آگهی برای آدم‌های سر به زیر

رویه‌های فرهنگی شامل روش‌های مردم برای انجام کارهای خاص (مثل تماشاکردن تلویزیون یا غذاخوردن) در فرهنگی معین است.

این تعریفی است کلی از مطالعات فرهنگی که براحتی می‌توان از منابع اینترنتی یا مکتوب پیدا کرد. این‌که اتفاق‌های روزمره مردم، عادت‌ها و مدهای رایج در جامعه می‌تواند ریشه‌ای جامعه‌شناسانه داشته باشد و البته می‌تواند معلول اتفاق دیگری هم باشد.

2. یکی از تفریحاتم حین کارهای روزمره دقیق شدن به رفتارهای مردم است. این خصیصه نه ویژگی من است که اتفاقا به صورت محسوسی می‌توان در بیشتر آدم‌ها هم دید.

این‌که در پیاده روهای شلوغ به واکنش آدم‌ها حین عبور از مغازه‌ای یا واکنش آنها نسبت به دعواهای خیابانی دقیق شوم و البته بخش جذاب این تفریح رویابازی با این مفهوم است که اگر من جای آنها بودم چه می‌کردم؟ جالب این‌که همه ما معمولا قهرمان اول رویاهای خود هستیم. به نظر درست‌ترین کار ممکن را به شکل قهرمانانه‌ای در رویاهایمان به خودمان منسوب می‌کنیم.

بگذریم. در حین این چند سال بی‌اغراق مردم عبوس‌تر شده‌اند و این را می‌شود از جمله‌هایی که قرار است آغازگر گفت‌وگو باشد، فهمید. معمولا این دیالوگ‌ها در تاکسی‌ها رواج بیشتری دارد. دیگر آغازگر بحث‌ها برای آدم‌های غریبه آب و هوا نیست بلکه گلایه است و گلایه.

از گرانی یا نحوه رانندگی یا پوشش مردم یا غیره، هر چه هست رنگ و بوی گله دارد، اما نکته جالب توجه این‌که بسیاری از شرکت‌های تبلیغاتی یا حتی رسانه‌ها به جای تغییر در سبک و سیاق احوالات روزانه مردم به وسیله ابزاری که در اختیار دارند سعی می‌کنند از این ویژگی گلایه آمیز آنها و عبوس شدنشان هم استفاده کنند. یعنی به جای این‌که آنها را از این وضع بیرون بیاورند، به دنبال راهی‌اند که چگونه حتی می‌شود در این موقعیت عبوسانه استفاده خود را ببرند.

نمونه‌ای که برایم قابل توجه بود حجم زیاد تبلیغاتی است که این روزها از روی دیوارها به روی زمین نشسته است. آگهی‌های تبلیغاتی از موسسات آموزش موسیقی گرفته تا از این دست تبلیغات که «کتابخانه شما را خریداریم!» یا حتی مختصات خانه‌های اجاره‌ای.

این‌که چرا تبلیغات از روی دیوار‌ها و بنرها به کف زمین انتقال پیدا کرده ممکن است دلایل بسیاری داشته باشد ولی بدون شک یکی از پررنگ‌ترینشان شاید همین سر به زیر شدن مردم است.

این‌که مردم این روزها بیشتر روی زمین چشم‌چشم می‌کنند تا دیوارها. این‌که مردم سر به زیر شده‌اند و بیشتر سرشان پایین است تا بالا.

همین امروز که از سرکار برمی‌گردید یا در راهید نگاه کنید به مردم. تصور کنید جمعیتی را که ماشین وار و سر‌به‌زیر اسیر روزمره‌ای شده‌اند که چندان دل خوشی از آنها ندارند و در این میان آگهی‌ها و تبلیغاتی که از روی زمین هم شما را پیدا می‌کنند.

میثم اسماعیلی ‌-‌ جام‌جم