تاریخ 100 سال نسل‌کشی

آنچه در اینجا مورد اشاره قرار می‌گیرد، تنها بخشی از مشهورترین فجایع نسل‌کشی از سال 1915 تا 2015 است؛ جنایاتی که از آغاز جنگ جهانی اول شروع شده و سپس به جنایت‌های این روزهای داعش و بوکوحرام و نیز اسلام‌هراسی غربی ختم می‌شود. در این یک‌صد سال البته جنگ‌های ویرانگر بسیاری نیز به وقوع پیوسته که خود منتهی به مرگ میلیون‌ها نفر شده، اما آنچه در ادامه نگاهی گذرا به آن خواهد شد، تنها آن بخش از جنایات بشری است که بدون وقوع جنگ و فقط تحت عنوان نسل‌کشی رخ داده است.

1923 ـ 1915/‌ جنگ جهانی اول

در جریان هرج و مرج به‌وجود آمده در جنگ جهانی اول، بسیاری از اقلیت‌ها قربانی نگاه‌های متعصبانه‌ای شدند که قائل به استقلال هویتی ارامنه، آشوریان، یونانیان و کردها در قلمرو عثمانی نبودند. نسل‌کشی‌ها در هشت سال مورد اشاره، هزاران نفر را به کام مرگ کشاند.

1919 ـ 1917 ‌/‌ قتل‌عام ایرانیان

قحطی بزرگ ایران همزمان با اشغال کشورمان از سوی نیروهای روسی و انگلیسی در جریان جنگ جهانی اول، باعث کشتار گسترده‌ای شد که برخی منابع، آمار مربوط به آن را 9 میلیون نفر برآورد کرده‌اند. محمد قلی مجد در کتاب «قحطی بزرگ»، این نسل‌کشی را سیاست لندن برای تسلط بر ایران ارزیابی کرده است.

1933 ـ 1932 ‌/‌ واقعه هولودومور

آنچه قطع ارسال تمامی محصولات غذایی و نابودی تمامی مزارع اوکراین با دستور استالین خوانده می‌شود، باعث مرگ صدها هزار اوکراینی، روسی و قزاقستانی شد. سال 2008 اوکراین و 19کشور دیگر این اقدام را یک نسل‌کشی محسوب کردند.

1938 ـ 1937‌/‌ کشتار نانجینگ

قتل‌عام نانجینگ توسط ارتش ژاپن کشته‌های فراوانی برجای گذاشت که مورخان عدد آن را بین صدهزار تا 300هزار نفر تخمین زده‌اند. در این دوره نانجینگ پایتخت چین بود که به دست ارتش سلطنتی ژاپن افتاد. ناسیونالیست‌های ژاپنی آمار اعلام شده کشته‌شدگان را اغراق‌آمیز می‌دانند.

1945 ـ 1941 ‌/‌ قتل‌عام به شیوه هیتلر

واقعه موسوم به هولوکاست در خلال جنگ جهانی دوم، اشاره به برنامه‌های نازی‌ها علیه یهودیان دارد. هرچند در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم تبلیغات وسیعی درباره ابعاد یهودی‌ستیزی آلمان نازی شده، اما برخی پژوهشگران تاریخ، ادعاهای مطرح شده درباره ابعاد این فاجعه را بزرگنمایی‌شده قلمداد می‌کنند.

1945 ـ 1941 ‌/‌ قتل‌عام در کرواسی

قتل‌عام صرب‌ها، یهودیان، رومانی‌ها و کروات‌ها در کرواسی در جریان جنگ جهانی دوم با تعداد کشته بین 200 تا 600 هزار نفر، بسیار شبیه آنچه هولوکاست نامیده می‌شود، است.

1943/ کشتار کاتین

کشتار کاتین (یا کشتار جنگل کاتین) به کشتار دسته جمعی حدود ۲۲ هزار اسیر جنگی لهستانی در دوران جنگ جهانی دوم توسط پلیس مخفی اتحاد جماهیر شوروی گفته می‌شود. با انتشار اسناد این فاجعه در سال 2010 روشن شد که استالین در این قتل‌عام دست داشته است.

1950 ـ 1945/ انتقام‌گیری از آلمان‌ها

تبعید آلمانی‌ها پس از جنگ جهانی دوم به کشته شدن بسیاری از آنها منجر شد. آمار این کشتار بین 500هزار تا سه میلیون نفر برآورد می‌شود. تعدادی از تاریخدانان اقدام به جابه‌جایی اجباری آلمان‌ها را به عنوان نسل‌کشی می‌شناسند.

