سبک زندگی فاطمی از دیدگاه دو کارشناس مذهبی

حجت‌الاسلام والمسلمین محمود ریاضت (کارشناس مذهبی و مدرس حوزه و دانشگاه) در همین راستا به ترجمه آیه‌ای از قرآن اشاره می‌کند که خداوند متعال می‌فرماید «ما شما را از یک نفس واحد آفریدم» این نفس واحد همان «زن» است که نقشی کلیدی در زندگی همه افراد خواهد داشت.
وی ادامه می‌دهد: پیامبر(ص) شخصیت و نقش زنان را در خانواده کلیدی معرفی می‌کند، چراکه در روایات اهل بیت و کلام خداوند بارها به این نکته اشاره شده است دلیل رسیدن هر کسی به درجه‌ای از کمال، وجود یک زن است که به عنوان محور رسیدن به کمال ایفای نقش کرده است.
همچنین وی به حدیث زیبای کسا اشاره می‌کند که در رابطه با اهل بیت(ع) است و در آن از حضرت زهرا(س) به عنوان محور تمام هستی یاد می‌شود. این در حالی است که پیامبر اسلام(ص)همه خوبی‌ها را خلاصه شده در وجود امام زمان(عج) می‌داند، اما امام عصر(عج) می‌فرمایند من هر چه دارم از دختر رسول خدا(ص) و مادرم حضرت زهرا(س) است.

نجوای زندگی
در ارتباط با سبک زندگی اسلامی، بهترین الگو برای مردان و زنان حضرت زهرا(س) است، اگرچه صدیقه طاهره (س) سرور و سید زنان دو جهان است، اما پیامبر اکرم(ص) فرموده‌اند «دخترم زهرا از همه اهل زمین برتر است» چراکه شرافت، کرامت، اصل و ریشه در زندگی و سیره عملی حضرت(س) به وضوح دیده می‌شد.
به گفته حجت‌الاسلام والمسلمین ریاضت، شرافت و کرامت آن حضرت(س) نسبت به اعضای خانواده‌اش مثال زدنی بوده، اما اجتماع و همسایگان هم از این خصیصه‌های والای زهره زهرا(س) بی‌نصیب نبودند.
«الجارثم الدار» در زندگی حضرت زهرا(س) بسیار نمایان بوده است زیرا صدیقه طاهره(س)حتی نسبت به دعا، دیگران را بر خود مقدم می‌دانستند به گونه‌ای که برای امام حسن مجتبی(ع) جای سؤال بود که چرا هر بار نیمه‌های شب از خواب بر می‌خاستند صدای دعای مادرشان را می‌شنیدند که ابتدا برای تمام همسایه‌ها دعا و سپس در مورد خودشان با خداوند نجوا می‌کردند و پاسخ را در این می‌یافتند که حضرت در خواستن خوبی‌ها و درجات بالای ایثار همسایه‌ها را مقدم می‌دانستند و با این کار نوعی آموزش غیر مستقیم به فرزندان ارائه می‌دادند.

تمام حرکات و سکنات، رفتار، کلام و تعامل حضرت زهرا(س) بوی عبادت می‌داد، عبادتی که تنها در نماز و روزه خلاصه نبود زیرا آن بزرگوار همواره خود را در محضر خداوند می‌دیدند و در تمام لحظه‌ها با مخلوق شان معامله می‌کردند.
حجت‌الاسلام والمسلمین سید مهدی حائری‌زاده (مدرس حوزه و دانشگاه) ضمن بیان این نکات اضافه کرد: مقام و شأن آن حضرت(س) تا آنجا بود که در آیات شریفه سوره انسان، به انفاق بی‌بدیل ایشان اشاره شده است، آن زمان که با وجود روزه دار بودن خود و اعضای خانواده، به نیازمندان انفاق می‌کردند آن هم انفاقی که به هیچ عنوان نشانی از منت نداشت و فرد نیازمند را نمی‌آزرد چراکه فرد منت‌گذار در صدد بزرگ کردن خود و تحقیر کردن دیگری است و به این ترتیب روح خود را آلوده می‌سازد.
به عقیده این کارشناس دینی حضرت(س)مصداق «چراغی که به خانه روا است به مسجد روا‌تر است» بودند و این سبک رفتاری را در جای جای زندگی شان وارد ساخته بودند به همین دلیل تفکری فاطمی را در میان مؤمنان رواج داده‌اند. همچنین فداکاری، ایثار و از خودگذشتگی در تمام لحظه‌های زندگی حضرت زهرا(س) و خانواده شان وجود داشته است از این رو اگر قرار باشد در جامعه الگویی از ایثار را مثال زد، بدون شک آن حضرت سرآمد خواهند بود.

