خودسرانه سرم تزریق نکنید

بیشتر این افراد علت اصلی مشکل‌شان را افت قند یا فشارخون مطرح می‌کنند و تزریق سرم را در بهبود حال‌شان موثر می‌دانند.

اما برخلاف این تصورات، به گفته پزشکان متخصص، تزریق مایعات به شکل وریدی در بیشتر موارد ضروری نبوده و فقط باید در موارد خاص و به میزان لازم آن هم از سوی پزشک مربوط تجویز شود.

خستگی، ضعف، سستی و رخوت در بیشتر اوقات ناشی از افت قند یا فشارخون نبوده و در اغلب موارد علت مهم و خطرناکی ندارد.

افسردگی، اضطراب‌های خفیف و نهفته، بی‌‌نظمی‌های هورمونی، مصرف برخی داروها، گرمی و آلودگی هوااز جمله عواملی است که می‌تواند علت ضعف و خستگی ما باشد.

در این موارد حفظ آرامش، کمی استراحت و مصرف برخی نوشیدنی‌های سالم می‌تواند به رفع خستگی کمک کند. اگر هم احساس رخوت و خستگی به طور مستمر، باعث اختلال در فعالیت‌های روزمره می‌شود باید به دنبال علت اصلی آن بود و تزریق سرم چاره آن نیست.

شایع‌ترین اشتباهات در حین تزریق سرم

البته شاید سرم به طور موقت بتواند احساس خوبی در ما ایجاد کند، اما باید بدانید تزریق مداوم محلول‌های وریدی نه تنها هزینه‌ای را به ما تحمیل می‌کند، بلکه همانند هر تزریق دیگری عوارضی دارد که شایع‌ترین آن اشتباهاتی است که بیشتر از سوی افراد ناآگاه در زمان تزریق وریدی اتفاق می‌افتد.

تزریق سرم شست‌وشو به جای سرم وریدی، استفاده از سرم‌های تاریخ مصرف گذشته، کنترل نشدن سرعت ورود مایع سرم به عروق و در پی آن تورم و افت شدید حرارت بدن و بروز لرز و خطرناک‌تر از همه تزریق سرم قندی به بیماران دیابتی است.

سرم‌ها انواع مختلفی دارند و بر اساس ترکیبات دارویی به کاررفته در آنها هر کدام برای بیماری خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرد و پر کاربردترین آن، سرم شست‌وشو و سرم حاوی محلول قندی و نمکی است.

سرم شست‌وشو نوعی محلول نمکی بوده و با نوع تزریقی آن تفاوت دارد و فقط برای استعمال خارجی همچون شست‌وشوی بینی، غرغره لوزه‌ها و شست‌وشوی زخم‌ها به کار می‌رود و تزریق وریدی آن ممنوع و خطرناک است. سرم قندی و نمکی هم که از نامشان پیداست.

البته بد نیست بدانید نوعی سرم تغذیه‌ای هم وجود دارد که بیشتر در بیمارستان استفاده می‌شود. این سرم حاوی چربی و پروتئین بوده و تامین‌کننده کالری است و برای بیمارانی که نمی‌توانند غذا بخورند، تجویز می‌شود.

پزشک، چه موقع سرم تجویز می‌کند؟

سرم، برای تامین آب و الکترولیت در مسمومیت‌ها و خونریزی‌های داخلی و خارجی و تامین کالری بدن تجویز می‌شود و پزشک تا زمانی که فرد قادر به خوردن و آشامیدن بوده و دچار تهوع شدید نیست، برای او سرم تجویز نمی‌کند، اما در بیماران بدحالی که به دلیل اسهال و استفراغ شدید با وجود تشنگی قادر به نوشیدن آب و مایعات نیستند یا راه سیستم گوارشی شان به علت انسداد یا عمل جراحی بسته شده باشد یا به دلیل خونریزی یا سوختگی، حجم خون یا آب بدنشان بشدت افت کرده یا سالمندانی که بیش از حد از داروهای مدر استفاده کرده و بدن آنها دچار کم آبی شده باشد یا افرادی که به دلیل تزریق انسولین یا مصرف قرص قند بشدت دچار افت قندخون و کاهش انرژی شده یا کسانی که به علت بیماری خاصی فشارخون‌شان بسیار پایین‌تر از حد طبیعی باشد، بنا به نظر پزشک مربوط ، مجاز به دریافت نوع خاصی از سرم هستند.

بیماری زمینه‌ای خود را قبل از تزریق سرم اطلاع دهید

نکته مهمی که بی‌توجهی به آن عوارض غیرقابل جبرانی برای بیمار به‌دنبال خواهد آورد، آن که در موارد اورژانسی که مجبور به بستری سریع بیمار در درمانگاه، کلینیک یا بیمارستان هستید یا زمان‌هایی که کارکنان اورژانس در منزل بر بالین بیمار حاضر می‌شوند، شرح حال کاملی از بیماری‌های زمینه‌ای، مزمن یا حاد مصدوم همچون بیماری‌های قلبی، کلیوی، کبدی یا دیابت و پرفشاری خون در اختیار کارکنان درمانی قرار دهید؛ چرا که در غیر این صورت احتمال دارد پزشک به‌دلیل آگاهی نداشتن از این نوع بیماری‌ها سرمی تجویز کند که به وخامت حال مصدوم منجر شود.

برای مثال تزریق سرم حاوی محلول نمکی در بیماران دچار نارسایی قلبی، کلیوی و همچنین بیماران مبتلا به فشارخون بالا که مجاز به مصرف نمک نیستند، می‌تواند سبب تورم و افزایش فشارخون شده و فشار مضاعفی را به قلب، ریه و کلیه‌ها وارد کند.

همچنین مصرف سرم قندی برای بیماران با قندخون بالا می‌تواند سبب برهم خوردن تعادل قندخون شده و اغمای بیمار را به‌‌دنبال داشته باشد. به گفته پزشکان گرفتن تست قند و فشارخون قبل از تزریق سرم از جمله مواردی است که باید از سوی کارکنان درمانی یا امدادگران انجام شود.

فاخره بهبهانی - جام جم