پادشاه عمان؛ منتقل کننده دیدگاههای ایران و آمریکا

دکتر «محمد جواد ظریف» مرد اول دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران امروز (سه شنبه) این مطلب را در نخستین مصاحبه تفصیلی با  ایرنا بیان کرد.

خبرنگار ایرنا از او پرسید: با توجه به سفر پادشاه عمان به ایران و این اظهارنظر شما که معمولا در صحبت با دوستان، موضوع آمریکا یکی از موضوعات است، آیا وی حامل پیامی از سوی آمریکا بود؟ و بطور مشخص چه مسایلی درباره آمریکا مورد بحث و گفت و گو قرار گرفت؟

دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به این سوال گفت: ایران و عمان روابط بسیار نزدیکی دارند؛ عمان همسایه ای است که همواره روابط و حسن همجواری با ایران داشته و این روابط در طول فراز و نشیب هایی که در روابط ما با دیگر کشورهای منطقه بوده، همواره بسیار خوب و دوستانه ای بوده و شخص سلطان نقش برجسته ای در این روابط ایفا کرده است.

وزیر امور خارجه دولت یازدهم در این گفت و گو که بیش از یکساعت به طول انجامید، تصریح کرد: ایشان (سلطان قابوس) تمایل داشتند که برای نشان دادن اهمیت نوع روابط ما با عمان، اولین رییس کشوری باشند که بعد از پذیرش مسوولیت توسط آقای دکتر روحانی، میهمان دولت تدبیر و امید باشند و موضوعات بسیار گسترده دوجانبه و منطقه ای نیز با این کشور داریم.

ظریف اضافه کرد: در حوزه ترانزیت، همکاری های بازرگانی، فرهنگی و انرژی بحث های بسیار خوبی در دیدار با پادشاه عمان مطرح شد و موضوعات بسیار مهمی را در دستور کار داشتیم.

وی دیدار پادشاه عمان با رهبر معظم انقلاب اسلامی و رییس جمهوری را «بسیار خوب» توصیف کرد و گفت: در این دیدارها، بحث های منطقه ای که بحث های بسیار مهمی است، مطرح شد و هر دو کشور نسبت به افراط گرایی، مداخله نظامی در منطقه و خطر جنگ در منطقه بسیار نگران بودیم.

وزیر امور خارجه دولت تدبیر و امید اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از قربانیان سلاح های شیمیایی بسیار نگران استفاده از این سلاح ها در منطقه است که این موضوع یکی از محورهای گفت و گو با پادشاه عمان بود.

وزیر امور خارجه تصریح کرد: ایران و عمان دو کشور معتقد به همگرایی اسلامی و ضرورت اجتناب از برخوردهای فرقه ای هستند چرا که از هر گونه برخورد فرقه ای، هر دو کشور و نیز جهان اسلام ضرر می کنند.

وی اظهار داشت: همچنان که قبلا نیز گفته ام با توجه به اینکه ایران و آمریکا ارتباط مستقیمی با یکدیگر ندارند، وقتی دوستان ما به ایران سفر می کنند، معمولا برداشت هایشان را از دیدگاه های مقامات آمریکایی و گرایش های آنها عنوان می کنند و طبیعتا برداشت هایی را هم که از دیدگاه های مقامات عالیرتبه ایران دارند، در شرایط مناسب به آنها منتقل می کنند.

رییس دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: اگر شما به این رد و بدل کردن پیام می خواهید بگویید، می توانید این نام را به آن بدهید ولی من اینطور نامگذاری نمی کنم چون پیام معنای به خصوصی در روابط خارجی دارد.

خبرنگار ایرنا در این هنگام پرسید: پس آقای وزیر، با این توضیح شما، پادشاه عمان، آخرین برداشت های خود را از دیدگاه های مقامات آمریکایی درباره مسایل منطقه ای و ایران با مقامات کشور ما مطرح کرد و قرار است دیدگاههای ما را نیز به واشنگتن منتقل کند؟

ظریف پاسخ داد: معمولا اینطور است که ایشان به همین شکل که برداشت های خود را از گفت و گوهایی که با مقامات آمریکایی داشتند با ما مطرح کردند، دیدگاه های مقامات عالی جمهوری اسلامی ایران را نیز در همین زمینه ها دریافت و منتقل می کنند.

