آخرین خریدهای نوروزی

این درحالی است که گاهی اوقات به دلیل ناآشنا بودن افراد به چگونگی نگهداری و حتی رمز و راز خرید برخی اقلام دور‌ریزی مانند میوه‌ و شیرینی باعث بروز خساراتی به اقتصاد خانواده خواهد شد؛ خسارتی که ممکن است ابتدا قابل چشمپوشی باشد، اما اگر در کلان به آن توجه داشته باشیم ممکن است رقمی قابل توجه و غیر قابل انکار باشد.

از این رو بازار جام‌جم این هفته تصمیم گرفته از رمز و راز خرید و نگهداری میوه، شیرینی و آجیل شب عید برایتان بگوید تا نه تنها در طول تعطیلات میزی قابل تحسین برای پذیرایی از مهمانان خود تدارک ببینید، بلکه کمترین میزان خسارت را نیز در این اقلام تجربه کنید.

دراین زمینه ابتدا تصمیم داریم قوانین کلی را برایتان بیان کنیم و در پرده‌ آخر روش‌هایی برای نگهداری و خرید اقتصادی میوه و آجیل نیز عیدی جام‌جم به شمایی که قصد گذراندن تعطیلاتی اقتصادی را دارید، باشد.

انبار کردن ممنوع

همگی به خاطر داریم دوران کودکی راکه شب عید پدر با انبوهی از اقلام مختلف خوراکی وارد منزل می‌شد و مادرمان با حوصله‌ای وصف‌ناشدنی یکی یکی آنها را در آشپزخانه به تفکیک و اولویت مصرف در کابینت و یخچال به گونه‌ای جاسازی می‌کرد که از گزند ناخنک‌ها به دور باشد. این خاطره شیرین در واقع ریشه در فرهنگ مهمان‌نوازی ما ایرانیان دارد، اما اگر واقعا به عصر حاضر توجه کنیم درخواهیم یافت تغییر سبک زندگی بسیاری از آداب و رسوم گذشته را تحت تاثیر خود قرار داده است؛ از جمله دید و بازدیدهای سال نو. به طوری که معمولا در شهرهای بزرگ و پرجمعیت مثل تهران خودمان دیگر خبری از دورهم جمع شدن‌های سال نو برای صرف ناهار یا شام نیست، چون اکثرا برای استفاده بهینه از تعطیلات به دید و بازدید‌های کوتاه‌مدت چند ساعته قبل یا بعد از شام بسنده خواهند کرد، بنابراین ممکن است زیاد نیازی به خرید انبوه خوراکی برای این منظور نباشد.

از این رو سعی کنیم به اندازه نیاز خرید کنیم تا علاوه برتازه بودن اقلام خوراکی هنگام پذیرایی از حبیب خدا، به اقتصاد خانواده نیز خدمتی بزرگ کرده ‌باشیم. بهترین راهکار این است که ابتدا برآوردی از مهمانان قابل پیش‌بینی داشته باشیم و برای سه یا چهار روز اول عید اقلام مورد نظر را تهیه کنیم و پس از آن در صورت نیاز دوباره خریدی متناسب با روزهای باقیمانده عیدداشته باشیم. این فرهنگ نه‌تنها باعث جلوگیری از فاسد شدن و به هدر رفتن منابع اقتصادی خانه و جامعه می‌شود، بلکه باعث کنترل قیمت‌ها نیز خواهد بود چون تقاضای یکباره انبوهی از اقلام خوراکی در بازه زمانی بسیار محدود روند صعودی قیمت‌ها را درپی خواهد داشت حال آن‌که اگر این تقاضا به‌تدریج وارد بازار شود قیمت‌ها تغییر چندانی نخواهد داشت.

بسته‌بندی؛ راز ماندگاری

با توجه به تغییر سبک زندگی و البته گسترش فرهنگ آپارتمان‌نشینی جای تردید نیست که فضای کمتری در اختیار بیشتر خانواده‌ها برای نگهداری مواد خوراکی قرار گرفته است. بنابراین یکی از مشکلات اکثر خانواده‌ها بخصوص در ایام تعطیلات نوروز مربوط به نگهداری مواد خوراکی خریداری شده برای پذیرایی از مهمانان نوروزی است و از آنجا که جریان هوا و نور و درجه حرارت نامناسب به عنوان اصلی‌ترین عوامل فساد در این مورد مطرح است اهمیت بسته‌بندی و نگهداری صحیح آنها در این ایام دوچندان خواهد شد.

