17 تیر، انعقاد پیمان سعدآباد

هجری شمسی

17 تیر 1316

پیمان سعدآباد در تهران منعقد شد. اعضای این پیمان علاوه بر ایران، عراق، ترکیه و افغانستان بودند. به موجب پیمان سعدآباد دولت های امضا کننده پیمان متعهد شدند سیاست خارجی هماهنگی داشته باشند، در مقابله با خطر کمونیسم یکدیگر را یاری کنند و در امور داخلی یکدیگر دخالتی نکنند اما علیه هم عملیات تجاوزکارانه نداشته باشند.

17 تیر 1361

حاج میرزا احمد نجفی زنجانی معصومی استاد بلندآوازه خط نسخ و ثلث درگذشت. وی در نوجوانی برای تحصیل عازم نجف شد و همزمان با تحصیل علوم دینی، هنر خطاطی و خوشنویسی را هم اموخت. نخستین کتابی که با خط استاد زنجانی معصومی به زیر چاپ رفت، «خصایص زینبیه» نام داشت. از استاد معصومی دویست و پنجاه کتبیه برای اماکن مقدسه، و صد و ده جلد کتاب در قطع های بزرگ و کوچک باقیست.

17 تیر 1361

حاج میرزا احمد نجفی زنجانی معصومی استاد بلندآوازه خط نسخ و ثلث درگذشت. وی در نوجوانی برای تحصیل عازم نجف شد و همزمان با تحصیل علوم دینی، هنر خطاطی و خوشنویسی را هم اموخت. نخستین کتابی که با خط استاد زنجانی معصومی به زیر چاپ رفت، «خصایص زینبیه» نام داشت. از استاد معصومی دویست و پنجاه کتبیه برای اماکن مقدسه، و صد و ده جلد کتاب در قطع های بزرگ و کوچک باقیست.

17 تیر 1364

آیت الله مهدی ربانی املشی عضو فقهای شورای نگهبان به درگذشت. وی در سال 1313 شمسی در خانواده روحانی در قم متولد شد. او در خدمت پدرش مراتب علمی خویش را آغاز و پس از طی مراحل مقدماتی و سطح علوم حوزوی، از محضر بزرگانی چون آیت‏ اللَّه بروجردی و امام خمینی استفاده کرد. آیت اللَّه ربانی از 17 سالگی در مسیر امور سیاسی قرار گرفت و در قیام 15 خرداد 1342 فعالانه در خدمت نهضت اسلامی بود. وی با انجام سفرهای مختلف، به سخنرانی‏های تندی علیه رژیم می‏ پرداخت و در این راه متحمل شش سال زندان و شکنجه و شش سال تبعید شد. آیت‏ اللَّه ربانی املشی یکی از اعضای فعال جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به شمار می‏ رفت و پس از پیروزی انقلاب مسئولیت‏های مختلفی را عهده‏ دار بود که عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی، دادستانی کل کشور، عضویت شورای عالی قضایی، عضویت در شورای نگهبان و نمایندگی مجلس خبرگان از آن جمله‏ اند. سرانجام ، وی در بامداد هفدهم تیرماه 1364 درگذشت.

17 تیر 1365

محمدعلی ناصح ادیب و شاعر معاصر درگذشت. ناصح از 1297 که «انجمن ادبی ایران» تاسیس شد، از اعضای آن بود و بعدها ریاست این انجمن را تا پایان عمر بر عهده گرفت. «شرح بوستان سعدی»، « شرح حال خاقانی» و «دیوان اشعار» ناصح از آثار این شاعر و ادیب معاصر ایرانی است.

17 تیر 1365

محمدعلی ناصح ادیب و شاعر معاصر درگذشت. ناصح از 1297 که «انجمن ادبی ایران» تاسیس شد، از اعضای آن بود و بعدها ریاست این انجمن را تا پایان عمر بر عهده گرفت. «شرح بوستان سعدی»، « شرح حال خاقانی» و «دیوان اشعار» ناصح از آثار این شاعر و ادیب معاصر ایرانی است.

17 تیر 1374

آیت‏ اللَّه سیدمحمدحسین حسینی تهرانی درگذشت. وی در سال 1305 در تهران دیده به جهان گشود. او در نوجوانی وارد حوزه علمیه قم شد و از محضر علمای بزرگی چون آیات عظام سید حسین بروجردی، سید محمد محقق داماد و علامه طباطبایی بهره برد. سید محمد حسین سپس در 25 سالگی به نجف رفت و از استادانی نظیر حضرات آیات: سید ابوالقاسم خویی و سید محمود شاهرودی بهره‏ برد. وی پس از هفت سال و طی مدارج عالی علمی به تهران بازگشت و به اشاعه مکتب تشیع و ابلاغ رسالت دینی همت گماشت. آیت اللَّه حسینی تهرانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به مشهد عزیمت کرد و به تدریس و تربیت شاگردان و راهنمایی مؤمنین پرداخت. از این عالم بزرگوار بیش از 40 عنوان کتاب در 75 جلد برجای مانده است که از مطالعه آن‏ها، تبحّر فراوان مؤلف در علوم مختلف اسلامی همچون: کلام، فقه، اصول، تفسیر، حدیث، تاریخ، تراجم، حکمت، فلسفه، سیاست، ادبیات، طب، عرفان و اخلاق نمودار است. از جمله آثار این عالم بزرگوار عبارتند از: امام‏شناسی در 18 جلد، معادشناسی در 10 جلد، مهر تابان، روح مجرد و نیز نور ملکوت قرآن در 4 جلد. این عالم فرزانه سرانجام در 17 تیر 1374 ش دار فانی را وداع گفت.

