درد و درمان در یک فنجان سلامت

مسلما برنامه‌هایی که آموزش لازم را در جهت اهمیت رعایت سلامت به مخاطب می‌دهد با استقبال آنها روبه‌رو می‌شود، چون مردم همیشه پیگیر هستند که چگونه می‌توانند خود را از بیماری مصون نگه دارند.

برنامه «یک فنجان سلامت» مجله‌ای تصویری است که با نگاهی نو به مقوله پزشکی از شبکه دو پخش می‌شود. شعار اصلی برنامه، پیشگیری قبل از درمان است و سازندگان برنامه تلاش می‌کنند خود مراقبتی را به مردم آموزش دهند. مجری اصلی این برنامه زهرا شوقی است و در کنار او در بخش‌های تغذیه امیر حیدری، میکروسکوپ فریور خراباتی و خبرخوان الهام مقدم حضور دارند. در هر قسمت از این برنامه با پزشکان درباره یک بیماری مشخص صحبت می‌شود و آنها روش‌های پیشگیری و درمان را توضیح می‌دهند.

راضی نگه داشتن مخاطب

سهیل سلیمانی، تهیه‌کننده برنامه یک فنجان سلامت درباره شکل‌گیری این برنامه، ساختار آن و تفاوتش با برنامه «کافه سوال» به جام‌جم می‌گوید: شکل‌گیری یک فنجان سلامت به برنامه کافه سوال بر می‌گردد که در آنجا بحث جراحی‌های زیبایی را با نگاهی نو مورد بررسی قرار دادیم. این موضوع با توجه به دیدگاه متفاوت به مقوله پزشکی و جراحی با بازتاب خوبی از سوی مردم رو به رو شد و همین باعث شد ساخت یک برنامه پزشکی را به شبکه دو پیشنهاد بدهم.

وی ادامه می‌دهد: اما همان‌طور که می‌دانید در طول روز شبکه‌های مختلف بویژه شبکه سلامت سیما برنامه‌های متعدد پزشکی و اغلب تخصصی تولید و پخش می‌کنند، اما این نوع برنامه‌ها یا خیلی تخصصی هستند یا خیلی عامیانه. البته با احترام همکاران برنامه‌ساز باید بگویم تعداد کمی از این برنامه‌ها توانستند مخاطب را راضی نگه دارند و اطلاعات مفید در اختیارشان قرار بدهند.

سلیمانی با اشاره به یکی از کاستی‌های برنامه‌های پزشکی می‌گوید: گاهی هم برای این‌که سیاه‌نمایی نشود برنامه‌سازان سراغ برخی موضوعات پزشکی نمی‌روند. وقتی طرح برنامه یک فنجان سلامت را با آقای آذرمکان، مدیر گروه اجتماعی شبکه دو در میان گذاشتم، وی از آن استقبال کرده و حمایت لازم را از برنامه کردند. البته طرح برنامه یک فنجان سلامت را با پزشکان و استادان در میان گذاشتم تا بدانم چه دیدگاهی در طرح مباحث تخصصی داشته باشیم و چگونه اطلاعات را در اختیار مخاطبان عام قرار بدهیم.

لازمه ساخت برنامه‌های تخصصی، تحقیقات میدانی درباره موضوع است و تهیه‌کننده برنامه یک فنجان سلامت فقط تحقیقاتش را به مشاوره با پزشکان و استادان دانشگاه مشاوره محدود نکرده و تعدادی از مجلات پزشکی خارجی را مورد بررسی قرار داده تا بتواند برنامه‌ای با کمترین کاستی تولید و پخش کند.

وی معتقد است آیتم‌های بیشتری هم تدارک دیده که مخاطبان می‌توانند در قسمت‌های آینده شاهد آن باشند. هدف او از تولید برنامه یک فنجان سلامت این است که مخاطبان با دیدن این برنامه شاهد یک مجله پزشکی غنی باشند و با تماشای بخش‌های مختلف آن اطلاعات کامل و خوبی در حوزه پزشکی کسب کنند.

یکی از ویژگی‌های برنامه یک فنجان سلامت انتخاب سوژه است و عوامل سازنده آن سراغ موضوعات روز و فراگیر می‌روند، به عنوان مثال این روزها که سکته‌های قلبی و مغزی و انواع سرطان‌ افزایش یافته است، به این مسائل می‌پردازند و در گفت‌وگو با پزشکان، سوالات مخاطبان پاسخ داده می‌شود.

