تاسیس رستوران‌های زنجیره‌ای در زندان

موسسه خیریه کلینک که طراح این برنامه است، تاکنون سه رستوران در زندان‌های بریتانیا راه‌اندازی کرده است. جدیدترین رستوران «لندن» نام دارد و در جنوب این شهر در زندان بریکستون واقع شده است. دو شعبه دیگر این رستوران‌های زنجیره‌ای در زندان‌های کاردیف در ونام یلز و ‌های داون در ساری هستند.

ورود به این رستوران‌های زنجیره‌ای از دوشنبه تا جمعه هر هفته برای صرف صبحانه و ناهار برای عموم آزاد است. کریس مور، مدیرعامل موسسه خیریه کلینک می‌گوید: اتفاقی که افتاده، بسیار فراتر از افتتاح یک رستوران معمولی است. این ابتکار راه‌حل معتبری است برای مشکل بزرگ کمبود مهارت زندانیانی که بزودی آزاد می‌شوند.در این طرح علاوه بر آماده‌سازی زندانیان، موقعیتی ایجاد می‌شود که مردم عادی با زندانیان در تماس باشند و از این طریق می‌توانیم شرایط واقعی برخورد مردم عادی با یک سابقه‌دار را تجربه کنیم.

در رستوران «لندن» غذاهای متنوع و مجلل سرو می‌شود. در فضای داخلی رستوران پنج اتاق وجود دارد که به جلسات کاری اختصاص یافته و شرکت‌های مختلف می‌توانند جلسات خود را در آن برگزار کنند. در رستوران سرآشپز، کمک آشپزها، خدمه رستوران و گارسون‌ها همه از محکومان هستند اما این تنها ویژگی منحصر به فرد این رستوران نیست. مشتریان باید برای خوردن ناهار یا صبحانه در این رستوران از 48 ساعت قبل جا رزرو کنند و مهمانان نیز باید بالای 18 سال داشته باشند.

مهمانان برای ورود به رستوران، باید گذرنامه یا کارت‌ شناسایی معتبر همراه داشته باشند. ورود تلفن، دوربین فیلمبرداری و عکسبرداری، کیف‌های بزرگ، لپ‌تاپ و اشیای تیز به داخل محوطه زندان و رستوران ممنوع است.

برای پرداخت صورتحساب نیز قوانین خاصی وجود دارد. هیچ کس اجازه ندارد بیش از 80 دلار پول نقد همراه داشته باشد. پرداخت پول غذا یا به صورت پیش پرداخت یا از طریق چک انجام می‌شود.

همه مهمانان قبل از ورود انگشت‌نگاری و از آنان عکس گرفته می‌شود. علاوه بر این، بازرسی معمولی جزئی از برنامه روزانه رستوران برای مهمانان است. در دفترچه راهنمای رستوران توضیح داده شده که مهمانان با یک بازرسی کمی پیچیده مانند آنچه در فرودگاه پشت سر می‌گذارند، رو به رو خواهند شد اما به نظر می‌رسد این سختگیری غیرمعمول برای ورود به یک رستوران، مردم را از این محل دور نکرده بلکه آنها برای رفتن به آنجا مشتاق‌تر شده‌اند. سال گذشته میلادی 18 هزار نفر برای صرف ناهار و صبحانه به شعبه‌های کاردیف و های‌داون مراجعه کردند و هر نفر برای یک وعده غذا و یک قهوه حدود 35 دلار پرداخت کرد.

موسسه خیریه کلینک سال 2009 کار خود را آغاز کرد. ایده اصلی این کار متعلق به آلبرتو کریشی، سرآشپز رستوران میرابل لندن بود که از سال 2008 مطرح شد. او اکنون مدیر آموزش این پروژه است.

زندان‌های داون در بریتانیا که محل فعالیت این موسسه خیریه است، درجه امنیت B دارد. (بیشترین درجه امنیت در زندان‌های بریتانیا درجه A است و درجه D به زندان‌هایی اطلاق می‌شود که بیشترین امکانات را دارد و به اصطلاح به آنها زندان باز گفته می‌شود.) به همین دلیل زندان‌های داون تدابیر خاصی دارد. مهمانان این رستوران باید از قبل تائید شده باشند. سرویس‌هاش قاشق، چنگال و کارد پلاستیکی است و در این رستوران هیچ الکلی سرو نمی‌شود. جز این موارد، این رستوران‌ها مانند هر رستوران دیگری است و از نظر ظاهر و خدمات، تفاوتی ندارد.

آشپزها و خدمه‌ای که در این رستوران مشغول کار هستند، بین شش تا 18 ماه از حبس‌شان باقی مانده است. آنها در رستوران شغل تمام وقت دارند، یعنی 40 ساعت در هفته کار می‌کنند و تحت نظارت مرکز اصناف فنی شهری آموزش می‌بینند و در بخش‌های نظافت، ارائه خدمات و آماده‌سازی غذا مهارت کسب می‌کنند.

