تصویر عروس بوکان در آیینه‌های روبه‌رو

مجموعه «نمک‌گیر» یکی از آثاری است که در گونه مستند اجتماعی جواد کراچی آن را می‌سازد. این مستند درباره اروپاییانی است که به ایران آمده و در کشورمان ماندگار شده‌اند.

کراچی درباره این مستند به جام‌جم گفت: در این مستند 15 قسمتی که هر قسمت از آن به یک اروپایی ساکن ایران اختصاص دارد، با کسانی آشنا می‌شویم که برخی از آنها قبل و برخی دیگر بعد از انقلاب به کشورمان آمده‌اند و اینجا ماندگار شده‌اند. در بین آنها پایه‌گذار بیمارستان امام رضا (ع)، در مشهد و موسس یک شرکت قدیمی تولیدکننده تلویزیون در ایران دیده می‌شود.

به گفته این مستدساز، تصویربرداری مستند «نمک‌گیر» در شهرهای مختلف از جمله تهران، مشهد، کاشان، یزد و اصفهان انجام شده و تدوین آن تا پایان امسال ادامه خواهد داشت.

کراچی درباره موسیقی این مستند توضیح داد: بخشی از موسیقی در آلمان و توسط هنرمند آلمانی پیتر اورس ساخته شده و بخش دیگری از موسیقی این مستند از آثار فریبرز لاچینی انتخاب شده است. همچنین امیر صفاوردی به عنوان خواننده در این مستند با ما همکاری داشته است. این مجموعه سال آینده از شبکه مستند پخش خواهد شد.

مجموعه «دسترنج» یکی دیگر از آثار اجتماعی شبکه مستند است که در 26 قسمت به تهیه‌کنندگی و کارگردانی مجتبی شاهسوند تولید می‌شود.

شاهسوند درباره این مستند توضیح داد: روزی حلال موضوع اصلی این مجموعه است و در آن به مشاغل متعددی از ساخت صنایع دستی تا دامپروری و کشاورزی توجه داریم.

به گفته این تهیه‌کننده بخشی از این مستند در شهرهای قزوین، زنجان، گلستان، اراک و تهران تصویربرداری شده و بخش اندکی از آن باقی مانده است.

مستند «آیینه‌های روبه‌رو»، اثری با سبک برنامه‌های دوربین مخفی است که واکنش‌ها و رفتارهای افراد نسبت به گذر زمان و موقعیت‌های مختلف را به نمایش می‌گذارد. این مجموعه 13 قسمتی که به تهیه‌کنندگی و کارگردانی محمود زنده‌نام تولید می‌شود واکنش‌های افراد در یک آرایشگاه مردانه را به تصویر می‌کشد.

زنده‌نام درباره این مستند گفت: آرایشگاه به عنوان محیطی خاطره‌انگیز، گاهی باعث ایجاد حس تاسف از روزها و فرصت‌های از دست رفته، می‌شود. مجموعه «آیینه‌های روبه‌رو» بازتاب عکس العمل افراد مختلف در مقابل وقایع و رخدادهای پیرامون اوست.

این مستند مراحل تدوین را پشت سر می‌گذارد و بزودی از شبکه مستند به نمایش در می‌آید.

از دیگر مستندهای اجتماعی در دست تولید می‌توان به مستند «ایرانی بمان» اشاره کرد که در 80 قسمت ده دقیقه‌ای به زندگی انسان معاصر و تغییر دیدگاه‌های او در عصر فناوری توجه دارد. این مستند را صفا چاوشی تهیه‌ کرده و برای هر قسمت یک موضوع اجتماعی ـ فرهنگی را در نظر گرفته است.

چاوشی درباره موضوعات این مستند گفت: قانون‌گریزی، اشتغال زنان، الگوی مصرف و مواردی از این دست را مدنظر قرار داده‌ایم و ضمن گفت‌وگو با متخصصان به سراغ مردم رفته و نظرات آنها را نیز جویا شده‌ایم.

بر اساس توضیحات این تهیه‌کننده بخشی از مستند «ایرانی بمان» در شهرهایی چون تبریز، زنجان و ساری تصویربرداری شده و در کمتر از 15 درصد از این مستند، تصاویر آرشیوی مورد استفاده قرار گرفته است.

مستند «از شور تا شعور» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی اسماعیل حاج‌حیدری که پیش از این مستند «فرقه‌های سری» را ساخته است، در شبکه مستند مراحل تولید را پشت‌سر می‌گذارد، این مستند با هدف آسیب‌شناسی عزاداری در ایران و کشورهای مجاور و بررسی بدعت‌های عزاداری ساخته می‌شود.

