پذیرایی از مهمانان با ٢ گیگ اینترنت اضافه

جدال سنت‌ها و سبک زندگی سابق ایرانی‌ها با تکنولوژی‌هایی که شیوه‌های مرسوم زندگی و ارتباط را دستخوش تغییر قرار داده جدی است؛ این طرف والدین و مسئولانی هستند که مدام هشدار می‌دهند و عواقب استفاده از فضاهایی از جمله اینستاگرام، واتس‌اپ، وایبر، لاین، تلگرام، تانگو و... را گوشزد می‌کنند.

این گروه اعتقاد دارند حضور جوانان و اعضای خانواده‌ها در نسل‌دوم شبکه‌های اجتماعی موجب ورود به حریم خصوصی افراد، سوءاستفاده و باج‌گیری، پرده‌دری از حیا و عفت و اعتیاد به اینترنت، بدبینی نسبت به مسئولان، قبح‌شکنی و ترویج فحشا، گسترش سوءظن بین زوج‌های جوان، کم‌رنگ‌شدن ارتباطات عاطفی، اخلاقی و مشکلات جنسی، مجازی شدن ارتباطات، دور شدن اعضای خانواده از هم و رواج شایعات می‌شود.

آن‌ها بر اعتقاد خود پافشاری می‌کنند که این شبکه‌ها علاوه‌بر اینکه خطراتی را متوجه جامعه کرده، آسیب‌های فراوانی به بنیان و نهاد خانواده‌های ایرانی وارد کرده است. آن طرف هم جوانان و کاربرانی قرار دارند که بی‌توجه به این نگرانی‌ها به آمار کاربران نسل‌دوم شبکه‌های اجتماعی اضافه می‌شوند.

در میان این گروه علاوه‌بر جوانان، زنان خانه‌دار و مردان عیال‌وار، نوجوانان و اقشار مختلف، صاحبنظران و کارشناسانی حضور دارند که معتقدند شبکه‌های اجتماعی جهانی، ارتباطات را ساده‌تر و کار را سریع‌تر می‌کنند و می‌توانند مکانی برای تجارت، تفریح، تعامل و استفاده از شعور و خرد گروهی باشند.

اینان نگرانی‌ها را متوجه تفاوت بین‌ نسلی و تغییرات سریع تکنولوژی می‌دانند و عنوان می‌کنند نمی‌توان از غافله پیشرفت و تکنولوژی عقب ماند و این فضاها می‌تواند شبکه‌ای را برای دریافت عقاید گوناگون دیگران و نشر و توسعه اخلاق، علم و فرهنگ در اختیار اشخاص قرار دهد؛ ضمن اینکه باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های ارتباطی، گستردگی ارتباطات، اطلاع‌رسانی و به‌روز بازتاب‌های مختلف از پدیده‌های گوناگون شده است. حضور ایرانی‌ها در شبکه‌های ارتباطی اینترنتی هرروز پررنگ‌تر می‌شود و حتی در برخی موارد، کاربران ایرانی مخاطبان اصلی این شبکه‌ها را تشکیل می‌دهند.

مرکز الکسا (Alexa) یکی از معتبرترین مراکز امتیازدهی به سایت‌های اینترنتی به‌تازگی اعلام کرد بزرگ‌ترین گروه اعضای وایبر، ایرانی هستند. در بررسی‌های این مرکز اعلام شده ١/١١درصد از تمام مشترکان سرویس پیام‌رسان وایبر، ایرانی هستند و پس از آن، آمریکایی‌ها با ٢/٧درصد قرار گرفته‌اند.

از امکانات وایبر که باعث جذابیت آن شده و غالباً در همه شبکه‌های موبایل وجود دارد؛ می‌توان از ثبت‌نام سریع و آسان، امکان مکالمه صوتی و تصویری رایگان، امکان ارسال و دریافت متن، تصویر، صوت و به‌اشتراک‌گذاشتن عکس و فیلم نام برد. همچنین امکان برقراری ارتباط با هر نقطه از دنیا بدون هزینه‌های بین‌المللی و بدون هرگونه مزاحمت‌های تبلیغاتی و امکان استفاده از هر سیستم عاملی برای نصب این نرم‌افزارها، از جمله قابلیت‌هایی است که باعث شده هر قشر و گروهی از نسل‌دوم شبکه‌های اجتماعی استقبال کند.

هم‌اکنون پنج میلیون ایرانی در WhatsApp عضو هستند و البته با توجه به اینکه روزانه یک‌میلیون‌کاربر جهانی به مجموع مشترکان این ابزار اضافه می‌شود، پیش‌بینی شده به همین نسبت بر تعداد ایرانی‌های فعال در WhatsApp هم افزوده شود. آماری که به‌تازگی از سوی پژمان‌فر، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی اعلام شد، حاکی از این است که روزانه ۳۰میلیون‌ایرانی از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند.

