سوسنگرد؛ حماسه آزادی

در دوران دفاع مقدس، ارتش عراق سه بار برای تصرف سوسنگرد تلاش کرد که با مقاومت شدید مردم و بویژه عشایر قهرمان عرب‌زبان بومی مواجه شد، ولی در حمله سوم شهر در محاصره ارتش عراق قرار گرفت.

هدف ارتش عراق از تصرف سوسنگرد، رسیدن به اهواز و در اختیار گرفتن همه استان خوزستان بود. با درک همین موقعیت حساس سوسنگرد بود که عملیات آزادسازی این شهر با دریافت فرمان قاطعانه حضرت امام(ره) مبنی بر این که «سوسنگرد تا فردا باید آزاد شود» و درایت، هوشمندی و ولایت‌پذیری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و شهید دکتر چمران نمایندگان وقت حضرت امام(ره) در شورای عالی دفاع، در بیست‌وششم آبان 59 همزمان با عاشورای حسینی انجام شد و به نقطه عطفی راهبردی در فراهم‌سازی زمینه‌های تحول در وضع جنگ و دستیابی به پیروزی‌های سرنوشت‌ساز در تداوم دفاع مقدس تبدیل شد.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای سوم مهر1363 در برنامه «خاطرات جبهه» که از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد، به بخش‌هایی از زمینه‌سازی‌ها برای بازپس‌گیری سوسنگرد اشاره کرده‌اند: «در روز بیست‌وسوم آبان که روز جمعه بود ما در تهران جلسه شورای عالی دفاع داشتیم. قبل از آن که من بروم جلسه، از ستاد ما سرهنگ سلیمی تلفن کرد به من با اضطراب که سوسنگرد بشدت زیر فشار و آتش فراوانی است، بنابراین بچه‌ها استمداد می‌کنند، یک کاری هم قبلا قرار بود انجام بگیرد که انجام نگرفته است و آن کار این بود که ما نشسته بودیم با فرمانده لشکر 92 که سرهنگی بود، توافق کردیم حرکتی انجام بگیرد و آنها بروند به کمک این بچه‌ها و قرار بود مقدماتی فراهم شود که آن مقدمات فراهم نشده‌بود. بنابراین ایشان ناراحت بود که بچه‌ها سخت زیر فشار هستند، فکری بکنید و چون اندکی بعد جلسه شورای عالی دفاع تشکیل می‌شد گفتیم در جلسه مطرح کنیم... و بنابراین تاکید کردیم که زودتر به داد این بچه‌ها برسید...»

سرلشکر محمد سلیمی، فرمانده‌ پیشین ارتش جمهوری اسلامی ایران که آن زمان ریاست ستاد جنگ‌های نامنظم را به‌عهده داشت نیز از روزهای حساس منتهی به آزادسازی سوسنگرد و نقش حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این پیروزی می‌گوید: «حضرت آقا گوشی را برداشتند و با بنی‌صدر در اهواز صحبت کردند. به بنی‌صدر با تحکم ‌فرمودند: این وضع نمی‌شود ادامه پیدا کند. پس کی می‌خواهید حرکت کنید؟ این‌قدر زمان گذشت.

بنی‌صدر گفت: بسیار خوب، حرف شما را قبول دارم. شما به ستاد لشکر بروید و نیروهای آنجا را تشویق کنید. من هم دستور این کار را می‌دهم... حضرت‌آقا... گوشی را گذاشتند... فرمودند: نگرانی دارم. موارد زیادی تا به حال بوده که یک کار نظامی شروع شده، به ‌جاهایی هم رسیده و نتایجی هم حاصل شده است، اما اواخر کار بدون این‌که به نتیجه برسیم، دستور آمده که متوقف شویم... در همین گفت و شنود، تلفن زنگ‌ زد. حضرت آقا گوشی را برداشتند.

آقای اشراقی، داماد حضرت‌ امام خمینی(ره) بود و گفت: حضرت‌ امام سلام رساندند و فرمودند که اوضاع جنگ چطور است؟ حضرت آقا فرمودند: اوضاع جنگ این‌طور است که فردا قرار است یک عملیات سرنوشت‌ساز شروع شود، اما من نگران هستم؛ مگر این‌که حضرت‌ امام دستوری بدهند و ببینیم که چه کار باید بکنیم.

آقای اشراقی بعد از 10 دقیقه دوباره تلفن زد و گفت: این موضوع را به عرض حضرت‌ امام رساندیم. ایشان مقرر فرمودند: تا فردا سوسنگرد باید آزاد شود...»

به این ترتیب با عملیات حماسی رزمندگان، ساعت 14 و 30 دقیقه روز بیست و ششم آبان، نیرو‌های ایرانی وارد سوسنگرد شدند و بیش‌ از 700 کشته و مجروح و تعدادی اسیر از عراقی‌ها گرفتند و این پیروزی زمینه‌ساز پیروزی‌های بیشتر ایران در جبهه‌های دفاع از خاک میهنمان شد.

محمود هرندی - جام‌جم