سلیمانی درباره نحوه انتخاب موضوعات برنامه می‌گوید: برای برنامه گروه تحقیق و پژوهش تشکیل داده‌ایم که نتایج در اختیارم گذاشته می‌شود و من با چند پزشک حاذق مشورت می‌کنم و نظرات‌شان را می‌پرسم. بعد از جمع‌بندی موضوعات را به نویسندگان می‌دهم و برنامه را ضبط می‌کنیم.

آموزش حقوق سلامت

این برنامه از بخش‌‌های مختلف تشکیل شده است. در بخش کافه سلامت، مردم با خوردنی‌ها و نوشیدنی‌های مفید آشنا می‌شوند. در بخش چهره‌های ماندگار با بهترین‌های حوزه پزشکی همراه می‌شوند و درباره زندگی و موفقیت‌های حرفه‌ای با این افراد صحبت می‌شود.

آیتم میکروسکوپ به اشتباه‌های رفتاری افراد در حوزه سلامت، کمبودهای موجود در حوزه سلامت و... اختصاص دارد. این بخش با زبان طنز و اغراق‌شده به رفتارهای فردی می‌پردازد. آیتم خبرخوان نیز به مرور آخرین اخبار حوزه پزشکی و سلامت در ایران و جهان پرداخته و آخرین دستاوردهای پزشکی دنیا را معرفی می‌کند. یک فنجان سلامت، در بخش حقوق سلامت، مردم را با قوانین موجود در حوزه سلامت و پزشکی آشنا می‌کند. در این بخش همه مقررات حوزه سلامت چه از سوی پزشک و چه از سوی بیمار به مردم آموزش داده می‌شود.

یکی از امتیازات برنامه یک فنجان سلامت، طراحی آیتم‌های متنوع است و همین مساله باعث شده مخاطب تمایل پیدا کند این برنامه را پیگیری کند و برنامه برایش یکنواخت نشود.

ادای دین به پزشکان

سلیمانی درباره آیتم چهره‌های ماندگار که به معرفی برترین‌های پزشکی اختصاص دارد، می‌گوید: با این آیتم می‌خواهیم به مردم نشان بدهیم ستاره‌ها فقط مخصوص حوزه‌های هنری و ورزشی نیستند. البته همه اینها قابل احترام هستند، اما پزشکان هم ستاره‌هایی هستند که باید به آنها توجه ویژه شود و این آیتم ادای دین ما به پزشکان است و این‌که نشان بدهیم پزشکان حاذق چه مسیری طی کردند که به اینجا رسیدند.

این تهیه‌کننده با اشاره به یکی از تماس‌های مخاطبان می‌گوید: چندی پیش جوانی از یکی از روستاهای زابل با برنامه تماس گرفت و گفت قصد داشت ترک تحصیل کند، اما بعد از این‌که گفت‌وگوی دکتر صدری‌زاده را در بخش چهره‌های ماندگار دید و به حرف‌هایش گوش داد که چقدر سختی تحمل کرده تا به این درجه رسیده، تصمیمش را تغییر داد و متوجه شد وضع او بهتر از دکتر است، به همین دلیل به تحصیلاتش ادامه می‌دهد. دیدن چنین بازتابی از سوی مردم برای ما کافی است و نشان می‌دهد برنامه تاثیر خودش را می‌گذارد یا در آیتم حقوق سلامت مردم را با قوانین پزشکی آشنا می‌کنیم تا بدانند اگر در زمینه پزشکی برایشان مشکلی پیش آمد چگونه می‌توانند اعاده حقوق کنند.

معمولا برای برنامه‌های پزشکی از مجری ـ کارشناسی دعوت می‌شود که تحصیلاتش در رشته پزشکی است، اما تهیه‌کننده یک فنجان سلامت این طور عمل نکرده و از مجری‌ای استفاده کرده که اجرای برنامه‌های اجتماعی را به عهده داشته است.