از این رو با توجه به افزایش خرید اقلام خوراکی در ایام پایانی سال که معمولا تاریخ انقضای آنها نیز کوتاه است؛ یافتن فضای کافی برای نگهداری، راز ماندگاری و حفظ کیفیت‌ آنهاست که این راز را در بسته‌بندی مناسب خوراکی‌ها می‌توان کشف کرد؛ نکته‌ای که معمولا از دید بسیاری افراد پنهان مانده و باعث بروز برخی زیان‌های اقتصادی به خانواده خواهد شد. به عنوان مثال نگهداری میوه ‌داخل نایلون‌های خرید می‌تواند روند فساد آنها را چند برابر سریع‌تر کند و اگر شیرینی را در معرض نور مستقیم خورشید قرار دهیم بدون تردید علاوه براین‌که ممکن است سلامت افراد را به مخاطره انداخته باشیم زودتر آن را به سطل زباله تحویل خواهیم داد.

بنابراین بهترین راهکار برای این منظور یعنی بسته‌بندی اقلام خوراکی خریداری شده، استفاده از ظروف مکعبی شکل و دردار است. چون با این روش نه‌تنها می‌توانیم حجم بیشتری از مواد خوراکی را در محفظه‌های یخچال و کابینت جای دهیم، بلکه با کاستن از تاثیر عوامل فساد باعث کند شدن روند فساد آنها نیز می‌شویم. پس از همین امروز قبل از این‌که اقدام به خرید میوه، شیرینی و آجیل شب عید کنید ابتدا به فکر تدارک فضایی مناسب برای نگهداری آنها متناسب با نیازتان باشید. به عنوان مثال می‌توانید خیار را بدون این‌که بشویید داخل پارچه‌ای بزرگ پیچیده و در ظرف در بسته‌ای که برایشان تدارک دیده‌اید، بگذارید و داخل یخچال قرار دهید تا با این کار نه تنها از آلودگی محفظه داخلی یخچال جلوگیری کرده‌اید، بلکه روند فساد را نیز به تعویق انداخته‌اید.

دوری و دوستی

ممکن است این ضرب‌المثل را بارها درباره ارتباط با برخی فامیل یا دوستان خود به کار برده‌ و شنیده ‌باشید، اما ظاهرا ترجمه دقیق آن در زمینه نگهداری از خوراکی‌های شب عید نیز صدق می‌کند، چون ارتباط بیش از حد برخی اقلام خوراکی با یکدیگر باعث زیان اقتصادی ما نیز خواهد شد.

همه خوراکی‌ها متناسب با مواد تشکیل‌دهنده‌ خود دارای تاریخ انقضای مشخصی است و گاهی اوقات کنار یکدیگر قرار گرفتن آنها به هر دلیل این تاریخ را به سرعت کوتاه‌تر خواهد کرد. به عنوان مثال همه تجربه قرار دادن سیب کنار کیوی را داریم و شاهد تسریع در روند فساد کیوی بوده‌ایم. به عقیده کارشناسان، تمام اقلام خوراکی بخصوص میوه‌ها پس از چیده شدن و جدا شدن از شاخه یا ساقه روند فساد خود را آغاز می‌کنند، به صورتی که برخی از آنها با انتشار گاز اتیلن این روند را برای دیگری دستخوش تغییرات اساسی خواهد کرد. بنابراین نگهداری این اقلام در کنار دیگر اقلام و میوه‌ها زیاد عاقلانه نیست، چون با این کار روند فساد را چند برابر سریع‌تر از گذشته کرده‌ایم.

از این رو حالا که با هنر بسته‌بندی صحیح اقلام خوراکی شب عید یا هر ایام دیگر سال آشنا شده‌ایم بد نیست «دوری و دوستی» این اقلام را درنظر بگیریم و با استفاده از ظروف یاد شده در حجم مناسب داخل ظرف اقدام به نگهداری خوراکی‌های لذیذ شب عید کنیم. اما فراموش نکنید پاشنه آشیل نگهداری از اکثر این خوراکی‌ها رعایت حجم داخلی ظرف مورد نظرتان است به صورتی که از تماس بیش‌ از حد مواد خوراکی داخل آن جدا خودداری کنید، چون فشرده‌شدن این مواد به یکدیگر حتی داخل ظروفی که برای بسته‌بندی درنظر گرفته‌اید، می‌تواند دردسرساز باشد.

