انتشار داستان‌های عاشقانه رضا پهلوی

یکی از موضوعاتی که چند بار ایشان به صلاحدید خود یا اصرار خبرنگاران درباره آن سخن گفته، بحث ممیزی کتاب،‌ نظارت پیش از چاپ و همچنین وجود برخی نویسندگان ممنوع‌القلم بوده که گاه حتی از سوی رئیس‌جمهور محترم هم طرح شده است.

در آخرین اظهارنظر روز گذشته آقای جنتی گفته‌اند با توجه به این‌که در وزارت اطلاعات دولت سابق کتاب یک‌سری از نویسندگانِ ممنوع‌القلم چاپ نمی‌شد، همفکری کردیم که برای چاپ یک کتاب به خود آن نگاه کنیم؛ نه به نویسنده آن. این که خود کتاب توسط کارشناسان وزارت ارشاد با دقت بررسی شود، ‌اتفاق خوبی است که با توجه به برخی دیدگاه‌های گذشته وزیر ارشاد درباره برداشته شدن این نظارت در جای خود امیدوارکننده است.

اما نکته دوم اظهارنظر آقای وزیر درباره این که به نویسنده اثر به طور کل کاری نخواهند داشت، ما را یاد نظریه منسوخ رولان بارت درباره «مرگ مولف» می‌اندازد.

باید توجه کرد که هیچ گاه اثر از موثر جدا نبوده است، بخصوص اثر ادبی و هنری و به طور کل علوم انسانی که متفاوت از آثار علمی است و به هیچ عنوان از موثرش جدا نیست، نویسنده، اندیشه، احساس یا نظریه‌ای دارد و می‌خواهد آن را با مخاطبش در میان بگذارد، به بیان دیگر خود را در اثرش تکثیر می‌کند، اما این که اثر ربطی به موثر ندارد از اواخر دهه 1960 رواج گرفت و زمانی هم که رولان بارت مرگ مولف را مطرح کرد، دیگر به اوج خود رسید.

نظریه نقد نو و جدا کردن مولف از اثر، شکلی افراطی دارد، نویسنده بخشی از روح خود را در اثر می‌دمد، حال چه خودش آگاه باشد و چه ناآگاه، هیچ انسان عاقلی نیست که کاری انجام دهد و پشت کارش فکر یا انگیزه‌ای وجود نداشته باشد.

از طرفی دیگر، آیا با توجه به این تصمیم جدید وزارت ارشاد یک مجموعه شعر یا داستان عاشقانه از چهره‌هایی که تضاد و عناد خود را در میدان‌های مختلف با ایران و مردم نشان داده‌اند به صرف این که پیام سیاسی و اجتماعی ندارد، قابل انتشار خواهد بود؟ یعنی از فردا باید بر پیشخوان کتابفروشی‌ ها مثلا داستان‌های اکبر گنجی و رضا پهلوی را هم بخوانیم و ما هم خبر انتشار آن را در رسانه‌هایمان تیتر کنیم؟!

سینا علیمحمدی - دبیر گروه فرهنگ و هنر