اسوه بی‌مانند
زنان ایرانی کارهایی انجام می‌دهند که وظیفه شرعی و قانونی آنها نیست، اما با جان و دل و تمام عشق به سراغ آنها می‌روند زیرا اسوه بی‌مثالی چون صدیقه طاهره(س) دارند و خواهان رسیدن خانواده به کمال هستند.

حجت‌الاسلام والمسلمین ریاضت در این راستا با اشاره به جمله امام خمینی(ره)که فرموده‌اند «از دامن زن مرد به معراج می‌رود» افزود: ‌آن حضرت محور رسیدن به کمال مردان را زنان معرفی کرده است که گاهی در مقام مادر و گاهی نیز در مقام همسر ایفای نقش می‌کنند و جالب این است که آیت‌الله بروجردی، علامه طباطبایی و امام خمینی(ره)موفقیت خود را مدیون همسران شان دانسته‌اند.

حجت‌الاسلام سید مهدی حائری‌زاده نیز در همین راستا، حضرت صدیقه طاهره(س)را برای زنان امروز مصداق زنی هماهنگ با همسر خود معرفی می‌کنند که مسئولیت‌پذیری در زندگی را به بهترین نحو ایفا می‌کردند و ادامه داد: در جامعه اسلامی امروز که اسوه‌ای چون آن بزرگوار وجود دارد، زنانی پیشگام هستند که همچون حضرت زهرا (س ) به اندازه توان همسر خود از او توقع داشته باشند. در زندگی آن عزیز به هیچ عنوان لجبازی نمود پیدا نمی‌کرد، بلکه زندگی بر پایه اعتماد و محبت بود که زیستن آن بزرگواران را مثال زدنی ساخته است.

به گفته وی دختر پیامبر(ص)در زندگی خود را میهمان خدا می‌دیدند، از این رو آداب میهمانی را بخوبی رعایت می‌کردند و افتخارشان این بود که محبت و احساسات ناب مادرانه و همسرانه خود را خرج تعامل با همسر، فرزندان و اطرافیان می‌کنند. به اندازه‌ای ادبیات کلامی زیبایی داشتند (فرزندان خود را با عنوان میوه دلم و نور چشم پیامبر(ص) مورد خطاب قرار می‌دادند) که درهمه حال رعایت ادب و احترام در سخنان شان احساس می‌شد. از این رو احترام متقابل و حفظ شخصیت اعضای خانواده در سبک زندگی آن خانواده الهی مثال زدنی و کافی است بانوان با پیروی از این الگوی الهی و چنین دیدگاه‌هایی چرخ زندگی را بگردانند تا متوجه رنگ و بوی تازه زندگی خود شوند.

رمز آرامش
عمل کردن به سیره عملی حضرت زهرا(س) اثر وضعی بر زندگی افراد دارد چراکه مطابق با فطرت انسانی است. این در حالی است که اگر افراد کاری مطابق با فطرت‌شان انجام دهند، نخست تأثیرات مثبت آن را بر روح و روان خود دریافت می‌کنند. از دیدگاه حجت‌الاسلام ریاضت گمشده زندگی‌های پر از هیاهوی امروز، آرامش است، زیرا افراد اعمالی را انجام می‌دهند که مطابق با فطرت انسانی نیست.

