رنگ و روی صحنه

شاید در زمینه طراحی لباس به عنوان مد، در سینما و تلویزیون و طراحی لباس برای تئاتر اطلاعات آکادمیک و تجربی در اختیار داشته باشیم، اما طراحی لباس برای کنسرت بسیار خام و مبتنی بر تجربه‌های نه‌چندان هدفمند انجام می‌شود.

طراحی لباس ویژ‌ه کنسرت، نوعی طراحی لباس مبتنی بر مولفه‌هایی است که صرفا در همین شاخه هنری معنا پیدا می‌کند. به عبارت دقیق‌تر اندازه سالن، فاصله تماشاگران در یک کنسرت با هنرمندان روی صحنه، شیوه نورپردازی، ساختار و رنگ‌های استفاده شده در دکور و حتی نوع سازی که هر نوازنده‌ای می‌نوازد و از همه مهم‌تر نوع کنسرت و روح حاکم بر اجرا، از ویژ‌گی‌های طراحی لباس برای کنسرت است که در دیگر زیرشاخه‌های هنر طراحی لباس، معنای بخصوصی ندارد.

طراحی لباس برای هر نوع اجرایی از تئاتر گرفته تا کنسرت باید اتفاقی خلاقانه و هنرمندانه باشد که براساس مفهوم و محتوای آنچه به مخاطب ارائه می‌شود، قرار داشته باشد. طبیعی است استفاده از طرح‌ها و فرم‌های مدرن، یک مفهوم بصری را انتقال می‌دهد و فرم‌ها و طرح‌های سنتی مفهوم دیگری و نیز تلفیق آنها هم دریافت و برداشت دیگری به دنبال دارد.

همچنین رنگ‌ها، قرارگرفتن آنها در کنار هم در یک لباس یا تنوع و چیدمان لباس‌هایی با رنگ‌های مختلف در یک کنسرت هم می‌تواند در شکل‌گیری فضای احساسی کنسرت تاثیر داشته باشد.

شاید نکات مطرح شده، مورد توجه بسیاری از طراحان لباس قرار بگیرد و به عبارتی زمانی که طراحی لباس‌های یک کنسرت را می‌پذیرند بیش از هر چیز به همین مولفه‌ها توجه داشته باشند، اما آنچه ضمن بررسی طراحی لباس هنرمندان در کنسرت‌ها دیده می‌شود و گاه در گفت‌وگو با آنها به دست می‌آید حاکی از کم‌توجهی به مولفه‌های دیگری است که صرفا یک طراح مجرب در حوزه طراحی لباس برای کنسرت با آنها آشنایی دارند یا دست‌کم طراحی که در روند آماده‌سازی یک کنسرت همراه گروه باشد متوجه آنها خواهد شد.

چنین طراحی می‌داند اجرا در چه سالنی انجام می‌شود و فاصله تماشاگران از هنرمندان چقدر است، بنابراین در سالن‌های بزرگ از بافت‌ها و موتیف‌های ریز برای طراحی لباس‌ها استفاده نمی‌کند. نقش‌های روی لباس نوازندگان و خوانندگان باید از دورترین فاصله هم تصویری دلنشین ایجاد کند.

آگاهی از شکل دکور و طراحی سالن نیز به طراح لباس کمک می‌کند تا در انتخاب فرم و رنگ‌ها با ایجاد تناسب یا تضاد به کمپوزیسیون معناداری دست پیدا کند. یک طراح لباس مجرب در زمینه کنسرت بی‌شک در تعامل با طراح صحنه و نور درباره رنگ و فرم لباس‌ها برنامه‌ریزی می‌کند؛ چرا که فضای دکور بر هنرمندان محاط می‌شود و لباس هنرمندان کمک می‌کند به عنوان عناصر بصری در این ترکیب متجانس یا نامتجانس به نظر برسند. همچنین تاثیر نورپردازی بر رنگ لباس‌ها، نمود رنگ‌ها در زیر نورهای تعیین‌شده و حتی جای نوازنده‌ها و خواننده در سالن می‌تواند در انتخاب رنگ‌ برای طراح لباس تعیین‌کننده باشد.

یک طراح لباس کنسرت باید درباره سازها و نوع نواخته‌شدن‌ آنها اطلاعاتی داشته باشد و بداند نوازنده به چه لباسی با چه قدرت مانوری نیاز دارد تا بتواند بدون دغدغه و فشار همه توجهش را به نوازندگی معطوف کند. مثلا برای نواختن برخی سازها کافی است نوازنده بتواند دست‌هایش را براحتی تکان بدهد، اما یک ساز دیگر نیازمند انعطاف و تحرک بیشتری است. نمونه‌اش مشکلی بود که تهمورث پورناظری در کنسرت اخیر «چرا رفتی» با آن مواجه بود و گاهی مجبور بود نوع نشستن و آستین لباسش را تغییر دهد و بالا بزند و گرفتاری‌هایی در نواختن‌سازش داشت.

یکی دیگر از مواردی که در مورد طراحی لباس برای کنسرت به طور ویژه در کشور ما اهمیت دارد، طراحی لباس برای بانوان است. شکل‌دهی به لباسی با پوشش کامل اسلامی و در عین حال زیبا و تزئین شده باید به ترتیبی انجام شود که نوازنده درگیر مرتب کردن لباس و اصلاح پوشش خود نباشد.

در کنار تمام مولفه‌های ذکرشده، طراحی لباس برای کنسرت باید با آگاهی به این مسأله صورت بگیرد که مخاطب کنسرت برای شنیدن موسیقی به سالن آمده و طراحی لباس صرفا براساس هدف اصلی کنسرت و برای احترام به مخاطب صورت می‌گیرد؛ بنابراین طراحی لباس در کنسرت با طراحی لباس برای سالن‌های مد تفاوت‌های جدی و اساسی دارد یا به عبارت دقیق‌تر فرم و ساختار لباس هنرمندان در یک کنسرت باید در خدمت کنسرت و فضای آن باشد.

آذر مهاجر ‌/‌ گروه رادیو و تلویزیون