پروفسورها در شوش

محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی پیش از این اعلام کرده بود که محوطه تاریخی شوش اصلی‌ترین گزینه ایران برای ثبت در فهرست میراث جهانی در سال 2015 است. مرحله نخست ثبت یک اثر در فهرست آثار جهانی تنظیم مستندات و مدارک در قالب یک پرونده است تا به این نهاد بین‌المللی ارسال ‌شود.

یونسکو پس از بررسی پرونده، هنگامی که اصالت، ارزش، قدمت و اهمیت تاریخی آن را محرز یافت، وارد مرحله دوم می‌شود که بررسی حضوری و میدانی را در بر می‌گیرد. پرونده شوش‌ در مرحله اول به تائید یونسکو رسیده و اکنون نوبت به ارزیابی مدیریت و حفاظت این میراث 7000‌ساله ایرانیان است.‌ این در حالی است که هر کشور هر سال فقط یک اثر را می‌تواند به عنوان میراث تاریخی به رای اعضای مجمع عمومی یونسکو بگذارد. به همین منظور پایگاه میراث فرهنگی و گردشگری شوش که آماده‌سازی محوطه باستانی این شهر را برای ثبت جهانی به عهده دارد، ماه‌هاست ساماندهی و اجرای طرح‌های حفاظتی و مرمتی در این محوطه را در دستور کار قرار داده است.‌ کارشناسان و فعالان میراث ‌فرهنگی اما می‌گویند‌ مدیریت این شهر باستانی در کنار شهر مسکونی شوش به مدیریتی شایسته و قدرتمند نیاز دارد. مدیریتی که شوش را با تمام قابلیت‌ها و ظرفیت‌های تاریخی‌اش به دنیا بشناساند. اکنون یکی از اقدامات اصلی پایگاه مربوط به سند چشم‌انداز شوش است تا برنامه‌های فعلی و آتی شوش براساس این سند دنبال شود. البته نمی‌توان از نقش مردم در ساماندهی شهر شوش چشمپوشی کرد.‌ این‌گونه بود که آبان امسال، جیگن تانگ، عضو سازمان بین‌المللی ایکوموس (سازمان بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی) و استر لاروش، رئیس دفتر منطقه‌ای یونسکو در تهران به عنوان ارزیابان یونسکو به شوش آمدند.

ارزیابان یونسکو دو روز از محوطه شوش بازدید کردند و طی برگزاری جلساتی با مسئولان به گفت‌وگو نشستند. با توجه به آن که به طور کلی ارزیابان هنگام بازدید هیچ گونه اظهار نظری درباره نتیجه نهایی نمی‌کنند باید در انتظار نتیجه قطعی بود که پس از به شور گذاشتن آن در مجمع عمومی یونسکو در تاریخی معین که احتمالا تیر 94 است، اعلام می‌شود.

البته ثبت جهانی شوش بهانه‌ای شد تا شوش به جایگاه اصلی خود برسد و به یک مرکز تحقیقاتی بین‌المللی تبدیل شود چراکه این روزها خبرها از ایجاد یک مرکز تحقیقاتی بین‌المللی در شوش حکایت می‌کنند. در این خصوص پروفسور عباس علیزاده، صاحب کرسی باستان‌شناسی پیش از تاریخ ایران در موسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو و همچنین پروفسور عبدالمجید ارفعی، متخصص زبان‌های باستانی از همین دانشگاه تاکنون در پایگاه میراث فرهنگی و گردشگری شوش مستقر شده‌اند و استادان دیگری نیز در راه شوش هستند.

ارفعی، هدف دوره جدید حضورش در شوش را ساماندهی 2700 آجرنوشته باقیمانده اعلام کرده ‌است. این آجر نوشته‌ها به خط میخی و به زبان‌های سوری، اکدی، عیلامی و فارسی باستان است و در بررسی آنها قرار است زبان آنها و ارتباطشان به پرستشگاه‌های مختلف مشخص شود.

در برنامه‌های بلندمدتی که برای شوش در نظر گرفته شده‌، آغاز کاوش‌های باستان‌شناسی برای کل منطقه شوش و نه فقط هسته مرکزی مطرح است. قرار است گروه‌های گوناگون با ظرفیت‌های خاص خودشان در این حوزه فعال شوند، ضمن این که این پژوهش‌ها بر مبنای پژوهش‌های روز در سایت‌های جهان‌ ‌باید چندرشته‌ای باشد و در همه آنها هم استانداردها و منشورهای بین‌المللی رعایت شود.

معصومه دیودار‌ /‌ جام‌جم