امنیت گردشگر مهم‌ترین عامل توسعه ‌گردشگری

بنابراین لازم است بدانیم «امنیت گردشگری» تنها حفاظت گردشگران از دزدان و آدم‌‌رباها نیست؛ بلکه امنیت جاده‌ای، ایمنی پرواز، تشریفات اداری دریافت ویزا، پوشش کامل بیمه‌های سفر، برخورد نیروی انتظامی، فعالیت کسبه و محدودیت‌های آمد و شد همه از مقوله امنیت گردشگری هستند که تک‌تک‌ آنها در موفقیت یا نبود موفقیت صنعت گردشگری در چهارگوشه دهکده جهانی تاثیرگذار است.

همه می‌دانیم که طبق قانون در کشورمان بسیاری از اصناف باید فعالیت تجاری خود را در نیمه شب تعطیل کنند و به خانه‌های خود بازگردند، اما از طرف دیگر بسیاری از کنسرت‌ها، جشن‌ها یا همایش‌هایی که برای گردشگران ورودی یا داخلی تدارک دیده شده، معمولا تا پاسی از شب ادامه خواهد داشت که تناقض در این دو برنامه یعنی تعطیلی برخی واحدهای صنفی مثل سوپرمارکت‌ها، کافی‌شاپ‌ها و رستوران‌ها راس ساعت 24 و پایان کنسرت‌های موسیقی یا هر برنامه دیگر باعث می‌شود که گردشگران پس از این برنامه‌ها بسرعت به اتاق محل اقامت خود بروند و چرخه اقتصادی گردشگران از حرکت بازایستد، در حالی که بسیاری از مشاغل در کشورهای گردشگرپذیر معمولا تازه از ساعت 24 شروع به کار می‌کنند و در واقع از بیکاری گردشگران هنگام شب نیز به نفع صنعت و اقتصاد گردشگری درآمد کسب می‌کنند.

حال ما ناخواسته این حس را به گردشگران انتقال می‌دهیم که از این ساعت به بعد امنیت شما به‌ عهده خودتان است که این موضوع اثرات منفی بر صنعت گردشگری ما دارد.

امنیت گردشگران فقط حفظ جان آنها نیست؛ بلکه عوامل متعددی برای ایجاد احساس امنیت آنها دخیل است. به طور کل امنیت و گردشگری دو مقوله وابسته به هم هستند که قوت و ضعف هر کدام در ارتباط مستقیم با دیگری است. به این معنی که کاهش امنیت رکود اقتصاد گردشگری را به همراه خواهد داشت و رونق صنعت گردشگری نیز امنیت گسترده‌ای را به ارمغان خواهد آورد.

بنابراین یکی از تسهیلات راهکارهای جلب گردشگران از سوی دولتمردان علاوه بر تبلیغ جاذبه‌های گردشگری کشورشان افزایش حس آرامش و امنیت برای آن دسته از‌گردشگرانی است که قصد سفر به ‌آن کشور را دارند.

بسیاری از دست‌اندرکاران صنعت گردشگری معتقدند این صنعت بزرگ‌ترین و پررونق‌ترین صنعت جهان در قرن حاضر است؛ بنابراین قدرت اقتصادی و سرانجام سیاسی بالایی هم به دست آورده، به طوری که بسیاری از دولت‌ها برای رونق گردشگری کشورشان، قوانین اقتصادی و حتی شرایط سیاسی حاکم داخل مرزهایشان را با‌ آن منطبق می‌کنند. این گروه عنوان می‌کنند گردشگری اکنون دانشی است که بدون انجام تجزیه و تحلیل‌های امنیتی و سیاسی در جوامع توسعه نخواهد یافت.

شاهد مثال آن، گزارش سازمان گردشگری اتحادیه جهان عرب در سال 2011 میلادی است که در آن عنوان شد: این اتحادیه به دلیل بروز ناآرامی‌های مختلف در برخی‌کشورهای مهم گردشگرپذیر جهان عرب در‌سال 2010 حدود هفت میلیارد دلار در صنعت گردشگری خود متضرر شد و کاهش 2/5 درصدی این صنعت را تجربه کرد.بنابراین یکی از مهم‌ترین مواردی که در توسعه صنعت گردشگری هر منطقه از جهان باید در نظر گرفته شود، حفظ امنیت، آسایش، راحتی و احترام گردشگران است.

در این رابطه بسیاری از فعالان عرصه گردشگری عنوان کرده‌اند که حفظ امنیت گردشگران در کشورهای گردشگرپذیر سرانجام ‌به حفظ امنیت ملی و به طور کلی همبستگی جامعه میزبان منجر می‌شود.

