شاه عباس چگونه بغداد را تصرف کرد

سلطنت طولانی شاه عباس را می توان نقطة اوج قدرت نظامی صفویان در ایران به شمار آورد در حالیکه عثمانی رقیب دیرینة صفویه در همین زمان ، دوران ضعف خود را سپری می نمود.ودرباریان و نظامیان (ینی چریان ) بر ارکان حکومت مسلط بودند و هر از چندی، سلطان را تعویض می کردند. شاه عباس با استفاده از وضعیت موجود، توانست قسمتهای زیادی از آذربایجان وشمال عراق را به چنگ آورد.[1]

او در سال 1032 قمری در اختلاف بین دو سردار ترک به نام های یوسف پاشا و سوباشی بکر که هر یک سعی در کنترل بغداد داشتند، [2] از سوباشی بکر حمایت کرد و لذا سوباشی توانست یوسف پاشا را از سر راه خود بردارد اما عثمانی حکومت سوباشی بر بغداد را تایید نکرد و سپاهی را عازم بغداد نمود. در مقابل سوباشی از شاه عباس کمک خواست..شاه صفوی سی هزار مرد را به یاری او فرستاد .عثمانی در مواجهه با این موضوع، حکومت سوباشی بر بغداد را به رسمیت شناخت که این اقدام باعث شد تا سوباشی از تحویل دادن بغداد به شاه عباس سرباز زند .[3] این بار شاه عباس خود عزم بغداد نمود وآن را پس از یک محاصرة طولانی که به قحطی شدیدی منجر شد در 22ربیع الاول1032 فتح نمود[4]

در این حمله، عمارات، مدارس وزیارتگاه های سنیان شامل مساجد گیلانی و ابوحنیفه آسیب دید .[5] سقوط بغداد ضربه ای سخت بر عثمانی وارد آورد و حکومت را در مقابل افکار عامه که خواهان باز پس گیری بغداد بودند ، قرار داد.[6] دولت عثمانی دو بار در سال های 1035 و 1039قمری تلاش نمود تا به فتح بغداد نائل آید اما نتوانست تا این که مراد چهارم در 17 شعبان 1048 بغداد را متصرف شد و یک سال بعد، قصر شیرین رسماً به عنوان مرز دوکشور تعیین گردید.[7]

پانوشت:

1- تاریخ الدوله العثمانیه بیروت 1989 اسماعیل سرهنگ ص132

- 2 تاریخ امپراطوری عثمانی وترکیه جدید ، استانفورد جی شاو رمضان زاده ، آستان قدس ص 366

-3بغداد ، تاریخ بغداد عبد العزیز الدوری ترجمه اسماعیل دولتشاهی بنیاد دایره المعارف اسلامی ص50

-4تقویم التواریخ کاتب چلبی ، میر هاشم محدث ، دفتر نشر میراث مکتوب ص183

-5بغداد همان ، تقویم التواریخ همان

- 6تاریخ امپراطوری عثمانی 366

-7تاریخ اسلام دانشگاه کمبریج ترجمه احمد آرام موسسه امیر کبیر 1378ش ص451

منبع: مقاله سید علی رضا عالمی، سایت سخن تاریخ