جامی سرنوشت‌ساز برای سیاستمداران

امسال و تا پیش از شروع رسمی بازی‌های جام جهانی در برزیل، چندان اثری از آن پرچم‌های زرد و سبز روی ماشین‌ها و فروش پیراهن‌های تیم ملی در خیابان‌ها دیده نمی‌شد.

کد خبر: ۶۹۰۳۸۷

ظاهرا برزیلی‌ها این بار اهمیت زیادی به برگزاری این بازی‌ها در کشور خود نمی‌دادند و این در حالی بود که مردم دیگر کشورها و بویژه کشورهای حاضر در این مسابقات از مدت‌ها پیش و به طرق مختلف از جمله فروش و پوشیدن پیراهن‌های تیم ملی خود، شور و نشاط زیادی نشان می‌دادند. اما مردم کشور میزبان حداقل تا قبل از آغاز بازی‌ها عمیقا ناراضی و ناخشنود نشان می‌دادند و از ماه‌ها پیش انتقادها علیه ساخت آن ورزشگاه‌های گرانقیمت و تاسیسات پرهزینه بالا گرفته بود، زیرا مردم برزیل می‌دانند که همه این پول‌ها بدون توجه به کسری بودجه عظیم این کشور خرج می‌شود. حداقل خود برزیلی‌ها بخوبی به این مساله آگاهی دارند که واقعیات این کشور با آنچه که در میان مردم دنیا رایج است بسیار تفاوت دارد و در سال‌های گذشته دوران دشواری بر این مردم گذشته است.

این روزها نیز مانند سال پیش و در جریان بازی‌های جام کنفدراسیون‌ها در برزیل، سازمان‌های متعددی در پی سازماندهی مردم برای برپایی تظاهرات هستند و البته موارد نارضایتی‌های آنان نیز کاملا مشخص است؛ یعنی وضعیت نابسامان خدمات عمومی، بهداشت و درمان، آموزش و حمل و نقل عمومی. نرخ جرم و جنایت در برزیل نیز چنان بالاست که گفته می‌شود یک دهم قتل‌هایی که در جهان صورت می‌گیرد در خاک برزیل انجام می‌شود. وضع مسکن نیز بسیار نابسامان است و قیمت خانه‌ها در برزیل روز به روز افزایش می‌یابد. همزمان با همه این مشکلات ظاهرا عرصه سیاسی این کشور نیز به فساد آلوده است و اقتصاد خویشاوندسالارانه غوغا می‌کند. مطالبات مردم برزیل روز به روز افزایش می‌یابد و وضع وخیم اقتصادی بر بدبینی‌ها و بی‌اعتمادی‌های مردم دامن می‌زند.

البته هیچ تظاهراتی که به صورت مستقیم علیه برگزاری جام جهانی باشد تا به امروز دیده نشده است، اما معترضان به وضع موجود می‌دانند در دوران برگزاری این بازی‌ها می‌توانند خواسته‌های خود را فریاد زده و به مردم جهان نشان دهند که برزیل آن سرزمینی که در رسانه‌ها نشان می‌دهند، نیست و این کشور با آنچه در ذهن مردم جهان از آن ساخته شده، بسیار تفاوت دارد.جام جهانی فوتبال تریبونی ایده‌آل را در اختیار معترضان می‌گذارد تا چهره واقعی برزیل و طبقه سیاسی آن را برای جهان به نمایش بگذارند. گرچه شمار افرادی که برای تظاهرات به خیابان‌ها می‌آیند اندک است، اما براحتی می‌توان دریافت اکثریت مردم برزیل با خواسته‌ها و انتقادهای تظاهرکنندگان کاملا همدلی دارند. با وجود افزایش تنش‌ها، باز هم بحث‌های فوتبالی داغ است و به عبارت دیگر می‌توان گفت حداقل بخش بزرگی از مردم برزیل نسبت به این بازی‌ها احساس دوگانه‌ای نشان می‌دهند.

