زنان و دردهای پیش از زایمان

دکتر آمنه لاهوتی، متخصص زنان و زایمان در این باره می‌گوید: فقط در صورتی که درد شکمی یا دل‌پیچه همراه با لکه بینی، خونریزی، تب، لرز، ترشحات مهبلی، احساس غش‌کردن، ناراحتی هنگام ادرار‌کردن، تهوع و استفراغ باشد یا بعد از چند دقیقه استراحت از بین نرود باید به پزشک‌ مراجعه‌‌ کرد.

درد و خطر حاملگی خارج رحمی

یکی از علل مهم درد شکم که درصورت عدم تشخیص، خطرناک است، مربوط به حاملگی خارج رحمی است.

دکتر لاهوتی در گفت‌وگو با «جام‌جم» با اشاره به این موضوع توضیح می‌دهد: به طور طبیعی، جنین باید در داخل رحم، لانه گزینی کند، اما گاهی جنین در جایی خارج از رحم لانه گزینی می‌کند که این محل معمولا یکی از لوله‌های رحمی است. این عارضه معمولا در سه ماهه اول حاملگی یا قبل از آن‌که حتی بیمار بداند حامله است، رخ می‌دهد. جنین در لوله رحمی یا به طور نادر در تخمدان یا شکم یا هرجایی غیر از خود رحم لانه گزینی می‌کند و بزرگ می‌شود و با بزرگ‌شدن علائمی را ایجاد می‌کند از جمله درد شکم یا لگن، لکه بینی یا خونریزی از مهبل و دردی است که با حرکت یا سرفه‌کردن بدتر می‌شود. در چنین شرایطی اگر بیمار، بموقع به پزشک مراجعه نکند پارگی لوله رحمی و خونریزی داخل شکم را به همراه می‌آورد.

وقتی جنین سقط می‌شود

گاهی جنین در محل مناسب لانه گزینی می‌کند، ولی سقط جنین اتفاق می‌افتد. به گفته دکتر لاهوتی دراین موارد معمولا ابتدا خونریزی و بعد درد شکم یا زیرشکم رخ می‌دهد. خونریزی معمولا اولین علامت سقط است و پس از آن به فاصله چند ساعت تا چند روز درد شکمی رخ می‌دهد. خونریزی ممکن است خفیف یا شدید باشد. درد ممکن است به صورت درد‌های مقطعی یا مداوم باشد.

احتمال عفونت ادراری را نادیده نگیرید

نباید از خاطر برد که حاملگی، احتمال عفونت ادراری را افزایش می‌دهد که با علائمی چون درد، ناراحتی یا سوزش هنگام ادرار‌کردن، ناراحتی لگنی یا درد ناحیه تحتانی شکم، احساس نیاز مکرر به ادرار‌کردن و ادرار کدر یا بد‌بو‌همراه‌است.

دکتر لاهوتی با اشاره به عفونت مثانه طی بارداری می‌گوید: عفونت مثانه در صورتی‌که درمان نشود، می‌تواند سبب عفونت کلیه و زایمان زودرس شود. علائم انتشار عفونت به کلیه‌ها که نیاز به خدمات اورژانسی دارد نیز شامل تب بالا، درد در ناحیه کمر یا پهلو، درد شکم، تهوع، استفراغ و وجود خون در ادرار می‌شود.

جداشدن زودرس جفت

یکی دیگراز علل نه‌چندان شایع، ولی مهم درد شکم در حاملگی که بسیاری از بارداران از آن واهمه دارند، جداشدن زودرس جفت است که دکتر لاهوتی درباره آن می‌گوید: جداشدن زودرس جفت بیشتر با خونریزی از مهبل خود را نشان می‌دهد، ولی ممکن است سبب ایجاد درد شکم هم بشود. در بعضی موارد ممکن است در ابتدا خونریزی واضحی وجود نداشته باشد یا در حد خونریزی خفیف یا لکه بینی باشد. حتی ممکن است بیمار درد رحمی، کمردرد یا انقباضات متعدد داشته باشد که در هر صورت، این وضع نیاز مراجعه فوری به پزشک دارد.

