بازی تازه هسته‌ای آمریکا با برگ تندروها

فارغ از این‌که محتوای این گمانه‌زنی‌ها چیست و تا چه اندازه نزدیک به واقعیت جاری در گفت‌وگوهاست، آنچه از میانه همه این گمانه‌زنی‌ها و تحلیل‌ها قابل فهم است، گره خوردن فرجام مذاکرات هسته‌ای به چگونگی غلبه دولت باراک اوباما بر تعارضاتی است که در درون سیستم سیاسی واشنگتن به چشم می‌خورد.

رئیس‌جمهور آمریکا که با تاکید چندساله بر اولویت‌ داشتن گزینه دیپلماسی برای حل و فصل پرونده هسته‌ای ایران، عملا حیثیت سیاسی خود را به فرجام این گفت‌وگوها گره زده، تلاش می‌کند تا مذاکرات جاری تا سوم آذرماه منتهی به شکست نباشد. با این وجود مخالفان داخلی وی در کنگره و سنا و لابی‌های صهیونیستی و برخی رقبای منطقه‌ای ایران در کاخ سفید، آخرین تلاش‌های خود را برای ناکارآمد نشان دادن گزینه دیپلماسی به‌کار گرفته و تلاش می‌کنند تا مذاکرات را با طرح مسائلی چون «تمکین ایران» یا «تعلیق موقتی تحریم‌ها به‌جای لغو آنها»، به نقطه صفر بازگردانند.

بنابراین از تحرکات دیپلماتیک درونی در جمع کشورهای عضو 1+5 و نشست اخیر آنها در لندن می‌توان دریافت که سرنوشت مذاکرات به تصمیم‌گیری سیاسی در کاخ سفید موکول شده و شاید از همین زاویه بتوان سفر هفته جاری آمانو و اشتون به واشنگتن را هم تحلیل کرد. اکنون ایالات متحده در برابر یک دوراهی تاریخی قرار گرفته است. یکی این‌که کاخ سفید حاضر است منافع ملی خود را به مصالح متحدان جنگ‌طلبش ترجیح دهد یا این‌که باز هم چون سال‌های گذشته، در زمین تندروهایی بازی خواهد کرد که بازگشت ثبات به منطقه و کاستن از تنش در روابط تهران و غرب را به زیان خود می‌بینند.

با وجود این‌که واشنگتن در آستانه امضای توافق نهایی دچار تنش داخلی و اختلافات شدید در حوزه نخبگان حکومتی در این کشور شده، تهران اصرار دارد که این اختلافات داخلی نباید خط‌قرمزهای تازه‌ای را به مذاکرات هسته‌ای تحمیل کند. ایران انتظار دارد صدای واحدی را از طرف مقابل در جریان گفت‌وگوها بشنود و به همین خاطر 1+5 و در رأس آنها دیپلمات‌های آمریکایی نباید انتظار داشته باشند که کشیده شدن اختلافات داخلی‌شان در سطح رسانه‌ها، تیم مذاکره‌کننده ایرانی را تحت فشار قرار دهد. همان‌طور که اعضای تیم‌ مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان تاکنون بارها تصریح کرده‌اند، اختلافات داخلی واشنگتن، مشکل آمریکایی‌هاست و نه ایران، بنابراین بازی تازه به راه افتاده رسانه‌های آمریکایی جز نمایشی نگران‌کننده از وابستگی برخی سیاستمداران آمریکایی به لابی‌های غیرآمریکایی، دستاورد دیگری در جریان مذاکرات برای طرف آمریکایی نخواهد داشت.

اگر مشاوران سیاسی باراک اوباما امیدوارند بتوانند راه میانه‌ای بیابند که هم به توافق با تهران منتهی شود و هم لابی‌های ضدایران، آن را «توافق خوب» بنامند، باید گفت که این راهبرد راه به‌جایی نخواهد برد و بهتر آن است 1+5 برای امضای توافق جامع، منتظر کسب اجازه از «دست‌های پشت‌پرده» نمانند؛ زیرا این دست‌های نه چندان ناپیدا اهدافی بیرون از بهانه‌های هسته‌ای را پیگیری می‌کنند.

مصطفی​انتظاری​هروی / گروه سیاسی