همه‌چیز یخچال نیست

شاید تصور اکثر ما این است که نگهداری اقلام خوراکی داخل یخچال بهترین گزینه برای تازه ماندن آنهاست درحالی که واقعا این گونه نیست و گاهی همین یخچال می‌تواند باعث از بین رفتن خوراکی‌ها باشد. همان‌طور که قبلا نیز اشاره شد نور، رطوبت و حرارت سه عامل اصلی فاسد شدن خوراکی‌هاست، بنابراین باید با استفاده از ابتکارعمل‌های متفاوت این سه عامل را برای نگهداری بهتر خوراکی‌ها از آنها دور کرد.

بنابراین گوشه‌ای خنک از کابینت یا حتی انباری نیز برای این منظور مناسب بوده و نیازی به یخچال نیست. در این بخش اگر میوه‌ها را از دیگر اقلام خوراکی تفکیک کنیم بد نیست بدانید بهترین راهکار برای نگهداری میوه‌ها این است که آنها را بدون این‌که آب زده شود یا بشوییم نگهداری کنیم. به عنوان مثال برای نگهداری مرکبات واقعا سرمای یخچال نیاز نیست، بلکه می‌توانید آنها را بدون این‌که بشویید در سبدی که جریان هوا درآن برقرار است در انباری منزل با هوایی خنک و دور از نور مستقیم حتی تا یک هفته نگهداری کنید. این قانون برای برخی مواد دیگر مثل صیفی‌ جات نیز قابل استفاده است، هرچند خشکبار در این روش جایگاه ویژه‌ای دارد، اما نه در انبار منزل، بلکه در کابینتی که از منبع حرارت، رطوبت و نور دور باشد.

از این رو بهترین راهکار این است که با استفاده از مکان‌های مناسب منزل بار یخچال را به حداقل خود رسانده و علاوه بر نگهداری بلند‌مدت خوراکی‌ها با‌عث کاهش مصرف انرژی در این زمینه باشیم.

رموز خرید آجیل شب عید

یکی از اقلام پرمتقاضی در ایام نوروز آجیل شب عید است که برای همه ما دارای جایگاه ویژه‌ای چه در دوران کودکی و چه امروز در میانسالی است. بنابراین بهتر است با توجه به قیمت و البته جایگاه ویژه‌ این نوع خوراکی که مصرف به اندازه آن برای سلامت بدن لازم است خوب دقت کنیم. این درحالی است که تمام کارشناسان تغذیه معتقدند بهداشتی‌ترین نوع خشکبار آنهایی است که بسته‌بندی شده‌ است و لذا تا جای ممکن باید از خرید آجیل‌های فله‌ای خودداری کرد.

فراموش نکنید بهترین درجه هوا برای نگهداری خشکبار حداکثر 12 درجه است، بنابراین هرچند نگهداری آن در حرارت اتاق نیز مشکل‌ساز نیست، اما برای ماندگاری بالا و حفظ کیفیت آن باید این درجه حرارت را به خاطر داشته باشید و به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنید که خشکبار مورد نیاز پذیرایی شما کمتر در دمای اتاق باقی بماند و بیشتر در همان درجه یاد شده نگهداری شود تا بتوانید بیشتر و بهتر از این نوع خوراکی مقوی استفاده کنید.

* آجیل‌های بوداده (تفت داده شده) بهترین فرصت برای سودجویی برخی افراد را فراهم می‌کند، از این رو بهتر است آجیل‌های ساده و خام را انتخاب کنید.

* رنگ براق برخی اقلام آجیل مثل بادام زمینی حکایت از کیفیت پایین آن خواهد داشت به همین دلیل نسبت به این موضوع حساس باشید.

* برای نگهداری از مغز خشکبار حتما از ظروف در‌دار استفاده کرده و از خرید آن به صورت فله‌ای خودداری کنید، چون میزان آلودگی دراین نوع خشکبار بسیار بالاست.

* برای خرید پسته از اقلام معمول انتخاب کنید و آنهایی را که به پسته‌های خندان معروف شده‌ است، کمتر مورد توجه قرار دهید، چون روش خنداندن آنها برای سلامتی شما مضر است. چرا که برخی افراد سودجو برای باز شدن پوسته خارجی پسته، آنهایی را که دربسته است داخل آب می‌جوشانند و سپس با استفاده از شوک آب سرد باعث ترک خوردن پوست پسته می‌شوند. لذا نه تنها ارزش غذایی این پسته‌ها به دلیل جوشیدن پایین آمده، بلکه ممکن است به دلیل نمدار شدن داخل پسته قارچ افلاتوکسین نیز در آن تشکیل شده باشد.