این رویه، برخی ارتباطات خانوادگی ایرانیان را نیز دستخوش تغییر قرار داده است. به‌تازگی در میهمانی‌ها اولین چیزی که می‌پرسند این است که رمز وای‌فایتان چیست. خیلی وقت‌ها در کنار میوه و وسایل پذیرایی باید دو گیگابایت اینترنت اضافه برای میهمانان بگیرید و این برای جامعه ایرانی یک نوع پذیرایی شده است. بالطبع برای کسانی که به آداب و رسوم خاص و اجتماعی پایبندند، این شرایط خوب نیست. برای آن‌ها این مهم است که اقوام و آشنایان در کنار هم بنشینند و از مسائل مختلف صحبت کنند، اما این موضوع در میان نسل جوان مانند گذشته مصداق ندارد. کاربران شبکه‌های اجتماعی موبایل در جمع اقوام هم با دوستان مجازی خود سرگرم ردوبدل‌کردن اطلاعات هستند و این موضوع صدای بزرگ‌ترهای فامیل را درآورده است. مژگان، ٤٧ساله از این روند ناراضی است و می‌گوید: وجود ابزارهای ارتباطی مانند وایبر و لاین باعث شده، اعضای خانواده کمتر با هم تعامل داشته باشند و فرزندان به جای گفت‌وگو و همکاری، سرشان مدام در موبایل و تبلت باشد. او هرروز با فرزند ٢١ساله‌اش به‌خاطر همین مسئله کلنجار می‌رود. مریم ٣٥ساله هم که پسر ١٣ساله‌ای دارد، با والدین خود به‌خاطر استفاده از شبکه‌های اجتماعی درگیر شده است.

او مراسم یلدای امسال را به‌خاطر می‌آورد که در جمع خانوادگی حضور داشت و همه با تلفن‌های همراه و تبلت‌های خود سرگرم بودند. ناگهان عمویش که بزرگ‌تر فامیل و میزبان بود، فریاد کشید: اگر می‌خواستید «گوشی‌بازی» کنید، چرا مرا به خرج انداختید؟

به گفته او، قبلاً در دورهمی‌های خانوادگی همه مجبور بودند برای فرار از موقعیت‌های تکراری، به تلویزیون و یک «برنامه اجباری» خیره شوند، پس از آن پیامک‌بازی «مد» شد و اکنون شبکه‌های اجتماعی این نقش را بر عهده گرفته‌اند.

وی می‌گوید: به نظر من ارتباطات خانوادگی با وجود راه‌اندازی گروه‌های فامیلی در شبکه‌های اجتماعی بیشتر شده و دلخوری‌ها در فضای مجازی به‌راحتی حل می‌شود. به اعتقاد وی، استفاده افراطی از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به دلایل انتظار بازخورد از طرف مقابل در فرآیند ارتباط، فرار از موقعیت و جذابیت این فضاها باشد اما اکثر والدین از جمله پدر و مادر او با این شرایط مخالف هستند و در این میان بیشترین آسیب را پدر و مادرها و بچه‌های کوچک خانواده می‌بینند که ممکن است از توجه کمتر والدین جوان خود برخوردار شوند.

ناصر، کاربر میانسال شبکه اجتماعی اینستاگرام نیز می‌گوید: استفاده از این ابزار مثل همه انواع نوآوری‌ها دارای جنبه‌های مثبت و منفی است و اعتیاد به استفاده از این وسایل موجب لطمه‌دیدن فرد می‌شود. شبکه‌های اجتماعی موبایلی علاوه‌بر وجود فضاهای خصوصی و دونفره، قابلیت ایجاد فضاهای گفت‌وگویی چندین نفره را هم دارند. به دلیل وجود این قابلیت، گروه‌های کاری- مهارتی، دوستانه، سرگرمی و خانوادگی در فضای مجازی گسترش پیدا کرده است.

دانشیار علوم شناختی گروه روانپزشکی دانشگاه علوم‌پزشکی همدان وجود شبکه‌های اجتماعی تلفن‌همراه را مفید می‌داند و معتقد است وجود این ابزارها مسیر ارزان‌تری برای انتقال پیام است و شبکه‌ها روابط را تسهیل کرده‌اند اگرچه در سوی دیگر ماجرا عمده دلیل استفاده فراوان و اعتیادگونه جوانان و نوجوانان پر کردن اوقات فراغت و داشتن دوست غیر همجنس است.(سعیده آقاخانی/شرق)