وزیر امور خارجه دولت یازدهم در عین حال گفت: البته مسیر تبادل پیام بین ایران و آمریکا مسیر مشخصی است و روش خاصی دارد. سفارت سوئیس که حافظ منافع آمریکا است، پیام تبادل می کند و معمولا ما از مسیرهای دیگری، پیام رد و بدل نمی کنیم.

دیپلمات کهنه کار جمهوری اسلامی ایران تصریح کرد: اما این انتقال برداشت ها که همه برای جلوگیری از افزایش تنش و همراهی است با سیاست های جمهوری اسلامی ایران که تلاش داریم تنش بی جهت در روابط وجود نداشته نباشد، منافاتی ندارد.

ظریف اضافه کرد: همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند و رییس جمهوری هم تاکید کردند، اصولا موضوع هسته ای ایران یک موضوع «غیرواقع بینانه» است چرا که جمهوری اسلامی ایران، نه تنها نیازی به سلاح هسته ای ندارد بلکه سلاح هسته ای را مخل امنیت خود می داند و معتقدیم که حتی این برداشت که برنامه هسته ای ایران می تواند صلح آمیز نباشد، برای ما مناسب نیست و باید این برداشت رفع شود.

وزیر امور خارجه دولت تدبیر و امید افزود: بنابراین ما واقعا در حل موضوع هسته ای مانعی نمی بینیم به ویژه اگر دیدگاهی را در این زمینه به ما منتقل کنند، حتما پاسخ صریح ما را می شنوند.
ظریف گفت: ما در مورد حقوق هسته ای مردم ایران، حتما بسیار محکم ایستاده ایم ولی همزمان این آمادگی را داریم که نگرانی های موجود را رفع کنیم.

خبرنگار ایرنا دوباره پرسید: پس پادشاه عمان به نوعی حامل پیام شفاهی برای جمهوری اسلامی ایران بود؟

ظریف پاسخ داد: پیام این است که یک نفر به کس دیگری بگوید برو جایی این صحبت را مطرح کن و این در شان سلطان عمان نیست.

خبرنگار ایرنا پرسید: پس با توجه به اینکه عمانی ها نقش میانجیگری در موضوعات مختلف میان ایران و آمریکا داشته اند، در این سفر، سلطان قابوس صرفا برداشت های خود را از دیدگاههای طرفین منتقل کرده است؟

ظریف پاسخ داد: بله عمان نقش بسیار مهمی را در بحث های انسانی از جمله آزاد کردن زندانیان ایرانی در خارج داشته است. ما از این نقشی که عمانی ها داشتند تشکر کردیم و امیدواریم که در آینده نیز در این حوزه هم عمان و هم سایر کشورها فعال باشند و ما نیز از چنین نقشی استقبال می کنیم که به آنها نقش پیام رسانی نمی گویند.

وزیر امور خارجه دولت یازدهم تاکید کرد: در روابط بین الملل به اینها «مساعی جمیله» می گویند؛ یعنی دولت هایی از امکانات خود برای بهبود وضعیت در سطح بین المللی استفاده می کنند و عمان از دولت هایی است که همیشه مساعی جمیله او مورد استقبال جمهوری اسلامی ایران است.

خبرنگار ایرنا از وزیر امور خارجه درباره سفر «جفری فلتمن» معاون سیاسی دبیر کل سازمان ملل متحد به تهران سوال کرد و گفت: این دیپلمات آمریکایی سال گذشته نیز همراه «بان کی مون» دبیر کل سازمان ملل برای اجلاس جنبش عدم تعهد به تهران سفر کرد و در دیدار دبیر کل با رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز حضور داشت. با توجه به اینکه محور مذاکرات فلتمن با مقامات تهران موضوع سوریه بوده و اکنون برخی کشورها درصددند در قضیه بکار بردن سلاح های شیمیایی در این کشور، نوعی اجماع جهانی علیه دولت بشار اسد را برای آغاز یک جنگ ایجاد کنند، دستور کار ویژه وزارت امور خارجه برای جلوگیری از وقوع جنگ احتمالی چیست؟

وزیر امور خارجه دولت تدبیر و امید پاسخ داد: آقای فلتمن یکی از دیپلمات آمریکایی بودند ولی امروز کلاهی که دارد، کلاه سازمان ملل است و وی معاون سیاسی دبیر کل سازمان ملل است که بطور سنتی برای این سمت بیشتر از آمریکایی انتخاب می شوند و قبل از وی دیپلماتی آمریکایی این سمت را به عهده داشت.

