دانشجویان، آسان‌تر به خانه بخت می‌روند

با وجود آن‌که طرح‌های پیشین دولت برای حمایت مالی از زوج‌های دانشجو، موفقیت چندانی حاصل نکرده است و حتی در سال 91 نیز همان سکه بهار آزادی که به زوج‌های دانشجو هدیه می‌دادند، رفته رفته از چرخه کمک‌های مالی به دانشجویان متاهل قطع شد، اما روز گذشته وزارت علوم از تلاش دولت برای اجرایی کردن طرحی خبر داد که می‌تواند بخش بزرگی از هزینه‌های مراسم ازدواج‌های دانشجویی را کاهش دهد.

معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم با اشاره به خبر تهیه پیش‌نویس طرح ازدواج آسان دانشجویی تاکید کرد: آیین‌نامه این طرح نیز در حال تدوین است.

غلامرضا خواجه سروی در گفت‌وگو با مهر افزود: به موجب این طرح، دفتری تحت عنوان ازدواج آسان پایدار در دانشگاه‌ها ایجاد خواهد شد و یک تا دو دانشگاه هم مانند فردوسی مشهد با همکاری استانداری این کار را آغاز کرده‌اند و در این طرح، علاوه بر وزارت ورزش، خیرین، وزارت کشور، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز با وزارت علوم همکاری می‌کنند.

بنا به اظهارات این مقام مسئول، در این طرح هزینه‌هایی که دانشجو باید برای ازدواج مثل هزینه‌ سالن، شام و هزینه‌های شروع زندگی بپردازد، از سوی خیرین فراهم خواهد شد و برخلاف طرح ازدواج دانشجویی این طرح به شکل دائم اجرا می‌شود.

استفاده از تالار دانشگاه‌ها برای مراسم عروسی

فاطمه بلغانی، مدیر گروه زنان و خانواده دفتر برنامه‌ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی وزارت علوم درباره جزئیات این طرح جدید به «جام‌جم» می‌گوید: یکی از عمده اهداف این طرح، آگاهی دادن و آموزش به زوج‌های دانشجو درباره زندگی زناشویی است، یعنی می‌خواهیم شرایطی را در دانشگاه‌ها فراهم کنیم که با فرهنگ‌سازی و آموزش، زوج‌های دانشجو با چشم و گوش باز به خانه بخت بروند. وی می افزاید: علاوه بر فرهنگ‌سازی، در تلاش هستیم با همکاری خیرین و برخی نهادهای دولتی دیگر، به زوج‌های دانشجو کمک مالی کنیم تا راحت‌تر و با دغدغه کمتری، مراسم ازدواج را برگزار کنند؛ مثلا در نظر داریم از تالارهای دانشگاه‌ها هم برای برگزاری مراسم عروسی استفاده کنیم.

این مقام مسئول با بیان این‌که این طرح دانشجویی، احتمالا تا پانزدهم اسفند امسال نهایی می‌شود، تاکید می‌کند: می‌خواهیم در همه دانشگاه‌های کشور، دفتر ازدواج آسان دانشجویی را راه‌اندازی کنیم و در کل می‌خواهیم تا جایی که امکانات مالی به ما اجازه بدهد، همه موانع ازدواج دانشجویی، اعم از بیکاری و هزینه‌های سرسام‌آور مراسم ازدواج را مرتفع کنیم.

سابقه نه‌چندان درخشان ازدواج‌های دانشجویی

مسئولان وزارت علوم، از زمان اجرای قطعی طرح ازدواج آسان دانشجویی خبر نداده‌اند، ولی با توجه به این‌که طرح ازدواج آسان دانشجویی تا پایان سال 91 نهایی می‌شود، در خوشبینانه‌ترین حالت این طرح در سال آینده و شاید هم بعد از پایان کار دولت فعلی، اجرایی شود.

اما با توجه به این‌که وزارت علوم در زمینه اجرای طرح‌های ازدواج دانشجویی، سابقه درخشانی ندارد و در گذشته هم طرح ازدواج دانشجویی این وزارتخانه با استقبال چندانی از سوی دانشجویان مواجه نشده است، نمی‌توان با قاطعیت از اجرای موفق این طرح مشابه سخن گفت.

اگرچه مطابق آمارهای رسمی، فقط یک درصد از ازدواج‌های دانشجویی به طلاق ختم می‌شود، اما کارشناسان علوم اجتماعی نسبت به این آمارها با دیده شک و تردید نگاه می‌کنند و معتقدند که به دلیل آموزش ناکافی ازدواج در دانشگاه‌ها، نرخ طلاق در بین زوج‌های دانشجو تفاوتی با نرخ طلاق در جامعه ندارد.

به طور مثال، از شروع طرح ازدواج دانشجویی در سال 1376 تا به امروز، بیشترین تمرکز مجریان این طرح به کم‌کردن هزینه‌های مراسم ازدواج معطوف شده است، بدون این‌که به تفاهم بین زوج‌های دانشجو و آموزش زندگی زناشویی موفق به آنان توجه ویژه‌ای شده باشد.

در همان سال‌های ابتدایی اجرای طرح ازدواج دانشجویی، فرم‌هایی بین دانشجویان توزیع می‌شد که بر‌اساس آن، دانشجویان براساس نوع نگاهشان به زندگی و مشاوره‌های استادان دانشگاه، می‌توانستند در انتخاب همسر مورد علاقه خود دقت نظر بیشتری به خرج دهند، اما حالا دیگر حتی از آن فرم‌ها هم خبری نیست و جالب‌تر آن‌که گفته می‌شود بسیاری از زوج‌های دانشجو پس از برگزاری مراسم ازدواج دانشجویی، یک بار دیگر نیز با خانواده و دوستان خود مراسم ازدواج را برگزار می‌کنند.

جدای از این موارد، ترس از بیکاری بعد از پایان تحصیلات دانشگاهی، بالا رفتن هزینه‌های مسکن، کمبود خوابگاه‌های متاهلی و فقدان حمایت‌های مالی از دانشجویان هم سبب شده است که برخلاف تلاش دولت برای اعمال سیاست‌های افزایش جمعیت، بسیاری از دانشجویان تمایلی به تشکیل زندگی مشترک در دوران دانشجویی را نداشته باشند.

ابهام در تامین اعتبار

چندی قبل گزارشی را منتشر کردیم که در آن معاون اداری و مالی وزارت علوم و روسای برخی دانشگاه‌های مطرح ایران در گفت‌وگو با «جام‌جم» از کمبود بودجه شدید دانشگاه‌ها در سال 91 خبر داده بودند و حال در این شرایط این سوال پیش می‌آید که اگر وزارت علوم بخواهد با اتکا به همین اعتبارات ناکافی، این طرح پرهزینه را اجرا کند، آیا سرانجام این طرح نیز مشابه سایر طرح‌های ناموفق ازدواج دانشجویی نخواهد شد؟

بلغانی با اشاره به این‌که در طرح ازدواج آسان دانشجویی، از کمک خیران هم استفاده می‌کنیم، تاکید می‌کند: در این طرح، از کمک خیران و برخی نهادهای دولتی دیگر هم استفاده می‌کنیم و برای اجرای ازدواج آسان دانشجویی، دست تنها نیستیم. اگرچه وزارت علوم برای اجرای این طرح جدید، روی کمک خیران حساب ویژه باز کرده است، اما باید دید در مقام عمل و به اصطلاح در پای کار، چه تعداد از خیران حاضر می‌شوند، از ازدواج‌های دانشجویی حمایت کنند.

امین جلالوند / گروه جامعه