درد زایمان کاذب

همه می‌دانند که زایمان طبیعی یک روند همراه با درد است و چنانچه این روند در زمانی زودتر از موعد مقرر شروع شود نیز با درد همراه خواهد بود. به همین دلیل متخصصان زنان تاکید می‌کنند که اگر زایمان زودرس درمادری شروع شود حتما باید برای ممانعت ازآن داروهای خاصی مصرف شود تا جلوی ادامه دردها وخروج جنین گرفته شود.

اما دکتر لاهوتی با اشاره به این‌که درماه آخربارداری ممکن است باردار دردهایی شبیه به درد زایمان را تجربه کند که از جهاتی شبیه به درد زایمان حقیقی است، می‌افزاید: در چنین شرایطی درد، منجر به بازشدن دهانه رحم و زایمان جنین نمی‌شود و با مصرف مسکن نیز بهبود می‌یابد. به این دردها زایمان کاذب گفته می‌شود. افتراق این دردها از هم حائز اهمیت است، چراکه در زایمان کاذب وبا اهمیت باید مداخله درمانی صورت بگیرد.

این متخصص با اشاره به نشانه‌های تشخیصی درد زایمان کاذب می‌گوید: انقباض‌های نامنظم رحمی که به آن زایمان کاذب گفته می‌شود، کاملا طبیعی و ممکن است از سه ماهه سوم بارداری شروع شود که این امر بیانگر آمادگی بدن برای زایمان است. انقباض‌های کاذب با سفتی شکم توصیف می‌شود که به صورت متناوب قطع و وصل می‌شود. قدرت و فاصله این انقباض‌ها به هم نزدیک نمی‌شود و نامنظم است، اما با راه رفتن یا استراحت‌کردن از بین نمی‌روند و بیشتر هم نمی‌شود، طول مدت آنها افزایش نمی‌یابد و با گذشت زمان نیز شدیدتر نمی‌شود. معمولا دردهای کاذب با مسکن‌ها بر‌طرف می‌شود.

دردهایی که ربطی به بارداری ندارد

عوامل متعدد دیگری نیز می‌تواند سبب درد شکمی طی بارداری شود که ممکن است ارتباطی نیز به حاملگی نداشته باشند. از جمله شایع‌ترین این بیماری‌ها مسمومیت غذایی، آپاندیسیت، سنگ کلیه، هپاتیت، بیماری‌های کیسه صفرا و لوزالمعده و انسداد روده است که ممکن است ناشی از فشار رحم در حال رشد روی روده باشد که در سه ماهه سوم حاملگی شایع‌تر است. یک سری مشکلات کم اهمیت نیز ممکن است باعث ایجاد درد شکم در دوران بارداری شود از جمله دل‌پیچه و نفخ یا یبوست که به علت تغییر کارکرد دستگاه گوارش درحاملگی ایجاد می‌شود.

دردهای عضلانی در 3 ماهه آخر

به گفته دکتر لاهوتی ممکن است رباط‌های نگهدارنده رحم نیز به علت کشیده شدن ایجاد درد کند که این درد معمولا خفیف، ناگهانی و تیز یا مستمر و مبهم است که در هر دو طرف قسمت تحتانی شکم یا به‌صورت عمقی در کشاله ران احساس می‌شود و معمولا در سه ماهه دوم شروع می‌شود. این درد ممکن است مثل فرو رفتن یک چیز تیز به بدن بخصوص هنگام تغییر ناگهانی وضعیت نظیر بلند شدن از تخت یا از روی صندلی یا هنگام سرفه‌کردن و غلت‌زدن در رختخواب باشد. همچنین ممکن است بیمار، درد را به صورت مبهم بعد از فعالیت بدنی روزانه یا راه رفتن احساس کند؛ البته در صورتی که چنین دردی با استراحت بهبود نیابد باید با پزشک تماس گرفته شود.

پونه شیرازی ‌/‌ گروه سلامت