ظریف افزود: در این راستا، وقتی که این افراد به سازمان ملل می روند مانند اتباع سایر کشورها موظف می شوند در جهت دیدگاه های سازمان ملل عمل کنند و آقای فلتمن نیز صریحا این را بارها مورد تاکید قرار داده و در این سفر و سفر قبلی نیز که به حضور مقام معظم رهبری همراه با دبیرکل سازمان ملل رسید، به عنوان کارمندی بین المللی حضور داشت و به همین دلیل نیز ما با وی گفت و گو می کنیم وگرنه ما گفت و گوی مستقیمی با مقامات آمریکایی نداریم.

رییس دستگاه دیپلماسی درباره تلاش برخی کشورها برای ایجاد اجماع جهانی علیه دولت سوریه نیز اظهار داشت: اجماع جهانی در این مورد وجود ندارد اما این درست است که غربی ها و آمریکا تلاش دارند تصویری غیرواقعی ایجاد کنند.

دیپلمات کهنه کار جمهوری اسلامی ایران اضافه کرد: ما به عنوان جمهوری اسلامی ایران در مقابله با سلاح های شیمیایی پیشتاز هستیم چرا که قربانی این سلاح ها بودیم؛ وقتی بقیه راجع به سلاح شیمیایی صحبت می کنند بدون آن است که بدانند راجع به چه سخن می گویند اما وقتی ما راجع به سلاح شیمیایی صحبت می کنیم با گوشت، پوست و استخوانمان، درد استفاده از آن و نگرانی و وحشت مردم از استفاده آن را احساس می کنیم چرا که مردم و غیرنظامیان ما قربانی سلاح های شیمیایی بودند.

ظریف تصریح کرد: خیلی باعث تاسف است که این روزها، اخباری را از آمریکا می شنویم که یک بار دیگر تایید می کند دولت آمریکا با وجود این که از استفاده عراق از سلاح شیمیایی اطلاع داشت، کماکان اطلاعاتی را در اختیار این کشور قرار می داد که در بکارگیری سلاح های شیمیایی موثر بود.

وزیر امور خارجه افزود: البته، اخباری هم در مورد همکاری با دولت بعثی صدام وجود داشت و شاید حتی فراتر از همکاری اطلاعاتی بود که برخی کشورهای غربی سلاح شیمیایی را در اختیار آنها می گذاشتند و از این رو، ما تمایل داریم دنیا توجه کند که چه کشوری مخالف سلاح های شیمیایی است و چه کشوری از این سلاح ها و قربانی شدن انسان های بی گناه می خواهد بهره برداری سیاسی کند.

وزیر امور خارجه دولت یازدهم اضافه کرد: ما همچنین تمایل داریم دنیا توجه داشته باشد، افرادی که برای پیگیری اهداف کسانی که قبلا در مقابل استفاده از سلاح شیمیایی سکوت می کردند، یا از استفاده از آن حمایت می کردند یا حتی سلاح در اختیار متجاوزین قرار می دادند تا در حلبچه مردم را به خاک و خون بکشند، در موقعیتی اخلاقی نیستند که راجع به بقیه قضاوت کنند.

ظریف تصریح کرد: بنابراین جمهوری اسلامی ایران از هر کشوری دیگری محق تر است که راجع به استفاده از سلاح شیمیایی موضع داشته باشد و این موضع، قاطع است و ما استفاده از سلاح شیمیایی را از سوی هر کس که باشد، قابل قبول نمی دانیم و آن را محکوم می کنیم و معتقدیم باید به آن رسیدگی شود.