1947/ نسل‌کشی در جریان تجزیه هند

در جریان تجزیه هند میلیون‌ها مسلمان، هندو و سیک به دلیل قرار داشتن در سمت مخالف مرز‌های بتازگی شکل گرفته میان پاکستان و هند کشته شدند. گمانه‌زنی‌‌ها درباره تعداد کشتگان از 500 هزار تا یک میلیون نفر متغیر است. ادعا می‌شود این نسل‌کشی‌ها در سال 1971 و در جریان جنگ بنگلادش نیز ادامه یافت.

1961 ـ 1959/ قحطی بزرگ در چین

قحطی بزرگ در چین که به دنبال اجرای سیاست قدم بزرگ صورت گرفت، به مرگ 30میلیون نفر منتهی شد و به همین تعداد کاهش موالید صورت گرفت. افزون بر این، کشتار تبتی‌ها توسط چین نیز با انتقادات بسیاری روبه‌رو شده است.

1961 / جنایت فرانسوی‌ها علیه الجزایر

در این سال، پاریس در اقدامی جنایتکارانه که در بحبوحه جنگ استقلال الجزایر رخ داد ده‌ها نفر از استقلال‌طلبان را کشته، صدها نفر را مجروح و بیش از 7000 نفر را دستگیر کرد، در حالی که جنازه بسیاری از کشته‌شدگان این سرکوب، بعدها در رودخانه سن یافت شد.

1964/ قتل عام زنگبار

قتل عام زنگبار در زمان انقلاب در این منطقه منجر به کشتار هشت تا 17هزار نفر شد. هزاران عرب و هندی در خلال این انقلاب قتل عام شدند. زنگبار اکنون به نام تانزانیا شناخته می‌شود.

1979 ـ 1969/ یک دهه کشتار در گینه

یک دهه دیکتاتوری فرانسیسکو ماسیاس گوئما به کشتار در گینه استوایی و مرگ 20 تا 80هزار نفر منتهی شد. بیشتر کشتارها علیه اقلیت بوبی انجام شد. در این دوره صد هزار نفر از کشور خود فرار کردند. گوئما سال 1979 به جرم جنایت علیه بشریت به دار آویخته شد.

1972 و 1993 ‌/‌ جنایت در بوروندی

پس از استقلال بوروندی در سال 1962، دو واقعه به عنوان نسل‌کشی در این کشور روی داده است؛ نخست کشتار گسترده هوتوها توسط ارتش توتسی در 1972 و دوم کشتار توتسی‌ها توسط هوتوها در 1993 که در گزارش نهایی کمیسیون بین‌المللی تحقیقات بوروندی از آن به عنوان یک اقدام به نسل‌کشی یاد شده است.

1979 ـ 1975/ خمرهای سرخ

خمرهای سرخ کشتار وسیعی را از اقلیت‌های قومی مانند ویتنامی‌ها، چینی‌ها، چام‌ها و تای‌ها، مستخدمان سابق دولتی، سربازان سابق دولتی، راهبان بودایی و... در کامبوج به راه انداختند. تعداد کل کشتگان در خلال سال‌های 1975 تا 1979حدود 1.7 میلیون کامبوجی برآورد شده که شامل مرگ‌های ناشی از کار اجباری نیز می‌شود.

1978 ـ 1977/ ‌ اتیوپی، عرصه قتل‌عام

دوران ترور سرخ اتیوپی که گمان می‌رود به مرگ 500هزار نفر انجامیده باشد، از دستاوردهای دیکتاتور سابق اتیوپی است که جرم نسل‌کشی او در دادگاهی در سال 1994 محرز شناخته شد.

1999 ـ 1979/‌ نسل‌کشی درتیمور شرقی

تیمور شرقی توسط دولت اندونزی از سال‌های 1979 تا 1999 به عنوان یک قلمرو الحاقی به مثابه یکی از استان‌های این کشور تحت تصرف بود. یک گزارش آماری تهیه شده برای کمیسیون پذیرش، صداقت و مصالحه در تیمور شرقی‌ به حداقل 102 هزار و 800 مورد مرگ ناشی از این مناقشات اشاره دارد که شامل 18600 مورد قتل و 84200 مورد مرگ ناشی از گرسنگی یا بیماری است.

