چرایی نفی خشونت

حضرت‌ آیت‌الله خامنه‌ای، اولین رئیس‌جمهور ایران بودند که سال 1366 در مجمع عمومی سازمان ملل متحد از خاستگاه و ریشه‌های انقلاب اسلامی گفتند و «آزادی، برابری انسان‌ها، عدل اجتماعی، خودآگاهی افراد جامعه، مبارزه با کژی و زشتی، ترجیح آرمان‌های انسانی بر آرزوهای شخصی، توجه و یاد الهی، نفی سلطه‌های شیطانی و دیگر اصول اجتماعی نظام اسلامی و نیز اخلاق و رفتار شخصی و تقوای سیاسی و شغلی» را زائیده جهان‌بینی انقلابی خواندند.

ایشان در شرایطی بر آرمان‌های والای اسلامی تاکید می‌کردند که ایران تحت آن دسته از فشارهای همه‌جانبه نظامی، سیاسی و اقتصادی بود که با رویکردی غیرانسانی بر مردم ایران و سایر ملل مظلوم منطقه تحمیل می‌شد.

همین رهیافت آرمانگرایانه در جریان حضور آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در نیویورک در سال 1370 نیز پی گرفته شد و پس از آن، همزمان با آغاز قرن بیست و یکم به پیشنهاد سیدمحمد خاتمی رئیس‌جمهور وقت کشورمان، سال 2001 سال «گفت‌وگوی تمدن‌ها» نام گرفت. هرچند در همان سال جهان شاهد یکی از بزرگ‌ترین حملات تروریستی تاریخ بود و به بهانه آن، دو جنگ بزرگ در خاورمیانه به راه افتاد و کشوری که در برابر تئوری برخورد تمدن‌های ساموئل هانتینگتون، از گفت‌وگو میان ادیان و تمدن‌ها سخن گفته بود، «محور شرارت» نام گرفت، اما این باعث نشد رئیس‌جمهور بعدی کشورمان بار دیگر پیام صلح و دوستی مردم ایران و انقلاب اسلامی را به جهان نرساند.

چنین بود که محمود احمدی‌نژاد که حضوری پررنگ در سازمان ملل داشت، در شصت و هفتمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد «افراط‌گرایی و تروریسم» را ازجمله دلایل مشکلات جهان کنونی خواند و تاکید کرد: «استقرار صلح و امنیت پایدار و زندگی سعادتمند برای همه بشریت، گرچه یک ماموریت بزرگ و تاریخی، اما شدنی است.»

آخرین رئیس‌جمهور ایران که پیام انقلاب ایران را در مجمع عمومی سازمان ملل تکرار کرد، حسن روحانی بود. مردی که سه ماه پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری به نیویورک رفت و آنجا ایده جهان عاری از خشونت و افراطی‌گری را مطرح ساخت و دولتش در عمل نیز همین راهبرد را محقق ساخت.

این ایده بسرعت با استقبال رهبران جهان روبه‌رو شد و سازمان ملل در سندی، آن را تصویب کرد تا به این ترتیب ماموریت مهم ترغیب کشورها به محکومیت خشونت را دنبال کند. به این ترتیب هرچند ایران طی 35 سال گذشته همواره در معرض شدیدترین هجمه‌ها بوده، اما پیامی که از جانب نمایندگان ملت ایران به سازمان ملل برده شده، همواره تکیه بر نفی خشونت و تروریسم دارد و این راهبرد، نه یک استراتژی سیاسی تنها متکی بر تامین منافع ملی کشورمان، که میدانی برای بیشینه شدن تامین منافع تمام کشورها به‌منظور رقم خوردن بازی برد ـ برد در نظام بین‌الملل است.

بنابراین اگر ایران در سیاست‌های دیپلماتیک خود بر نفی تروریسم در سوریه، کمک به پایان یافتن اشغالگری در فلسطین اشغالی، مبارزه با خشونت‌های قومی و مذهبی در عراق و پاکستان، ضرورت پایان دادن به مداخله نظامی، خلع ‌سلاح جهانی، حرام بودن دستیابی به سلاح هسته‌ای و ضرورت برخورد با گروهک‌های افراطی منطقه تاکید می‌کند، این نه فقط به‌ منظور تامین منافع کشورمان به‌عنوان ام‌القرای جهان اسلام است، بلکه ریشه‌اش در جهان‌بینی انقلابی است که جهانی سرشار از صلح و به ‌دور از خشونت را برای منافع همه کشورها و ملت‌ها مطالبه می‌کند.

محمود هرندی ‌‌/‌‌ جام‌جم