17 تیر 1378

آیت الله مهدی حائری یزدی فقیه و فیلسوف بزرگ معاصر درگذشت. وی فرزند آیت آلله حائری یزدی موسس حوزه علمیه قم بود و بعد از دریافت درجه اجتهاد از آیت الله العظمی بروجردی به عنوان نماینده ایشان به امریکا رفت و در فلسفه غرب به اخذ درجه دکترا نائل آمد. «کاوش های عقل نظری»، «هرم هستی» و «آگاهی و گواهی» از آثار اوست.

هجری قمری

10 رمضان 60

نمایندگان مردم کوفه نامه های اهالی آن شهر را که برای امام حسین (ع) نوشته بودند، به مکه رساندند. در این نامه ها از امام حسین (ع) دعوت شده بود به کوفه بروند. آن امام بزرگوار، مسلم بن عقیل را روانه کوفه کردند و هجده هزار نفر از کوفیان با مسلم به عنوان نماینده و سفیر امام حسین (ع) بیعت کردند. اما در نهایت تحت فشارهای عبیدالله بن زیاد عهد را شکستند.

10 رمضان 485

ابوعلی حسن بن اسحاق طوسی مشهور به خواجه نظام الملک وزیر سلجوقیان به قتل رسید. او بیست و هشت سال پیوسته به آلب ارسلان و ملکشاه سلجوقی خدمت کرد و قلمرو پهناور سلجوقیان را اداره می کرد. خواجه نظام الملک مشهورترین وزیر ایرانی پس از اسلام است. ازجمله اقدامات او به تاسیس مدارس نظامیه و تالیف کتاب سیاست نامه می توان اشاره کرد.

10 رمضان 1328

مجله دانش به مدیریت خانم دکتر کحال تاسیس شد. دانش نخستین نشریه اختصاصی زنان است که به دست زنان ایرانی و با همت آنها منتشر شده است. آموزش نکات اخلاقی، تشویق به سوادآموزی و پرورش کودک و بهداشت خانواده از مهم ترین مطالب این محله بود. خانم دکتر کحال مدیر این مجله نخستین بانوی چشم پزشک ایرانی است.

میلادی

8 جولای 1807

معاهده "تیلسیت" میان امپراتوران روسیه و فرانسه امضا شد. در جریان کشورگشایی‏ های ناپلئون بناپارت، امپراتور فرانسه و حمله به کشور روسیه، شکست سختی در ناحیه فریدلَند به روس‏ها وارد آمد. از این رو تزار روسیه از ناپلئون تقاضای متارکه جنگ کرد و با امضای معاهده دوستی در شهر تیلسیت بین دو طرف در 8 ژوئیه 1807م، روابط دوستانه بین فرانسه و روسیه ایجاد شد. بر اساس این پیمان، که به پیمان اتحاد دو امپراتور معروف شد، روسیه و فرانسه متعهد شدند در صورت حمله کشور ثالث به خاک آنها، یک‏دیگر را یاری کنند. هم‏چنین ناپلئون برای جلب رضایت و دلجویی از تزار روسیه، ایالات مولداوی و والاشی در شرق روسیه را به روس واگذار کرد و متعهد شد که اگر سلطان عثمانی با این امر مخالفت کند با آن مقابله خواهد کرد. در این میان دولت ایران که بر اساس قرارداد دوستی با فرانسه، خود را برای مقابله با دشمنانی که برای نابودی ناپلئون تحریک شده بود آماده می‏کرد، ناگهان در سخت‏ترین زمان، تنها شد. ناپلئون در این عهدنامه نامی از ایران به عنوان متحد خود در منطقه نبرد و دولت فتحعلی شاه را در برابر روسیه رها کرد. پس از امضای این عهدنامه، ارتش روسیه از جبهه اروپا رهایی یافت و تمام توانش را متوجه ایران و عثمانی شد. اما دوره دوستی و اتحاد دو کشور تنها تا سال 1810م ادامه یافت. در این سال، دولت روسیه به این نکته پی بُرد که هم پیمانی با ناپلئون و هواداری از وی، تجارت خارجی روسیه را مختل خواهد کرد. به همین دلیل این کشور، بندرهای خود را بر روی کشتی‏ های بی‏طرف گشود و برای ورود کالاهای فرانسوی به روسیه نیز مالیات‏های سنگین وضع کرد. سرانجام دوران اتحاد این دو امپراتوری با هجوم نافرجام ناپلئون به روسیه در 24 ژوئن 1812، خاتمه یافت.