1983 ـ 1982/ پشت‌پرده آدمکشی در گواتمالا

خوزه مونته، دیکتاتور پیشین گواتمالا که مورد حمایت آمریکا بود، اواسط زمامداری خود، دستور قتل 1771 نفر از شهروندان تمدن مایا را که در شمال گواتمالا زندگی می‌کردند، صادر کرد. مونته این تمدن را تمدنی پست توصیف می‌کرد. سال 2012 مونته به نسل‌کشی بومیان محکوم شد. سال پیش یکی از مقامات سابق رژیم صهیونیستی اعتراف کرد تل‌آویو به دیکتاتور پیشین گواتمالا سلاح می‌داده است.

1989 ـ 1988/ قتل‌عام کردها در عملیات انفال

عملیات انفال، نام عملیاتی هفت‌ ماهه در سال‌های ۱۹۸۸ تا ۱۹۸۹ است که در جریان آن نیروهای رژیم بعث عراق حدود 182هزار کرد را قتل عام و بیش از ۳۰۰۰ روستا را نابود کردند. استفاده از سلاح شیمیایی و کشتار حلبچه جنایتی بود که در جریان عملیات انفال روی داد.

1995/ ‌ مسلمان‌کشی در سربرنیتسا

کشتار سربرنیتسا به قتل‌عام بیش از 8000 مسلمان بوسنیایی اشاره دارد که در جریان جنگ بوسنی، توسط واحدهای ارتش یوگسلاوی و تحت فرماندهی ژنرال راتکو ملادیچ رخ داد. در سال 2004، در حکمی که به اجماع قضات در دیوان بین‌المللی صادر شد، کشتار ساکنان منطقه، نسل‌کشی دانسته شد.

1998/ ‌ آدمخواری در کنگو

قتل‌عام پیگمی‌ها در جمهوری دموکراتیک کنگو با تعداد کشته‌های نامعلوم از سال 1998 آغاز شده است. در خلال جنگ‌های داخلی کنگو، پیگمی‌ها توسط طرفین جنگ کشته و خورده می‌شدند. نماینده پیگمی‌ها از شورای امنیت سازمان ملل خواسته تا آدمخواری را در فهرست جرایم علیه بشریت قرار داده و آن را نسل‌کشی تلقی کند.

2010 ـ 2003/ ‌ جنگ دارفور

مناقشه دارفور، به جنگ داخلی رخ داده در منطقه دارفور سودان اطلاق می‌شود که پس از متهم شدن دولت سودان به سرکوب غیرعرب‌های سودانی آغاز شد. در سال ۲۰۰۸ آمار کشته شدگان در نزاع داخلی سودان 300هزار نفر برآورد شد.

2012 ـ 2011/ قطحی در سومالی

ظرف دو سال قحطی از ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ میلادی نزدیک به ۲۶۰ هزار نفر از مردم سومالی کشته شده‌اند که نیمی از آنها کودکان زیر پنج سال بوده‌اند. افزون بر این، بحران سومالی به دلیل جنگ قدرت گروه‌های مسلح رقیب در این کشور وخیم‌تر شده است. آمریکا که به بهانه مبارزه با گروهک الشباب به این منطقه لشکرکشی کرده بود، در بحران سومالی مقصر دانسته می‌شود.

2012 ـ2011 / قتل‌عام مسلمانان در میانمار

طی سال‌های اخیر بودایی‌های تندرو در میانمار، بارها به مسلمانان حمله کرده‌اند. آمار رسمی نشان می‌دهد تاکنون بیش از 20 هزار مسلمان در میانمار کشته شده‌اند و به بیش از 5000 زن در این کشور تجاوز شده است. دولت مدعی است اقلیت چند صدهزار نفری مسلمان متعلق به این کشور نیستند و از سوی دیگر کشورهای همسایه نیز حاضر به پذیرش این افراد نیستند.

2014/ گسترش جنایات بوکوحرام

بوکوحرام که مخالف آموزش به سبک غربی است با قتل، سوزاندن شهرها و دزدیدن دانش‌آموزان، کشورهای نیجریه، چاد، کامرون، نیجر و بنین را درگیر خود کرده است. گفته می‌شود مسلمانان بیشترین قربانیان این گروهک تروریستی بوده‌اند.

2014/ نسل‌کشی داعش

حمله داعش به شیعیان، کردها و ایزدی‌ها در سوریه و عراق در کنار انتشار ویدئوهای رعب‌آور، در سال‌های اخیر واکنش‌های گسترده‌ای را علیه جنایات داعش برانگیخته است. حمایت‌های پشت پرده برخی کشورهای غربی و عربی از داعش باعث شده این گروهک به نسل‌کشی خود ادامه دهد.