این گروه باور دارند همگام با توسعه صنعت گردشگری در یک منطقه و ارتباط ارگانیک آن با مولفه‌هایی چون امنیت داخلی، صنایع حمل و نقل، خدمات، رسانه‌ها، آموزش و پرورش و ... وارد فاز جدیدی خواهد شد که خروجی آن سرانجام حفظ آرامش و امنیت ملی کشور  میزبان است.

تعریفی تازه برای امنیت گردشگری

شاید از خود بپرسید که گردشگری چه ارتباطی با امنیت ملی و همبستگی داخلی کشور میزبان دارد؟ پاسخ این است که هیچ‌گاه آثار باستانی و تاریخی کشورها در یک نقطه متمرکز نشده‌اند؛ بلکه در سراسر آن کشور پراکنده است و اگر آن کشور قصد توسعه صنعت گردشگری را در دستور کار خود داشته باشد، ناگزیر است امنیت گردشگران را که در سراسر کشور پراکنده شده‌اند، فراهم کند؛ بنابراین کل کشور باید مورد توجه قرار گیرد، پس حضور گردشگران علاوه بر رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال، امنیت ملی مقصد را نیز به ساکنان آن هدیه خواهد داد و هرگز تهدیدی به آن نخواهد بود.

به اعتقاد آنها، بین صنعت سبز گردشگری و ثبات و توسعه امنیت رابطه تعریف شده‌ای وجود دارد؛ چراکه توسعه زیرساخت‌های گردشگری، همکاری دستگاه‌های فرهنگی و تبلیغات مناسب و مشارکت گسترده دستگاه‌های امنیتی، انتظامی و اطلاعاتی را نیز طلب می‌کند و از آنجا که بیشتر دولت‌ها علاقه‌مند به رونق گردشگری در منطقه خود هستند، باید این زیرساخت‌ها را نیز فراهم کرد؛ بنابراین سرانجام همبستگی و امنیت ملی به این کشور هدیه داده خواهد شد. کارشناسان با توجه به این فرآیند معتقدند که باید تعریف جدیدی از امنیت ملی در سایه حضور گردشگران در نظر گرفت به صورتی که می‌توان کشوری را که در قسمت گردشگری موفق عمل کرده و ‌‌اکنون به عنوان قطب گردشگری دهکده جهانی معرفی شده ‌کشوری امن دانست.

پلیسی برای گردشگران

اما ایران با توجه به برتری‌های گردشگری خود نسبت به برخی‌ کشورهای همسایه حدود یک دهه است که رشد صنعت گردشگری را در دستور کار خود قرار داده و به اهمیت حفظ آرامش و امنیت گردشگران در مناطق مختلف کشور توجه ویژه‌ای نشان داده است. از این رو به راه‌اندازی بخش جدیدی در سیستم امنیتی و انتظامی کشور به نام «پلیس گردشگری» اقدام کرده است. این گروه که آموزش‌های ویژه‌ای در این رابطه دیده‌اند و افراد آن به چند زبان زنده دنیا مسلط هستند، وظیفه دارند احساس آرامش و امنیت را برای گردشگران ورودی ایران ایجاد کنند.‌گرچه حضور این گروه در محوطه‌های باستانی و البته شهرهای گردشگرپذیر مثل اصفهان، شیراز و دیگر مناطق کشور بیانگر رشد و توسعه صنعت گردشگری در کشورمان است، اما گاهی اوقات با توجه به نبود همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط یا مشخص نبودن دقیق شرح وظایف برای گردشگری مشکلاتی نیز ایجاد شده است.

به عنوان مثال گاهی اوقات فرم‌های ارائه شده به تورگردانان و نبود هماهنگی لازم برای توجیه شرح وظایف گروه‌ها، مواردی بوده که بعضا مشکلاتی ایجاد کرده است. بسیاری از تورگردانان ‌عنوان می‌کنند ما برای دریافت مجوزهای لازم مراحل مختلفی را طی کرده‌ایم و با وظیفه خود آشنا هستیم و پلیس گردشگری نیز بنا به شرح‌وظیفه خود گاهی با دخالت‌های ناخواسته در امر تورگردانی باعث ایجاد نارضایتی ضمنی مسافران می‌شود.

از اینرو مسئولان در این بخش نباید فراموش کنند که درآمد صنعت گردشگری ایران به واسطه جاذبه‌های فراوانش برای کشور حیاتی و پراهمیت است.

پس با توجه به این سیاست نباید همیشه گردشگران را به عنوان افرادی پرخطر قلمداد کرد و با وضع قوانین دست و پاگیر خاطره‌ای ناخوشایند در ذهن آنها ایجاد کرد؛ چون جاذبه واقعی ایران و برتری آن نسبت به بسیاری از کشورهای همسایه، علاوه بر تمدن کهن، امنیت بالای کشور برای گردشگران است.

شیدا رمزی