وی در این مورد معتقد است: ذات انسان کمک به دیگران و گره گشایی از مشکلات را ترجیح می‌دهد و مهم این است که در پس این رفتارهای پسندیده، پیش از هر کسی خود او است که آرامش روحی و روانی کسب می‌کند. آرامش همان عنصری است که در همه لحظات زندگی فاطمه زهرا(س) موج می‌زد، زیرا تمام کارها را با اخلاص انجام می‌دادند، اگر از آن الگوی والا و بی‌بدیل بیاموزیم که تمام اعمال و رفتارمان از کارهای منزل تا امور شخصی را با اخلاص به سرانجام برسانیم، آرامش درونی و سبکبالی را به وجود خود دعوت می‌کنیم و آن وقت است که تفکر آسوده‌تر موجب می‌شود تا مشکلات پیش روی خانواده‌ها راحت از میان برداشته شود.
وی ضمن بیان این جملات گفت: آرامش مادر یا همسر رمز آرامش کانون خانواده است به همین دلیل بزرگی می‌گفت اگر مردی می‌خواهد بهترین کار را برای فرزندانش انجام دهد، باید عاشق همسرش باشد. در پس این جمله کوتاه یک دنیا حرف نهفته است، چراکه این احساس خوب باعث می‌شود همسر یا مادر احساس آرامش کند و این احساس پاک را به تمام اعضای خانواده تزریق کند و به این ترتیب است که گویی پدر خانواده، تمام کارهای ممکن را برای فرزندانش انجام داده است.

تمام خوبی‌ها
سپری کردن مسیری پر فراز و نشیب با داشتن الگویی ماندگار و بی‌مثال، ساده و بی‌دغدغه خواهد شد. درست مانند مسیر زندگی‌های پر از دغدغه زنان امروز که با چنگ زدن به ریسمان زندگی دختر پیامبر(ص) ساده‌تر از آنی که باید سپری می‌شود.
سید مهدی حائری‌زاده مدرس حوزه و دانشگاه، حضرت فاطمه(س) را الگویی معرفی می‌کند که هر زمان احساس ضرورت می‌کردند در صحنه‌های اجتماعی حاضر می‌شدند، به عنوان نمونه در جنگ احزاب به درمان و بهداری مجروحان جنگی می‌پرداختند و هر زمان که نیاز بود با خطبه‌های عزای خود از ولایت دفاع می‌کردند.
علاوه‌بر این با آنکه حضرت دختر پیامبر(ص) و همسر امیر المؤمنین(ع) بودند، سفره خود را از مردم جدا نکرده و همواره رنگ طاعت و بندگی را به مردم منتقل می‌کردند. در نگاه، پوشش، گفتار، خلوت و برخورد با خانواده مراتب حیا را به جا می‌آوردند و مصداق خوبی برای این روایت بودند که «حیا درهای بسته را باز می‌کند» و در نهایت اینکه زنانی نزد خداوند عزیز هستند که به خانواده اهمیت دهند. خوش رفتاری بهترین اصلی بود که در زندگی حضرت موج می‌زد، از این رو حضرت علی(ع) خطاب به خداوند متعال می‌فرمودند: «خدایا شاهد باش که من از دختر پیامبر(ص) راضی هستم».
ایشان عیب‌جویی را ناپسند و عیب زدایی همراه با تعامل و محبت را زیبا و قدر فرزندان خود را می‌دانستند. انس با قرآن و اشاعه فرهنگ قرآن برای ایشان که قرآن ناطق بودند، یک اصل به حساب می‌آمد. قرآن برای‌شان صدای آشنا و صدای عشق بود همیشه به جذب نور، حفظ نور و نشر نور اهمیت می‌دادند. در معیت نورانیت و انتقال تجارب نیکوی مادر، حضرت زینب(س) را در دانشگاهی فاطمی پرورش داد تا در قیام عاشورا، هیج چیز جز زیبایی نبیند و از برکت همین زندگی کوتاه اما سبز است که امام زمان(عج) که خود معدن تمام خوبی هاست حضرت فاطمه زهرا(س) را برای خود الگو می‌دانند. (سهیلا نوری/ ایران)