حاج‌حیدری درباره این مستند گفت: «از شور تا شعور» نگاه تازه‌ای به بدعت‌های عزاداری دارد و علاوه بر بررسی علل ایجاد این بدعت‌ها در کشورمان، عزاداری در برخی کشورها و فرهنگ‌های مختلف که به نوعی آغاز کننده این بدعت‌ها بوده‌اند، را هم نمایش می‌دهیم.

عروس بوکان و داستان زمین

فتح‌الله امیری، مستندساز مطرح کشورمان، مستندی با نام «عروس بوکان» می‌سازد که درباره پرنده‌ای به نام «میش‌مرغ» است.

وی درباره این مستند توضیح داد: میش‌مرغ سنگین‌ترین پرنده در ایران و جهان است که می‌تواند پرواز کند. متاسفانه کمتر از 30 پرنده از نوع میش‌مرغ در ایران باقی‌ مانده که در منطقه بوکان در استان آذربایجان غربی دیده شده است.

این مستندساز از تلاش تقریبا چهارساله برای ساخت این مستند خبر داد و گفت: امیدوارم با این کار بتوانیم به حفظ نمونه‌های باقیمانده کمک کنیم و به همین منظور در بخشی از این مستند زندگی یکی از جوجه‌های این پرنده را به تصویر کشیده‌ایم که به محیط‌زیست منطقه تحویل داده شده اما به دلیل دوری از خانواده نتوانسته پرواز کردن را از مادر بیاموزد.

براساس توضیحات امیری تاکنون 70 درصد از تصویربرداری این مستند در بوکان انجام شده و مهرماه 1394 آماده نمایش خواهد شد.

به گفته این مستندساز، تحقیقات درباره این پرنده همزمان با تصویربرداری انجام می‌شود و تلاش شده تصاویری ناب و مستند از این پرنده به نمایش درآید.

از دیگر مستندهای زیست‌محیطی در حال تولید در شبکه مستند می‌توان به سری دوم مستند «محیط‌زیست» اشاره کرد که در 60 قسمت از سوی صفا چاوشی تهیه می‌شود و به بسترسازی برای حفاظت از محیط‌زیست اختصاص دارد. سری اول این مستند در 32 قسمت در فصل تابستان به نمایش درآمد.مجموعه 11 قسمتی «انرژی‌های نو» که تاکنون شش قسمت از آن آماده شده و تصویربرداری قسمت‌های باقیمانده آن در حال انجام است؛ مستندی است درباره انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی، سوخت‌های زیستی، انرژی‌های بادی، گرمایی و مواردی از این دست.

این مستند که به تهیه‌کنندگی و کارگردانی منوچهر خلفی تولید می‌شود، علاوه بر معرفی انرژی‌های تجدید‌پذیر، راهکارهای توسعه آنها را نیز بررسی می‌کند.

به گفته خلفی، تصویربرداری این مستند در شهرهای مختلفی چون اصفهان، تهران، قم، ارومیه، سلماس، مشهد، کرمان، زنجان، منجیل و بینالود انجام شده و تا کمتر از دو ماه دیگر آماده نمایش خواهد بود.

«داستان زمین» دیگر مستند زیست‌محیطی است که در 13 قسمت، اطلاعاتی درباره ویژگی‌های زمین‌شناسی ایران ارائه می‌کند.

محمود یارمحمدلو، تهیه‌کننده و کارگردان داستان زمین، ضمن تاکید بر این نکته که ایران بهشت زمین‌شناسان است، درباره تولید این مستند گفت: در کشورمان می‌توان همزمان شاهد همه دوران زمین‌شناسی بود. ما برای ساخت این مستند 60 هزار کیلومتر در ایران سفر کرده‌ایم و امیدواریم با شناخت بیشتر مردم از تاریخچه و تغییرات زمین، محیط زیستمان کمتر در معرض خطر قرار گیرد.

تاکنون 9 قسمت از این مستند تولید شده و بقیه آن نیز در دست تولید است.

سیاست به روایت اسناد

مستند «ایران و انگلیس» در 40 قسمت اثر دیگری است که از سوی کورش انصاری برای شبکه مستند ساخته می‌شود. تحقیق و نگارش فیلمنامه این مستند به پایان رسیده و بزودی انتخاب تصاویر آن از میان تصاویر آرشیوی آغاز می‌شود.انصاری درباره مستند ایران و انگلیس توضیح داد: این مستند درباره روابط ایران و انگلستان از دوره تیموریان تاکنون است و به دخالت‌های این کشور در مسائل کشورمان نیز می‌پردازد.

