فرهنگ، جا مانده از فناوری

در این که این شرایط سبب بهبود کیفیت زندگی انسان‌ها شده هیچ شکی نیست، اما نکته اینجاست که در کشورهایی که لقب جهان سوم را یدک می‌کشند، استفاده از فناوری حکم شمشیری دولبه را پیدا کرده، براین اساس می‌توان گفت بهره‌گیری از دنیای مجازی و امکانات آن در بین بیشتر خانواده‌های ایرانی راه و رسم دیگری دارد.

برای نمونه اگر سایت‌هایی را که برنامه‌های خاص گوشی‌های تلفن همراه یا تبلت‌ها را ارائه می‌کنند، مرور کنید، متوجه می‌شوید در کنار صدها برنامه علمی یا کاربردی دیگر برنامه‌هایی مانند «وایبر»، «لاین»، «واتس آپ» و«تانگو» آمار بیشترین دانلود را داشته و دارند؛ نکته اینجاست که این برنامه‌ها امکان گفت‌وگو و به اشتراک گذاشتن عکس، ویدئو و نوشته را به کاربرانشان می‌دهند.

باید تاکید کرد که موضوع این نوشته به هیچ وجه انتقاد از به کارگیری این برنامه‌ها نیست، بلکه موضوع نحوه استفاده از آنهاست که کار را به جایی رسانده که برخلاف گذشته و هدف از تولید این برنامه‌ها اعضای خانواده‌های ایرانی از یکدیگر دورتر شده‌اند.

افزون براین فقر فرهنگی سبب شده استفاده از چنین برنامه‌هایی به قول معروف پرده حجب و حیا را برای خیلی‌ها کنار بزند، زیرا آنها براحتی حرف‌هایی را که تا پیش از این قادر به بر زبان آوردنشان نبودند، به صورت نوشته یا عکس با دیگران به اشتراک بگذارند.

برای نمونه این روزها افرادی که از اپلیکیشن‌هایی مانند وایبر استفاده می‌کنند، برای خود گروه‌هایی تشکیل داده و سعی می‌کنند با استفاده از دنیای مجازی بیشتر از احوال یکدیگر باخبر باشند، اما نکته اینجاست که در بیشتر مواقع به دلیل فرهنگ اشتباهی که این روزها همه‌گیر شده، این فضا فقط به محلی برای رد و بدل کردن نوشته‌های بی‌محتوا و عکس‌هایی تبدیل می‌شود که هیچ منفعتی برای آنها ندارد؛ جز این‌که در خوشبینانه‌ترین حالت وقت آنها را گرفته و اعضای خانواده را از یکدیگر دور کند.

دلیل این معضل نیز که می‌توان از آن به عنوان آسیب اجتماعی جدید یاد کرد، چیزی نیست جز فقر فرهنگی که این روزها در سایه رشد فناوری بیشتر از هر زمانی به چشم می‌آید، نکته اینجاست که راه مقابله با این آسیب به هیچ‌وجه پاک کردن صورت مساله و محدود کردن دسترسی به آنها نیست بلکه رفع این مشکل نیاز به برنامه‌ریزی دقیق مسئولان برای پیشرفت فرهنگی شهروندان دارد.

مهدی آیینی‌ - گروه جامعه