سوغات سفر عنان به تهران چیست؟

کوفی‌عنان همان سیاستمدار هفتاد و شش ساله غنایی است که هفتمین دبیرکل سازمان ملل متحد بود و در سال 2001 برنده جایزه صلح نوبل شد.

سیاستمداری که گویا دوستی دیرینه‌ای هم با وزیر امور خارجه کشورمان دارد، زیرا ظریف در خاطرات خود می‌گوید: «با آقای کوفی‌ عنان روابط بسیار نزدیکی داشتیم... حتی آقای کوفی‌ عنان در چند مهمانی خصوصی، مانند مهمانی خداحافظی بنده از معاونت نمایندگی نیز حضور داشتند.»

با چنین پیشینه‌ای، حالا عجیب نیست که ظریف و عنان هر دو سوار بر یک هواپیما راهی تهران شوند تا مذاکراتی را پیش ببرند که مسلما نتایجش می‌تواند بر برخی تحولات منطقه و جهان، تاثیر داشته باشد.

کوفی عنان البته در سفر به ایران تنها نیست. مارتی آهتی‌ساری رئیس‌جمهور پیشین فنلاند و برنده جایزه صلح نوبل، دزموند توتو اسقف اعظم بازنشسته کیپ‌تاون و برنده جایزه صلح نوبل و ارنستو زدیلو رئیس‌جمهور پیشین مکزیک نیز همراه او در تهران هستند؛ آن هم در قالب گروهی که «متنفذین» نام گرفته و هفت سال قبل نلسون ماندلا آن را تشکیل داده است تا از تجربه جمعی و نفوذ خود برای گسترش صلح، عدالت و حقوق‌بشر در سراسر جهان بهره بگیرند.

سفر سه‌روزه این گروه به کشورمان که بنا بر اعلام مهمانان، با هدف تبادل‌نظر درباره روش‌های مسالمت‌آمیز رفع‌ کشمکش و اختلاف‌های فرقه‌ای در منطقه‌ انجام پذیرفته، سه روز پس از آن صورت می‌گیرد که حسن روحانی در داووس، بر راهبرد تازه سیاست خارجی کشورمان برای مقابله با افراط‌گرایی در منطقه تاکید کرد و حالا شاید این سفر به آن معنا باشد که جهان، پیام صلح‌دوستی مردم ایران را دریافته است.

اعضای هیات متنفذین دیروز با حضور در حرم امام خمینی(ره) به مقام شامخ بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران ادای احترام کرده و پس از آن دفتر یادبود حرم مطهر امام راحل را امضا کردند و چنان‌که گفته شده، دیدار با برخی مقامات کشورمان، از دیگر برنامه‌های این گروه چهار نفره در تهران است.

با وجود آن‌که روشن نیست در این دیدارها چه پیام‌هایی ردوبدل خواهد شد، اما از یاد نباید برد که کوفی‌عنان پیش از این و در اوج مذاکرات ایران و 1+5 در ژنو برای دستیابی توافق هسته‌ای، ناگهان وارد هتل اینترکانتینانتال شد و بدون آن‌که خبری درباره دلیل حضورش در فرآیند مذاکرات اعلام شود، وعده ناهاری را با دیپلمات‌ها صرف کرد.

کوفی‌عنان که تجربه سال‌ها حضور در سازمان ملل متحد را داشته، اکنون در شرایطی وارد تهران شده که مقامات کشورمان بیش از هر زمان دیگری نسبت به مواضع دبیرکل کنونی این سازمان بدبین بوده و رفتار بان‌کی‌مون در قبال دعوت از کشورمان برای حضور در گفت‌وگوهای ژنو2 و سپس بازپس‌گیری این دعوت تحت فشارهای بیرونی را نپسندیدند بنابراین شاید بتوان پیش‌بینی کرد در شرایطی که سازمان ملل تحت نفوذ قدرت‌های بزرگی چون ایالات متحده، کارکرد خود را برای برقراری صلح از دست داده است، برخی چهره‌های بانفوذ که هرچند جایگاه رسمی و دولتی ندارند، اما در مقام عضویت در جامعه مدنی جهانی می‌توانند به نزدیکی کشورها به یکدیگر کمک کنند، می‌خواهند خلأ به‌وجود آمده برای برقراری صلح را جبران کنند.

با این همه هنوز باید منتظر ماند و دید که دستاوردهای پیدا و پنهان سفر سه‌روزه متنفذین به تهران چیست و آیا این سفر را باید در ادامه گفت‌وگوهای صلح سوریه معنا کرد یا مقدمه‌ای برای دستیابی به توافقی نهایی در موضوع پرونده هسته‌ای.

مصطفی انتظاری‌هروی - گروه سیاسی