او درباره انتخاب زهرا شوقی به عنوان مجری اصلی برنامه می‌گوید: این برنامه موضوع‌محور است و هر بخش، کارشناس خودش را دارد. این بخش‌ها نخ تسبیح می‌خواست که آنها را به یکدیگر مرتبط کند و من به دنبال مجری‌ای بودم که هم با مسائل پزشکی آشنا بوده و هم اجرایش برای مخاطب جذاب باشد. ما چنین مجری ـ کارشناسی نداشتیم و اگر می‌خواستیم مجری جدید تربیت کنیم، زمان زیادی لازم داشت. خانم شوقی تسلط خوبی در اجرا دارد و می‌تواند بخش‌های مختلف برنامه‌ را به یکدیگر ربط دهد.

وی ادامه می‌دهد: ما اطلاعات را به وسیله گروه نویسندگان و اعضای اتاق فکر کامل کردیم. ضمن این‌که موضوع برنامه از قبل به خانم شوقی اطلاع داده شده و سوالات طراحی می‌شود. از آنجا که ما خیلی وارد مباحث تخصصی نمی‌شویم، به همین دلیل خانم شوقی گزینه مناسبی برای اجرای برنامه است.

سلیمانی در پایان می‌افزاید: ما سایتی طراحی کرده‌ایم که مردم می‌توانند سوالات‌شان را از طریق سایت یا پیامک برای برنامه ارسال کنند. در این سایت مردم می‌توانند اخبار پزشکی و ویدئوهای را دنبال کنند.

یک تجربه نو

زهرا شوقی که تاکنون اجرای برنامه‌های پزشکی را تجربه نکرده است، درباره پذیرفتن اجرای این برنامه به جام‌جم می‌گوید: من تا امروز برنامه‌های اجتماعی و خانوادگی همچون روز از نو، خونه زندگی، هفت ترانه و... را اجرا کردم و به عنوان مجری بدم نمی‌آمد اجرای یک برنامه پزشکی را تجربه کنم. روزی که با تهیه‌کننده برنامه صحبت کردم به ایشان گفتم تجربه اجرای برنامه پزشکی را ندارم، اما تجربه اجرای برنامه گفت‌وگومحور را دارم.

وی ادامه می‌دهد: قبل از اجرای برنامه حتما درباره موضوع در اینترنت جستجو می‌کنم تا با اطلاعات کافی در برنامه حاضر شوم. همچنین پزشکان هم زودتر به استودیو می‌آیند و درباره موضوع مورد نظر صحبت می‌کنیم. البته برنامه خانه مهر را هم من اجرا می‌کردم که بخش کوتاهی از این برنامه به موضوعات پزشکی اختصاص داشت، بنابراین نسبت به موضوع برنامه خیلی بیگانه نیستم و در مجموع تجربه خوبی است.

این مجری درباره این‌که واهمه نداشتید وارد حوزه‌ای از اجرا شوید که نیازمند اطلاعات تخصصی است، می‌گوید: واهمه نداشتم، اما می‌دانستم کاری سخت و تخصصی است. مجری در برنامه خانواده می‌تواند از هر دری با مخاطب حرف بزند، اما در برنامه تخصصی این طور نیست و باید وقت بیشتری برای مطالعه و اجرا بگذارد.

وی می‌افزاید: در اوقات آزاد و زمانی که خارج از استودیو هستم با مردم صحبت می‌کنم تا بدانم آنها در حوزه سلامت با چه مسائل و مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کنند و در جلساتی که با تهیه‌کننده دارم، نظراتم را به وی منتقل می‌کنم. هدف برنامه یک فنجان سلامت، پاسخ دادن به نیاز مخاطبان در حوزه سلامت است. من هم به عنوان مجری بخشی از مردم بوده و علاقه‌مند هستم آنها با تماشای این برنامه پاسخ سوالات‌شان را دریافت کنند یا بدانند در این حوزه چه حق و حقوقی دارند. اطلاعات حقوقی مردم در حوزه سلامت زیاد نیست و این برنامه مسائل حقوق سلامت را آموزش می‌دهد.

شوقی در پایان می‌افزاید: طبیعی است وقتی برای کار زحمت بیشتر بکشیم، اشتیاق‌مان چند برابر می‌شود. یکی از ویژگی برنامه یک فنجان سلامت حضور یک گروه حرفه‌ای در بخش تولید است و همین مساله انرژی و انگیزه‌ام را بیشتر کرده است.

فاطمه عودباشی ‌‌/ ‌‌گروه رادیو و تلویزیون