وزیر امور خارجه دولت تدبیر و امید اظهار داشت: البته بازرسین سازمان ملل در منطقه حضور پیدا کرده اند و وظیفه آنها، آنطور که آقای فلتمن گفت این نیست که مشخص کنند چه کسی از سلاح شیمیایی استفاده کرده، بلکه صرفا وظیفه شان این است که مشخص کنند آیا از سلاح شیمیایی استفاده شده یا نشده و این بسیار مهم است که در این زمینه، اطلاعات کافی را در اختیار جامعه بین المللی قرار دهند.

رییس دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران از ابتدا نیز دولت سوریه را تشویق کرد که با این بازرسی بین المللی همراهی و هماهنگی کند و این اتفاق هم افتاد.

دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران اظهار داشت: با توجه به تمام ابعاد غیرانسانی و درواقع غیرقابل قبول استفاده از سلاح شیمیایی، هیچ سندی توسط هیچکس ارایه نشده که این استفاده از سوی دولت سوریه بوده بلکه شاید بیشتر شواهد اعم از میدانی و اطلاعاتی به این سمت اشاره داشته باشد که سلاح شیمیایی توسط دیگران استفاده شده و توسط قدرت های خارجی نیز در اختیار گروه های تکفیری که در سوریه فعال هستند، قرار داده شده است.

ظریف تصریح کرد: علت هم این است که آمریکایی ها برای خودشان زمینه ای را فراهم کرده اند که به تله بیفتند و با اعلام برخی سیاست ها نیز این زمینه را فراهم کرده اند.

مرد اول دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: بعید می دانم دولت آمریکا این میزان درایت را نداشته باشد که بخواهد وارد جنگ جدیدی در منطقه شود و خطرات ورود به چنین معرکه ای را متوجه نشده باشد.

وزیر امور خارجه اظهار داشت: اگر عقلانیت و منطق حکم کند، باید اجازه داده شود که به صورت آشکار و شفاف و با یک اجماع بین المللی مشخص شود که این سلاح توسط چه کسانی و به چه دلیل استفاده شده است.

وی افزود: فعلا ما روشی جز استناد به برخی اطلاعات یک جانبه که بسیار هم مشکوک و قابل سوال است، نداریم و باید صبر کنیم تا بصورت روشن مشخص شود که چه کسی از سلاح شیمیایی استفاده کرده است و آن وقت، اجماع بین المللی راجع به ضرورت جلوگیری از سلاح شیمیایی صورت گیرد.

خبرنگار ایرنا پرسید: چه نهادی یا کسی باید مشخص کند که چه کسی از سلاح شیمیایی استفاده کرده است؟

وزیر امور خارجه دولت تدبیر و امید پاسخ داد: بالاخره باید ساز و کاری پیدا شود و اگر هیچ ساز و کاری نیست، باید منطق را درنظر بگیرند.

ظریف در عین حال گفت: بسیار متاسفیم که سوریه به این وضع افتاده که حالا باید بگوییم در این جنگ، چه کسی سلاح شیمیایی به کار برده است.

وی افزود: آنها که به آتش جنگ دامن زدند، باید پاسخگوی این همه انسان بیگناه که در سوریه کشته شدند و این همه خرابی که در این کشور صرفا به خاطر نگرانی های سیاسی چند کشور یا گروه معدودی اتفاق افتاد، باشند.

وزیر امور خارجه تصریح کرد: آنها باید پاسخگو باشند که چگونه به افراط در سوریه دامن زدند، افراطی که دست و پای خودشان را هم خواهد گرفت؛ همچنانکه در گذشته نیز چنین بوده و کسانی که به خاطر اهداف کوتاه مدت از صدام، طالبان و القاعده حمایت کردند، امروز می بینند که اینها برایشان دردسر شده و نگرانی ایجاد کرده است.

ظریف با طرح این پرسش که «نمی دانم چرا درس نمی گیرند؟» گفت: واقعا نگرانی از کشتار مردم بی گناه است و اگر به شرایط میدانی نگاه کرده و با عقل سلیم بررسی کنند، می بینند که هیچ دلیلی وجود ندارد که دولت سوریه از این سلاح غیرانسانی استفاده کرده باشد.