نیروهای پلیس نیز واکنش بسیار محتاطانه‌ای در برابر تظاهرکنندگان از خود نشان می‌دهند، زیرا رفتار غیرعاقلانه و غیرمنطقی نیروهای پلیس می‌تواند مانند سال گذشته از یک تظاهرات کوچک، حرکت بزرگی بسازد که در عرض تنها چند ساعت به سراسر خاک برزیل سرایت کند. دولت برزیل به هر حال تلاش دارد چنین اتفاقی در طول بازی‌ها تکرار نشود و البته اجرای چنین سناریویی در وضع کنونی کاملا بعید می‌نماید؛ با این حال نمی‌توان پیش‌بینی کرد در روزهای آینده چه اتفاقی می‌افتد.

اما در کنار آن حرکت‌های اجتماعی، سندیکاها نیز طی روزهای گذشته دست به کار شدند که اعتصاب کارکنان متروی سائوپائولو یکی از نتایج همین فعالیت‌های سندیکایی بود، اعتصابی که در آستانه برگزاری بازی‌های جام جهانی زندگی را در این شهر مختل کرد. افزون بر آن راننده‌های تاکسی و حتی بخشی از نیروهای پلیس نیز دست به اعتصاب زدند و درخواست حقوق و مزایای بیشتر داشتند. ظاهرا اعتصاب‌کنندگان از این موقعیت نهایت بهره را برده و دولت نیز به بخشی از خواسته آنان رسیدگی کرد، چون به هر حال نباید در مقابل چشم مردمی که از سراسر جهان به برزیل آمده‌اند، چالش و هرج و مرجی در خاک میزبان وجود داشته باشد.

موقعیت دیلما روسف

اما آنچه وضع در برزیل را پیچیده می‌کند، این که در واقع این کشور امسال انتخابات بزرگی را برگزار خواهد کرد و طی آن نه‌تنها رئیس‌جمهور بلکه بسیاری از نمایندگان سنا، پارلمان و مجالس محلی انتخاب خواهند شد. به این ترتیب فضای سیاسی برزیل بشدت داغ است و فوتبال می‌تواند اثری تعیین‌کننده برای بازیگران عرصه سیاست در این کشور داشته باشد. دیلما روسف، رئیس‌جمهور فعلی برزیل قصد دارد برای دومین بار انتخاب شود و به همین دلیل بسیاری از مخالفان محافظه‌کار وی آرزوی ناکامی تیم ملی در کسب جام را دارند و می‌دانند اگر چنین اتفاقی بیفتد، احتمال انتخاب روسف کاهش و احتمال پیروزی مخالفان افزایش می‌یابد.

با این حال هنوز هم روسف و حزب متبوع وی یعنی حزب کارگر برزیل تقریبا با خیال راحت بر صندلی قدرت تکیه زده‌اند. هرچند آخرین نظرسنجی‌های انجام شده در برزیل نشان می‌دهد، درصد محبوبیت دیلما روسف در مقایسه با فوریه 2014 کاهش چشمگیری پیدا کرده واز 44 به 34 درصد رسیده است. جایگاه دوم به کاندیدای اپوزیسیون یعنی آلسیو نوس (با 19 درصد آرا) تعلق دارد. این میزان بی‌اعتمادی به دولت و سیاستمداران در برزیل از سال 1989 به این سو بی سابقه است و شخص رئیس‌جمهور را برای علاج درد بی‌اعتمادی در مردم کاملا ناتوان نشان می‌دهد. اکنون بیش از یک‌سوم جمعیت برزیل در وضع وخیم اقتصادی به‌سر می‌برند، اما اتفاق‌های هفته‌های آینده نشان خواهد داد مردم این کشور کدام مسیر را برخواهند گزید. به این ترتیب این بار هم در برزیل همه چیز به جام جهانی فوتبال بستگی دارد، زیرا این رویداد ورزشی برای برزیلی‌ها چیزی به مراتب بیشتر از یک تورنمنت ساده است و می‌تواند سرنوشت سیاستمداران را نیز تغییر دهد.