفیف‌های بالا از سوی عرضه کنندگان کالا هستند را فراهم آورد.

در این میان، کارشناسان بر این باورند که اگرچه ابرمارکت‌‌ها توانسته‌اند سیمای مدرنی به پایتخت ایران بدهند اما به هرحال باید توجه داشت که آثار جانبی این چنین خریدهایی، مردم را به سمت مصرف‌گرایی بیشتر و استفاده از برندهای لوکس دنیا هدایت می‌کند و کمتر به سمت کالاهای ایرانی سوق می‌دهد در حالی که طیف دیگر منتقد این نظریه نیز بر این باورند که باید ابرمارکت‌ها به صورت کنترل شده رشد یابند؛ نه اینکه کالاهای داخلی در این بازارها سهم چندانی نداشته باشند.

سوپرمارکت‌داران از رقابت تنگاتنگ با ابرمارکت‌ها می‌گویند

در این میان، سوپرمارکت‌دارانی که شاید در یک کوچه کوچک کنار هم به صورت مسالمت آمیز روزگار می‌گذراندند و هر یک هم به فروش خود راضی بودند، در این رابطه معتقدند که رشد و ایجاد فروشگاه‌های بزرگ زنجیره‌ای یا در پله‌ای بالاتر، ابرمارکت‌ها، بازار آنها را کساد کرده‌اند. به نحوی که این روزها مردم ترجیح می‌دهند برای خریدهای روزمره خود هم البته در صورت دسترسی آسان، به این فروشگاه‌ها مراجعه کنند.

یکی از این سوپرمارکت‌داران که در نزدیکی یک هایپرمارکت بزرگ تهران مغازه دارد، گفت: در گذشته تعداد مشتریانی که برای خریدهای خود به سوپرمارکت من مراجعه می‌کردند، بسیار بالا بود و همین مراجعه، سود بالایی را برای این مغازه رقم زده بود اما اکنون ساکنان منطقه ترجیح می‌دهند که برای خریدهای عادی و روزمره خود از قبیل شیر و پنیر و نان، به این فروشگاه‌های بزرگ مراجعه کنند.

وی افزود: تنها خریدارانی که مجبور می‌شوند، برای خرید به سوپرمارکت‌های منطقه مراجعه می‌کنند، البته یکی از مضرات این فروشگاه‌ها آن است که مردم وقتی به قصد خرید یک یا دو کالا به فروشگاه می‌روند، به دلیل انبوه کالاهایی که پیش رویشان قرار می‌گیرد، خریدهای بیشتری دارند و بنابراین این روزها که وضعیت اقتصادی مردم چندان مناسب نیست و معیشت به سختی می‌گذرد، مردم گاهی ترجیح می‌دهند که به سوپرمارکت‌‌ها بروند تا از هجمه تعداد بالای کالا در امان باشند و این طور هم، اقتصاد خانواده شان حفظ شود.

یکی دیگر از سوپرمارکت‌داران این منطقه گفت: معمولا در روزهای اول ماه که بیشتر کارمندان و بازنشستگان حقوق خود را از دولت یا محل کارشان دریافت می‌کنند، سوپرمارکت‌های منطقه با کسادی خرید مواجه هستند، چراکه مردم هم برای تفریح و هم برای خرید مایحتاج عمومی و کلی خود به هایپرمارکت‌ها مراجعه می‌کنند اما در روزهای میانی و پایانی ماه، بازار ما داغ تر از روزهای اول ماه است.

وی افزود: یکی دیگر از مزایای خرید از سوپرمارکت برای مردم این است که می‌توانند با آشنایی که فروشنده از ساکنان محل دارد و البته خوش‌حسابی آنها، کالا را بعضا به صورت امانی در اختیارشان قرار دهد و در روزهای ابتدایی ماه، پول آن را تسویه کند در حالی که خرید از فروشگاه‌های بزرگ، این مزیت را ندارد و کالا تنها به صورت نقدی فروخته می شود.

یکی دیگر از سوپرمارکت‌ داران گفت: تخفیف‌های فریبنده‌ای که فروشگاه‌های بزرگ به مشتریانشان می‌دهند، در کالاهای بسیار محدودی، خلاصه می‌شود در حالی که مردم با دیدن برندهایی که با عنوان تخفیف‌های بالا مثلا ۴۰ درصدی به چشمشان می‌خورد، جذب این فروشگاه‌ها می شوند و فکر می کنند که باید از آن کالاها حتما خرید کنند در حالی که ممکن است که احتیاجی به آن نداشته باشند.