* آجیل‌های مخلوط واقعا اقتصادی نیست، بنابراین خودتان دست به کار شوید و جداگانه انتخاب کنید.

رازهای خرید و نگهداری میوه

خرید و پذیرایی با میوه در ایام نوروز یکی از عادت‌های کهن در ایران باستانی ماست. اما از آنجا که کمتر فرصت بیرون رفتن از منزل را داریم و تصمیم به استراحتی واقعی در این ایام گرفته‌ایم ممکن است برای کل ایام تعطیلات قصد خرید یکجای میوه داشته باشیم تا در صورت ورود مهمانان بتوانیم بخوبی از آنها پذیرایی کنیم؛ دریغ از این‌که با این روند ممکن است کمی برای خودمان زمان خریده باشیم، اما به جیبمان خیانت کرده‌ایم. بنابراین شاید لازم باشد امسال کمی فرهنگ خرید خودتان را تغییر دهید.

میوه‌ها هرکدام با توجه به نوع آن دارای ماندگاری متفاوتی است. به عنوان مثال توت‌فرنگی حداکثر تا چهار روز تازه و سرحال است، اما پس از آن رفته رفته غیرقابل‌مصرف خواهد بود، اما پرتقال را می‌توان تا بیشتر از یک هفته در شرایط ایده‌آل نگهداری کرد. پس اگر امروز تصمیم به خرید گرفته‌اید ابتدا از آنهایی که دیرتر فاسد می‌شوند خریداری کنید تا فرصت بیشتری برای مصرف‌ آن در اختیارتان باشد. بد نیست به جدول زیر نگاهی بیندازید، چون در آن مدت زمانی که فرصت دارید تا این اقلام را تازه و در بهترین شرایط مصرف کنید براساس اصولی علمی (کیفیت و شرایط ایده‌آل) قید شده است.

دیگر رموز خرید و نگهداری میوه

* از خرید میوه‌های آسیب‌دیده خودداری کنید، چون این میوه‌ها هنگام نگهداری باعث افزایش روند فساد دیگر اقلام خواهند بود.

* برخی میوه‌ها مثل سیب درختی درمقابل ضربه حساس است و روند فسادشان سریع‌تر خواهد شد، بنابراین از ضربه‌خوردن آنها جلوگیری کنید.

* هنگام انتخاب پرتقال به شکل ظاهری و سفتی پوست آن توجه داشته باشید، چون در صورت نرم بودن پوست آن مشخص است مدت زمان زیادی از نگهداری آن گذشته و داخل آن روند فساد را آغاز کرده است.

* بهترین مکان برای نگهداری کیوی، سبد سیب‌زمینی است، چون سیب‌زمینی برخلاف سیب درختی روند فساد کیوی را کند خواهد کرد.

* ابتدا میوه‌هایی را که بیشتر رسیده‌اند مصرف کنید.

* از خرید میوه‌های خیلی درشت جدا خودداری کنید، چون آنها احتمالا به میزان بیشتری کودشیمیایی دریافت کرده‌اند.

* هرگز برای نگهداری از میوه‌ها از کیسه نایلون استفاده نکنید، چون مانع نفس کشیدن میوه‌ها خواهد شد و روند فساد آنها را سریع‌تر می‌کند. این درحالی است که ممکن است داخل کیسه عرق کرده و رطوبت آن باعث کپک‌زدن مواد داخل آن شود.

* سعی کنید به اندازه خرید کنید، مثلا برای سه روز و اگر نیازی بود دوباره برای خرید اقدام کنید.

* لازم نیست همه میوه‌ها را بشویید و بعد از آن به فکر نگهداری آنها باشید. چون در صورت شست‌وشو روند فساد را سریع‌تر از حالت معمول کرده‌اید.

* هر روز به میوه‌های داخل یخچال یا انباری منزل سرکشی کنید و با بررسی آنها رسیده‌ها را از بقیه جدا کنید.

* برای نگهداری سیب، گلابی و موز نیازی به سرمای یخچال نیست، بنابراین فضای داخلی یخچال را با این میوه‌ها بیهوده اشغال نکنید.

عماد عزتی‌ /‌ جام‌جم