پنج خرداد در تقویم تاریخ

هجری شمسی

5 خرداد 1287

اولین اکتشاف نفت در ایران صورت گرفت . نخستین چاه نفت ایران در شهرستان مسجد سلیمان از شهرهای استان خوزستان در عمق 600 متری زمین به نفت رسید و نفت تا ارتفاع 25 متر از سطح زمین فوران کرد. این واقعه، باعث شد که امپراتوری انگلیس، جهت حفظ منابع نفتی، اقدام به احداث و گسترش تأسیسات عظیمِ استخراج، تصفیه، صدور نفت و تولیدات نفتی در جنوب ایران نماید. یک سال بعد ساخت پالایشگاهی در این منطقه آغاز شد و به بنا نهادن شهر آبادان منجر گردید و پالایشگاه آبادان، برای مدت‏های طولانی بزرگ‏ترین پالایشگاه جهان به شمار می‏رفت.

5 خرداد 1297

جنگی میان عشایر قشقایی با نیروهای دولتی مقیم فارس به وقوع پیوست‌. در این جنگ قوای دولتی با دادن 52 کشته عقب نشینی کردند.

5 خرداد 1310

فعالیتهای کمونیستی و اقدامات مبلغین «مرام اشتراکی» در ایران ممنوع اعلام شد. با این مصوبه، روابط شوروی با ایران تیره شد.

5 خرداد 1330

دولت انگلستان به دلیل خلع ید از منابع نفتی ایران در مبارزات ملی شدن صنعت نفت‌، به دادگاه لاهه شکایت کرد.

5 خرداد 1369

دکتر علی اکبر سیاسی بنیانگذار و پدر روانشناسی جدید ایران درگذشت. وی در سال 1273 ش در تهران به دنیا آمد. پس از اتمام تحصیلات دانشگاهی، در روزگار احمدشاه قاجار، در امتحانات اعزام دانشجو به خارج، شاگرد اول شد و بعدها در فرانسه دکترای علوم تربیتی و روانشناسی گرفت. علی اکبر سیاسی تحت تأثیر جریان‏های فکری و اجتماعی ناشی از زندگی در اروپا، با چند تن از دوستانش که در فرنگ تحصیل کرده بودند، حزب ایران جوان را تأسیس کرد. او پس از بازگشت از اروپا به تدریس در مدرسه دارالفنون، نظام و علوم سیاسی پرداخت و با تأسیس دانشگاه تهران به استادی این دانشگاه نائل آمد. وی بعدها که انجمن روانشناسی ایران تأسیس شد به ریاست آن انجمن برگزیده شد و ریاست مؤسسه روانشناسی دانشگاه تهران را برعهده گرفت. وی اصول روانشناسی جدید را در ایران بنیاد نهاد، از این روبه نام بنیانگذار و پدر روانشناسی جدید در ایران معروف می‏باشد. دکتر علی اکبر سیاسی پس از سالیانی که در اروپا زندگی می‏ کرد، در سال 1368 به ایران بازگشت و سرانجام در خرداد 1369 در 96 سالگی در تهران درگذشت.

5 خرداد 1379

جنوب لبنان از اشغال رژیم صهیونیستی اسرائیل آزاد شد. بر اثر رشادت‏ها و فداکاری‏های حزب اللَّه لبنان، جنوب این کشور که از سال 1361 ش، در اشغال ارتش اسرائیل قرار داشت، آزاد شد و اسرائیلی ها، با این منطقه را رها کردند و این نخستین باری بود که رژیم صهیونیستی چنین شکستی را متحمل می‏ شد.

هجری قمری

26 رجب 681

احمد بن ابراهیم معروف به ابن خلکان مورخ مشهور عرب درگذشت. وی در سال 608 هجری در اطراف موصل در عراق در خاندانی که از علما و فقها بودند، به دنیا آمد. ابن خلکان سالیانی قاضی القضاة مصر و دمشق بود و به سرودن شعر نیز اشتغال داشت. وی با توجه به این‏که در منصب قضا، فقیهی دانشمند و داوری عادل به شمار می‏ رفت و نزد فقیهانِ بزرگ روزگارِ خود، دانش آموخته بود اهتمامی خاص به فقه و اصول نشان می‏داد، اما در تاریخ و نحو و ادبِ عرب نیز مهارت داشت. کتاب نفیس او موسوم به وَفَیاتُ الاَعیان و اَبناءُ الزَّمان یکی از بزرگ‏ترین و سودمندترین کتاب‏های فن رجال است که در سال 654 ق در قاهره آن را آغاز کرده و هجده سال به نوشتن آن مشغول بود. این کتاب که به تاریخ ابن خلکان معروف می‏ باشد، شرح حال هشتصد و شصت نفر از مشاهیر علمای اسلامی در علوم مختلف را بیان کرده است.

میلادی

26 می 1881

تونس رسما تحت الحمایه فرانسه شد. فرانسویان، از مدت‏ها قبل از طریق فعالیت‏های اقتصادی و تجاری در سرزمین تونس نفوذ کرده بودند. اما از 26 ماه مه 1881م به موجب پیمان باردو، کشور تونس به صورت رسمی تحت الحمایه فرانسه شد. حضور استعمارگرانه فرانسه در این کشور، ادامه یافت. بعد از جنگ جهانی اول مخالفت‏های مردمی روی داد حدود 80 سال که خواهان استقلال تونس بودند. این مخالفت‏ها گرچه با شدت سرکوب شد، اما بار دیگر در دهه 1930م حرکت‏های استقلال طلبانه به رهبری حبیب بورقیبه شکل گرفت. در 1957 رژیم سلطنتی برچیده و بورقیبه، رئیس جمهوری تونس شد.

26 می 1981

شورای همکاری خلیج فارس تشکیل شد. شورای همکاری خلیج‏ فارس با عضویت شش کشور جنوب خلیج فارس یعنی عربستان سعودی، کویت، امارات متحده عربی، بحرین، قطر و عمان، یک سال پس از آغاز جنگ عراق علیه جمهوری اسلامی ایران اعلام موجودیت کرد.