وی افزود: سوپرمارکت‌داران هم به هرحال، فروش خود را دارند، اگرچه بازار آنها کسادتر از قبل شده است، البته برخی از سوپرمارکت‌هایی که در این مناطق فعالیت می‌کردند هم جمع شده یا به کار دیگری مشغول شده اند.

مردم از نسل نو خریدهای خود می‌گویند

در این میان اما مردم دیدگاه دیگری دارند، آنها اگرچه خرید از هایپرمارکت‌ها را گاهی به ضرر اقتصاد خانواده خود می‌دانند، اما به دلیل اینکه فرصتی برای در کنار هم بودن و قدم زدن در فروشگاه‌های مدرن می‌یابند، خرید از این ابرمارکت‌ها را ترجیح می‌دهند. بنابراین وقتی پای صحبت آنها می‌نشینید، از نسل نو خریدهای خود می‌گویند.

یکی از خریدارانی که برای خرید به یکی از ابرمارکت‌‌ها مراجعه کرده است، گفت: در این هایپرمارکت‌ ها آنقدر برندهای متفاوت حضور دارند که خرید را برای مردم با قدرت انتخاب بیشتری همراه کرده است. این همان چیزی است که سال‌ها مردم از آن محروم بودند و مجبور بودند که برای خرید یک کالا، تنها از یک یا دو برند خاص، خرید کنند در حالی که اکنون کیفیت و البته از همه مهمتر، قیمت، حرف اول را می زند.

وی افزود: خرید کردن فرصتی هم برای سایر اعضای خانواده است که از تفریحات جانبی فروشگاه لذت ببرند و البته با سپری کردن وقت میان خانوارها با فرزندان و سایر اعضای خود، همراه است به نحوی که فرزندان نیز قدرت انتخاب را می آموزند و البته برای خرید کالاها، کنار پدر و مادر خود هستند و گاه دقتی که پدرها و مادرها بر سر قیمت و کیفیت و برند یک کالا به خرج می دهند، می تواند برای فرزندان نیز درس آموز باشد.

یکی دیگر از خریداران معتقد است در حالی که مسئولان از ابتدای سال و حتی در سال‌های گذشته نسبت به خرید کالاهای ایرانی به مردم، توصیه هایی داشته‌اند اما فروشندگان به این توصیه‌ها بی‌توجه هستند و ویترین عرضه کالاهای خارجی را آنقدر جذاب و پر زرق و برق چیده‌اند که مردم تشویق به خرید کالاهای خارجی شوند.

وی افزود: خرید از این فروشگاه‌ها، برای عرضه کالاهای خارجی طراحی شده است در حالی که مردم باید به خرید کالاهای ایرانی سوق پیدا کنند و آنگونه که مسئولان هم گفته‌اند، پول خود را برای خرید در جیب خارجی‌ها نریزند، بلکه با رونق خرید داخلی، تلاش کنند تا اشتغال برای جوانانشان فراهم شود.

یکی دیگر از خریدارانی که برای خرید به این فروشگاه آمده است، گفت: آخرین تولیدات و کالاهایی که تازه به بازار ارایه شده اند را می‌توان در این فروشگاه‌ها یافت در حالی که سوپرمارکت‌ها ممکن است آن برندی که برایشان سودآورتر باشد را تنها به مغازه خود بیاورند و در مقابل، مشتری هم که ناچار است از آن سوپرمارکت خرید کند، تنها یک یا دو برند را می بیند یا آنچه را مجبور است بخرد که مغازه دار می خواهد و ترجیح داده است.

البته او به این نکته هم اشاره می‌کند که قیمت‌ها در این فروشگاه‌ها، چندان پایین هم نیست و اغلب این فروشگاه‌ها تلاش دارند تا با تبلیغات اغوا کننده مشتری جذب کنند در حالی که واقعیت این نیست و اگر یک یا دو برند، با تخفیف چشمگیر عرضه می‌شود، اما فروش سایر کالاها برای فروشنده سودآور است و متاسفانه مردم تنها به این نکته توجه می‌کنند که تخفیف گرفته اند ولی ممکن است در سایر کالاها، چندان به صرفه برایشان نباشد که از این فروشگاه‌های بزرگ خرید کنند.

به هر حال، نکته قابل توجه اینکه مسئولان کشور نباید بازار داخلی کشور را به راحتی در اختیار کالاهای خارجی قرار دهند و با اتخاذ تدابیر و برنامه‌ریزی مناسب، به جای تشویق علنی مردم به خرید کالای خارجی، آنها را به سمت خرید کالاهای وطنی سوق دهند.(مهر)