این کارگردان که ساخت مستند ایران و آمریکا را نیز در کارنامه دارد، درباره بخش‌ها و ویژگی‌های مستند ایران و انگلستان گفت: این مستند با تصاویر آرشیوی، نقشه‌‌ها، عکس‌ها و دیگر اسناد و مدارک موجود، استعمار انگلستان و دخالت‌های این کشور در مسائل ایران از گذشته‌های دور تا امروز را به نمایش خواهد گذاشت. وی توضیح داد: بخشی از این مستند با عنوان تولد روباه تاریخچه انگلستان را به روایت اسناد و تصاویر نمایش می‌دهد و احتمالا در سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران آماده نمایش خواهد بود.

سه‌گانه «داستان انقلاب» به کارگردانی محمد شکیبانیا از دیگر مستندهای در دست تولید در شبکه مستند است که به انقلاب ایران اختصاص دارد و پژوهش و نگارش آن انجام شده است.براساس توضیحات شکیبانیا، این مستند رخدادهای انقلاب را از سوی افرادی بازخوانی می‌کند که معمولا کمتر در روایت‌های رسمی به آنها توجه شده است.

همچنین فصل تازه‌ای از مجموعه مستند ما نیز روزگاری نیز در شبکه مستند تولید می‌شود که در 33 قسمت زندگی سیاسی دکتر جواد منصوری از مبارزان انقلاب و اولین فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به تصویر می‌کشد.

بخشی از این مستند که تولید آن را حاجعلی محمدی برعهده دارد به گفت‌وگو با دکتر منصوری اختصاص دارد و بخشی از آن هم بازسازی رخدادهای سیاسی زندگی اوست.

این مستند در محلات قدیمی تهران مانند پامنار، کوچه‌های منتهی به امامزاده یحیی (ع)، کمیته ضدخرابکاری و زندان قصر تصویربرداری شده است.

مستند، قابی برای فرهنگ و زیبایی

فیلم مستند «نقش جان» که رضا رشیدیان آن را تولید می‌کند، بن‌مایه‌ها و مفاهیم نقوش در فرش ایرانی را تحلیل و بررسی می‌کند.

رشیدیان درباره این مستند گفت: تولید مستند نقش جان از سال 91 با تحقیقات کتابخانه‌ای و میدانی در زمینه سیر تحولی چند نقش مایه اصیل ایرانی آغاز شد و تلاش کردیم با تاکید بر مفاهیم و سیر تحولی نقش‌مایه‌های مربوط به مفهوم باغ مانند عناصر درختی، گلدانی، بته و ماهی، مخاطب را با اصالت این نقش‌ها آشنا کنیم.

به گفته این تهیه‌کننده در مستند «نقش جان» هم به نقش فرش‌های شهری توجه شده و هم نقش فرش‌های عشایری و به نقش‌های کرمان و تبریز به عنوان مناطق صاحب سبک در این زمینه نیز توجه شده است.

دو مستند «تهران در تغییر» و «قشم جزیره شگفتی‌ها» نیز ازجمله مستندهای فرهنگی شبکه مستند است که به کارگردانی ایمان سیوف جهرمی و تهیه‌کنندگی جهرمی و مهدی ناسوتی‌فرد ساخته می‌شود.

به گفته جهرمی، مستند «تهران در تغییر» که در قالب یک فیلم و یک مجموعه ده قسمتی ساخته می‌شود، زیبایی‌ها و سرعت تغییر در ساختار معماری، حمل و نقل، فرهنگ و اقتصاد شهر را به نمایش می‌گذارد.

همچنین مستند «قشم جزیره شگفتی‌ها» نیز در 13 قسمت، طبیعت، حیات‌وحش، اکوتوریسم، پتانسیل‌های اقتصادی، فرهنگی، مردم‌شناسی و بوم‌شناسی قشم و جزایر اطراف را نمایش می‌دهد. براساس توضیحات این مستند‌ساز، این مستند فصلی از یک مجموعه مستند محسوب می‌شود که با نام ایران ما ساخته خواهد شد و زیبایی‌های ایران را به تصویر خواهد کشید.تولید این دو مستند تا پایان این ماه به پایان می‌رسد و براساس توضیحات تهیه‌کننده، علاوه بر شبکه مستند در شبکه یک نیز به نمایش درخواهد آمد.