قرار است ظرف سه‌سال آینده تعداد این رستوران‌ها به ده مورد برسد. به گفته مور، مدیرعامل موسسه خیریه کلینک، این موسسه قصد دارد با همکاری ارگان‌های دیگر ده مرکز آموزش را نیز برای زندانیان سراسر بریتانیا راه‌اندازی کند. این پروژه قرار است تا سال 2017 تکمیل شود. بنابراین دست‌اندرکاران پروژه بسختی مشغول کار هستند.

به نقل از آمار‌ رسمی سال 2011، 5/12 درصد افرادی که برنامه کلینک را پشت سر گذاشته دوباره مرتکب جرم شده‌اند در حالی که متوسط برگشت به جرم در کشور بریتانیا بیش از 47 درصد است، اما این برنامه برای مجریان آن ارزان تمام نشده است. کریشی، بنیانگذار این موسسه خیریه در یک گلریزان خصوصی بیش از 500 هزار دلار برای شروع این پروژه پول جمع کرد و هنوز این پروژه سود ده نشده است.

او می‌گوید: هر شعبه از رستوران کلینک با حدود 250 هزار دلار ضرردهی در سال کار می‌کند. دلیل آن این است که دست‌اندرکاران رستوران تحت آموزش هستند و هزینه آموزش آنها بالاست. سیستم نظارت برکار هم که برای افرادی با باقیمانده شش تا 12 ماه حبس انجام می‌شود، پرهزینه است. علاوه بر این تدابیر امنیتی اتخاذ شده برای مهمانان رستوران نیز هزینه زیادی دارد.

به گفته مدیرعامل این موسسه، کمک‌های مالی طرف دولت و افراد خیر، این پروژه را سر پا نگه داشته است. این کمک‌های مالی، پولی که از مهمانان رستوران دریافت می‌شود و کمک‌های دیگر مانند معافیت مالیاتی، میزان ضرر را کم کرده است.

غذاها تا جایی که امکان دارد از مواد اولیه تولید داخل زندان مانند بعضی سبزی‌ها تهیه می‌شود. این زندان‌ها پروژه‌های مزرعه‌داری و باغبانی هم دارند که زندانیان در آن کار می‌کنند.

غذاهایی که در رستوران سرو می‌شود، فصل به فصل تغییر می‌کند و منوی جدیدی در رستوران ارائه می‌شود. مثلا غذاهایی که در این فصل از سال در رستوران زندان بریکستون سرو می‌شود، خرچنگ دودی، نان شیرین، ماهی رول، میکس سبزیجات، قارچ وحشی جنگلی، کنگر فرنگی و لازانیا و گوشت است.

افراد زیادی از این پروژه حمایت می‌کنند که از آن جمله می‌توان به مقاله‌نویس روزنامه گاردین و قاتل سابق اروین جیمز اشاره کرد. جیمز سال 2004 بعد از تحمل 20 سال حبس از زندان آزاد شد.او می‌گوید: به نظر من توانبخشی هر چقدر هم بیشتر انجام شود باز هم کم است.

هر اندازه توانبخشی بیشتر باشد، به این معنی است که قربانیان کمتری دوباره به سمت جرم بازخواهند گشت. باعث شرمندگی است که دولت این کار را فقط به عهده موسسات خیریه گذاشته و خودش کاری نمی‌کند. کار کلینک باعث دلگرمی و تحسین‌برانگیز است. کلینک با ارائه خدمات خود، فضا را برای زندانیان آماده می‌کند تا بتوانند به زندگی عادی بازگردند و رضایت داشتن از یک زندگی عادی را تجربه کنند. به آنها آموزش می‌دهند و آنها یاد می‌گیرند چگونه افراد مفیدی باشند و احساس رضایت درونی‌شان افزایش می‌یابد.

در بریتانیا رستوران‌های دیگری هم وجود دارد که به صورت خیریه و برای مصالح جامعه کار می‌کنند. مثلا سال 2002 جیمی اولیویه 15 رستوران در لندن باز کرد که در آن به افراد جوان بیکار آموزش آشپزی می‌داد و آنها را به کار می‌گرفت. همچنین رستوران‌های موسوم به بریج به افراد بی‌خانمان کمک می‌کند و به آنها آموزش می‌دهد اما هزینه اداره این خیریه‌ها بسیار بالاست. برای نمونه رستوران هوکستون سال 2004 در لندن باز اما سال 2012 به دلیل مشکلات مالی بسته شد.

کلینک فعلا در زمینه زندانیان کار می‌کند و برنامه‌ای برای گسترش فعالیت خود در دیگر حوزه‌ها ندارد. ضمیمه تپش

مترجم: سارا لقایی

منبع: سی.ان.ان