رییس دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: لااقل نباید به صورت شتابزده تصمیم گیری کنند و باید واقعیاتی را که در صحنه است و همه انگشت اتهام را به طرف مقابل می برد، در نظر بگیرند و خودشان را به دست خود وارد مهلکه نکنند و بدانند که دامن زدن به این وضعیت همانطور که در دو سال گذشته نشان داده شده، به ضرر مردم سوریه، منطقه و صلح و امنیت بین المللی است و حتما به شرایطی خواهد انجامید که منفعت هیچ کس در آن نیست.

وزیر امور خارجه دولت تدبیر و امید توضیح داد: لذا این مجموعه شرایط ، نشان دهنده حساسیت وضعیت و ضرورت درایت و آینده نگری است که امیدواریم همه کنشگران در صحنه جهانی به ویژه آنها که فعلا خود را در موضع تصمیم گیری برای دنیا قرار می دهند که در این موضع نیستند، مقداری با عقل و درایت بیشتر با این موضوع برخورد کنند.

وزیر امور خارجه با تاکید بر اینکه باید روابط خود را از روابط «واکنشی» به «کنشی» و «گرفتن ابتکار عمل» تبدیل کنیم، گفت: نباید اجازه دهیم آمریکا رابطه ما با سایر کشورها و لابی صهیونیستی رابطه ما با آمریکا را تعیین کنند.

وی تصریح کرد: کسانی که منافعشان با حضور فعال جمهوری اسلامی در صحنه بین المللی تعارض دارد، می خواهند ما را درگیر بحث هایی کنند و وضعیت را برای ما شکل دهند تا مجبور باشیم در زمین آنها بازی کنیم.

وی افزود: هیچ نیازی نیست ما این کار را انجام دهیم، ما در روابط با سایر کشورها باید خودمان تصمیم بگیریم چون مستقل هستیم ولی بعضی وقت ها این تصمیمات، عکس العملی به رفتار دیگران است.

ظریف تاکید کرد: نباید اجازه دهیم گروه های فشار در داخل آمریکا، اهداف خود را بر ایران و دولت آمریکا در بسیاری موارد تحمیل کنند چون دولت آمریکا متاسفانه سیاست هایی را دنبال کرده که منافع خودش و مردم این کشور در آن نبوده و متاسفانه معمولا بعد از چند سال به این نتیجه می رسند که سیاست هایی که دنبال کرده اند برای منافع خودشان هم خیلی مناسب نبوده است.

وزیر امور خارجه دولت یازدهم گفت: نباید اجازه دهیم که لااقل به هزینه ما این اتفاق بیفتد؛ ما نمی توانیم وضعیت داخلی آمریکا را تغییر دهیم و این وظیفه دولت آمریکا است که راجع به وضعیت داخلی خود و اینکه تا چه میزان گروههایی که منافع آمریکا هدف اصلی شان نیست، سیاست های این کشور را تعیین کنند.

رییس دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: ما وظیفه داریم اجازه ندهیم ایران قربانی این بازی شود و آنچه در مورد سایر کشورها نیز گفته ام این است که اجازه ندهیم بی جهت، موضوعاتی که هیچ ارتباطی به روابط ما با سایر کشورها ندارد، وارد روابط ما شود.

رییس دستگاه دیپلماسی اظهار داشت: موضوع هسته ای ایران واقعا از ابتدا موضوع نبوده چون ایران دنبال سلاح هسته ای نبوده و دیدگاه رهبری در مورد موضوع هسته ای مشخص بوده و مواضع استراتژیک ما نیز مشخص است؛ یعنی هر کس به ایران به عنوان قدرت منطقه ای و تاثیرگذار نگاه کند، می بیند که ما نیازی به سلاح هسته ای نداریم.

وی تصریح کرد: حتی این تصور که ما دنبال سلاح هسته ای هستیم برای امنیت ما خطرناک است؛ لذا اصولا اینکه موضوع هسته ای ما تبدیل به یک پرونده بین المللی شده است که مقداری از آن به دلیل ندانم کاری در داخل بود و بیشتر آن از اینکه گروهی منافع خود را در ایجاد چنین تصویری از جمهوری اسلامی ایران می دیدند، بسیار ضروری است که بدانیم آنها که این سر و صدا را ایجاد کرده اند، نگران هستند چون احساس ضعف می کنند و ما باید از این فرصت استفاده کنیم البته باید دولت آمریکا هم از این فرصت استفاده کند.