آنچه باید از متابولیسم یا روند «سوخت و ساز بدن» بدانید

متابولیسم یعنی روندی که طی آن سلول‌ها مواد مغذی غذا را برای انرژی می‌شکنند تا بتوانند کارهای متفاوت و لازم را برای فعالیت قلب، هاضمه، تنفس، گردش خون و... انجام دهند. اما آنچه به نقل از سایت «Readers digest» در مورد سوخت و ساز بدن کمتر به آن توجه می‌شود، به قرار زیر است:

* غده تیروئید روند سوخت و ساز را کنترل می‌کند: روند سوخت و ساز بدن از طریق غده تیروئید کنترل می‌شود. در زمان تولید انرژی، پروتئین، تنظیم هورمون، روند هضم و... مغز به غده تیروئید پیغام ارسال می‌کند.

تیروئید کم کار تنها روی وزن تاثیر نمی‌گذارد: بسیاری از افراد که مشکل کم کردن وزن دارند عنوان می‌کنند که تیروئید کم کار دارند، یعنی میزان سوخت و ساز آن‌ها پایین است. کم کاری تیروئید تنها روی وزن تاثیر نمی‌گذارد بلکه علاوه بر افزایش وزن باعث خستگی مفرط، افسردگی، ریزش مو و خشکی پوست نیز می‌شود که تنها با مصرف داروهای درمان تیروئید قابل رفع است.

* به طور معمول اندازه بدن میزان سوخت و ساز را مشخص می‌کند: این تصور که افراد لاغر‌تر و کم سن دارای میزان سوخت و ساز پایه بیشتری هستند یا توانایی مصرف کالری را دارند، نادرست است در واقع اندازه بدن و ترکیب آن (بافت‌های چربی و بافت‌های عضلانی) مشخص می‌کند که چه میزان سوخت (مواد مغذی) برای تولید انرژی مورد نیاز بدن لازم است. در نتیجه هرچه بدن بزرگ‌تر باشد، به سوخت بیشتری نیاز دارد و متعاقبا میزان سوخت و ساز پایه نیز افزایش می‌یابد.

* ورزش منظم سوخت و ساز را افزایش می‌دهد: افزایش فعالیت جسمی یعنی افزایش میزان سوخت و ساز پایه. ورزش‌های مفید برای سلامت قلب و عروق باید به گونه‌ای باشد که ضربان قلب افزایش پیدا کند. انجام تمرین‌های مقاومتی، در افزایش میزان سوخت و ساز پایه بسیار موثر است. هرچه توده عضلات بیشتر باشد، بدن سریع‌تر کالری می‌سوزاند.

* روند سوخت و ساز با بالا رفتن سن کند می‌شود: از اوایل دهه دوم زندگی، سوخت و ساز پایه (BMR) هر ۱۰ سال تقریبا ۲ درصد کند می‌شود که می‌توان ۲ دلیل را برای آن برشمرد:

۱ - از دست دادن بافت عضله با بالا رفتن سن.
۲ - کاهش فعالیت‌های فیزیکی.

* عوامل دیگری که روی سوخت و ساز تاثیر می‌گذارد: ژن هر انسان نیز می‌تواند در میزان سوخت کالری نقش داشته باشد. به عنوان مثال اگر خانواده شما به طور طبیعی لاغرند، این احتمال وجود دارد که هرچه بخورید لاغر می‌مانید.

* رژیم‌های ناسالم: رژیم‌های ناسالم که بدن را از مواد مغذی حیاتی محروم می‌کند و باعث کاهش وزن چشم گیری می‌شود، نتیجه معکوس خواهد داشت. در واقع افرادی که روزی کمتر از هزار و ۲۰۰کالری مصرف می‌کنند، روند سوخت و ساز بدنشان کند می‌شود.

* برای کاهش وزن، هر ۲ تا ۳ ساعت بخورید: بهترین راه برای خارج کردن بدن از حالت گرسنگی سوخت رسانی به آن از طریق مصرف مواد غذایی سالم است. برخی معتقدند به جای فاصله‌های طولانی بین هر وعده غذایی، روزی ۳ وعده غذایی کوچک‌تر و ۲ اسنک سالم بخورید تا میزان سوخت کالری افزایش یابد.

* افزایش دادن سوخت و ساز پایه با محرک‌ها: در کنار ورزش، تمرینات مقاومتی و مصرف وعده‌های غذایی کوچک و سالم، می‌توان سوخت و ساز پایه (BMR) بدن را با مصرف موادی مانند ادویه و قهوه افزایش داد. خوردن یک فنجان قهوه قبل از ورزش می‌تواند سوخت و ساز پایه را تا ۳ درصد افزایش دهد. در حالی که پودرهای کاهش وزن، نوشیدنی‌ها و قرص‌های کاهش وزن و مصرف بیش از حد کافئین می‌تواند خطرناک باشد. (خراسان)