وقتی خاطرات کودکی ماندگار می‌شود

یکی از چیزهایی که در دوران کودکی، هم می‌تواند آموزنده باشد و هم خاطره‌اش تا سال‌های سال باقی می‌ماند، کارتون‌هایی است که همه ما در این دوران می‌بینیم.

در سال‌های اخیر به دلیل هجوم رسانه‌های مختلف، انیمیشن‌های زیادی به بازار آمده و تنوع آنها بسیار زیاد شده است اما بعضی از این انیمیشن‌ها نه‌تنها جذابیتی ندارند، بلکه به دلیل دوبله‌های ضعیف، روی تربیت و ذهن کودک اثر مخرب می‌گذارند. در این گزارش، کارشناسان و هنرمندان درباره این موضوع صحبت کرده‌اند.

زبان فارسی و دوبله‌های ضعیف

علی زارعان/ مدیر گروه کودک و نوجوان شبکه دو سیما

اگر به دوبله‌های گذشته نگاهی بیندازیم بخوبی متوجه می‌شویم بسیاری از آنها نه‌تنها افتخارآمیز هستند بلکه هنوز که هنوز است در ذهن مردم حک شده‌اند.

مثلا هیچ‌کس اسم واقعی انیمیشن خاله‌ریزه را نمی‌داند و همه این کارتون را به همین نام می‌شناسند، بنابراین می‌توان گفت دوبلورهای قدیمی ما نه‌‌تنها به این هنر بی‌مهری نکرده‌اند، بلکه آ‌ن‌قدر خوب کار کرده‌اند که کارهایشان ماندگار شده است.

البته هنوز در صدا و سیما شاهد دوبله‌های خوبی هستیم چون روی این کارها نظارت و حساسیت وجود دارد اما متاسفانه لوح‌های فشرده‌ای که در بازار وجود دارند، زبان فارسی را آلوده و آن را به شکل مخربی متحول کرده‌اند و این مساله در ده سال اخیر شدیدتر هم شده است.

دوبله‌های زیرزمینی نه‌تنها باعث ایجاد خلاقیت مثبتی نشده‌اند بلکه زبان فارسی را نیز مسموم کرده‌اند و چون بچه‌ها 20 برابر بزرگسالان از فرآیند تصویر، اثر می‌گیرند، تمام صحنه‌ها و دیالوگ‌ها در ذهنشان باقی می‌ماند و بعد دیگر ساماندهی و تربیت آنها سخت خواهد شد، بنابراین توصیه می‌کنم وزارت ارشاد روی دوبله این آثار نظارت کند تا کودکان و خانواده‌ها کمتر دچار مشکل شوند. اگر این روند بخواهد ادامه پیدا کند، نسل بعدیمان تربیت درستی نخواهند داشت و زبان فارسی هم به یک زبان تند و غیرمودبانه تبدیل خواهدشد.

خفنه یعنی چه؟

دکتر نسرین امیری/ روانپزشک کودک

به نظر من خانواده‌ها باید بدانند همه چیز را نمی‌توانند کنترل کنند و باید بعضی چیزها را بپذیرند و انکار نکنند چون انکار آنها نه به نفع خودشان است و نه به نفع کودکانشان.

بنابراین بهتر است آن‌قدر رابطه دوستانه‌ای با فرزندانمان داشته باشیم که آنها با خیال راحت مشکلات و دغدغه‌هایشان را با ما در میان بگذارند، مثلا اگر کودکتان از شما پرسید: «خفنه یعنی چی؟» در جواب می‌توانید به او بگویید نمی‌دانم، اما می‌توانیم با هم به‌دنبال معنی آن بگردیم اما خوب می‌دانم این کلمه کاربرد ندارد، یا اگر کودکتان در مهدکودک لغاتی را یاد می‌گیرد که شایسته نیست، می‌توانید به او بگویید این کلمه را بیشتر افراد معتاد یا کسانی که در طبقه خانوادگی ما نیستند، به کار می‌برند.

از طرفی دیگر، باید به این نکته اشاره کنم که دیدن کارتون‌هایی با دوبله‌های ضعیف از نظر فیزیولوژیکی تاثیر ندارند، اما بشدت می‌توانند روی شخصیت بچه‌ها اثر بگذارند بخصوص اگر دائما کارتون‌های خشونت‌آمیز ببینند، آرامش کمتری خواهند داشت. به هر حال به خانواده‌ها توصیه می‌کنم اگر لحن صحبت کردن کودکانشان تغییر کرد، وحشت نکرده و سعی کنند با یک رابطه دوستانه آنها را راهنمایی کنند.

　نظارت بر دوبله

سارا نامجو/ انیمیشن‌ساز

به نظر من در سال‌های اخیر نه‌‌تنها پیشرفتی در زمینه دوبله انیمیشن‌هایمان نداشته‌ایم بلکه پسرفت هم کرده‌ایم.

متاسفانه بسیاری از دوبله‌های ما در این زمینه مضر و بیشتر آنها غیرقابل فهم هستند. کودکان قبل از مدرسه با کلمات و گفتار آشنا می‌شوند و حتی به نوعی خواندن و نوشتن را می‌آموزند اما بعضی واژه‌هایی که در دوبله‌های امروزی به کار می‌رود، مناسب سن بچه‌ها نیست و بچه‌ها بدون آن‌که مفهوم کلمات را بدانند، آنها را به کار می‌برند مثل «تو چقدر خفنی». کم‌کم این کلمات روی تربیت آنها اثر می‌گذارد، بنابراین پیشنهاد می‌کنم قبل از عرضه یک انیمیشن به بازار، حتما روی دوبله آن نظارتی انجام شود تا کودکانمان دچار چندگانگی شخصیت نشوند.

بچه‌ها وقتی کلمات بدی را بشنوند و استفاده کنند، احساس بزرگی پیدا می‌کنند و بدون هیچ حساب و کتابی آنها را به کار می‌برند. خانواده‌ها هم دیگر نمی‌توانند جلوی کودکانشان را بگیرند.به نظرم نظارت جدی و سختگیرانه‌ای باید در مورد دوبله و کلا کارهای کودک وجود داشته باشد. تا زمانی که همه چیز را سرسری بگیریم، اتفاق خوبی در انتظارمان نخواهد بود.

محبوبه ریاستی / قاب کوچک (ضمیمه شنبه روزنامه جام جم)