برخی وقایع دینی در تاریخی رخ داده است که با تاریخ عادی بشر که سنجش آن با فصول و سال‌های مختلف رصد می‌شود، درک نمی‌گردد

شب قدر به مثابه تجلی یک امر قدسی

وقایع دینی رخدادهایی هستند که از زمان، فرهنگ و جامعه مخصوص خود برخوردارند. از این رو چنین وقایعی پدیده‌ای تاریخی به شمار می‌روند. بنابراین شناخت تاریخ هر دین و عوامل تشکیل‌دهنده آن از قبیل عوامل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در شناخت آن دین مهم به شمار می‌رود. هر دینی در تاریخی مشخص رخ داده که گاه به صورت مکتوب وجود دارد و گاه بررسی‌های باستان‌شناسی نیز آن را تائید می‌کند.

کد خبر: ۶۹۶۲۷۵

در عین حال برخی وقایع دینی در زمان مادی نمی‌گنجند و زمان خاص خود را دارند و در مکانی غیر از این دنیا رخ داده‌اند. این رخدادها که منحصر به تاریخ دینی هستند، به ورای این تاریخ مادی تعلق دارند و در محدوده تاریخ قدسی می‌گنجند. بر مبنای همین تاریخ، زندگی برخی انبیا مانند حضرت آدم و عهد الست معنا می‌یابند. این تاریخ کیفی نیست و کمی محسوب می‌شود؛ به این معنا که گذشته و حال و آینده یکجا در آن جای می‌گیرند و پدیده‌هایی با تاریخ مختلف در یک زمان خاص رخ می‌دهند. (کربن، 1383،15)‌

چنین وقایعی به علت قدسی‌بودن با هیچ پدیده و روش دیگری معنا نمی‌شوند و فقط با قداست‌شناسی آن وقایع بررسی می‌‌شوند. وقوع این وقایع به معنای تجلی قداست است و قداست در دنیایی کاملا متفاوت با این دنیا رخ می‌دهد و رخ دادن آن منوط به درهم‌شکستن نظام طبیعت است. (الیاده، 1381، 110 ـ 107) قداست ساحتی است که فقط انسان مؤمن و معتقد می‌تواند از آن آگاه و از برکات آن بهره‌مند شود. شب قدر از قداست برخوردار است زیرا نزول قرآن در زمان و مکانی خاص و برای شخصی خاص رخ داده است. در واقع شب قدر به خاطر قداستی که دارد از رمز و راز برخوردار است چرا که رمز تجلی قداست است و روزنه‌ای به جهان فوق طبیعی. به همین دلیل زمان دقیق شب قدر بر کسی مکشوف نیست و همانند رازی سر به مهر مکتوم است. «البته ما قرآن را در شب قدر فرو فرستادیم و چه چیز تو را دانا کرد که شب قدر چیست. شب قدر از هزار ماه بهتر است. در آن شب فرشتگان و روح به فرمان پروردگارشان برای انجام هر کاری فرود آیند.» (سوره قدر، آیات یک تا چهار) پیامبر در چنین شبی از دنیای مادی کناره گرفت و به جهانی ورای این دنیا پا نهاد. این جهان عالمی است که در عرفان اسلامی به آن اقلیم هشتم گویند. چنین مکانی در هیچ کجای این دنیا یافت نمی‌شود و ورای این دنیاست. این عالم همان مشرق زمینی است که شخصیت اصلی داستان غربت غربی سهروردی از آن هبوط کرد و سعی در بازگشت به آنجا را داشت. در چنین عالمی بود که پیامبر توانست با فرشته یا همان جبرئیل ملاقات کرده و حقایق قرآن را دریافت کند.

ماه رمضان ماهی قمری است که هر سال‌ طبق گردش ماه در تغییر است. این ماه طی گذشت سالیان در فصول مختلف روی می‌دهد. آمدن این ماه تعیین‌شدنی است و زمان مشخصی دارد، اما تعیین‌ شب قدر که خداوند فرموده در یکی از شب‌های ماه رمضان است، ناممکن و محال است، اما از آنجا که خداوند رحمت و برکت خویش را شامل حال تمام بندگان خویش کرده، این امکان وجود دارد که آدمی بتواند از موهبت‌های این شب برخوردار شود. با توجه به گردش ماه رمضان در فصول مختلف سال آدمی باید باور داشته باشد که شب قدر می‌تواند یکی از شب‌هایی باشد که پشت سر گذاشته یا در آینده پیش روی خود دارد. در این صورت باید در هر لحظه به یاد خداوند باشد و با خلوص نیت و عمل و ایمان به پروردگار خویش روزگار بگذراند. در این صورت این امکان وجود دارد که فیض و برکت شب‌های قدر را از آن خود کند و از قهر خداوند به دور باشد: سبحانک یا لا اله الا انت الغوث الغوث خلصنا من النار یا رب.