قاچاقچی شیشه: مصرف نمی‌کنم، فقط می‌فروشم

طه طاهری، قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر از آن گروه مدیرانی است که در طول چند سال اخیر بارها صادقانه و بدون ترس از دست دادن میز مدیریتش، از وجود کاستی‌هایی در حوزه مبارزه با مواد‌مخدر خبر داده است و همین صداقتش باعث شده وقتی از موفقیت‌ها در این عرصه می‌گوید نیز، گفته‌هایش باورپذیر باشد.

حرف‌های طاهری اما دیروز نقل موفقیت‌ها در عرصه مبارزه با مواد مخدر نبود، بلکه او در گفت‌وگو با ایسنا هشدار داد که متوسط زمان دسترسی به مواد مخدر بویژه مواد مخدر صنعتی در کشور کاهش یافته است.

او خبر خوبی هم داشت، قیمت شیشه در دو ماه اخیر افزایش داشته است که او حدس می‌زند علتش مبارزه جدی با شبکه‌های تولید مواد مخدر صنعتی و متلاشی‌شدن باندهای قاچاق آن بوده است.

علاوه بر این رییس مرکز ترک اعتیاد تهران نیز دیروز اعلام کرد که مصرف شیشه به علت هشدار‌ رسانه‌ها کم‌شده است.

محمداسماعیل علیپور گفته است: دسترسی به مواد مخدر راحت است اما با توصیه رسانه‌ها گرایش به مصرف شیشه و سونامی‌ای که از آن صحبت می‌شد در‌حال فروکش است.

چگونه حساب کردند که شد پنج دقیقه؟

گرچه طاهری اعتقاد دارد متلاشی شدن باندهای قاچاق و مبارزه با قاچاقچیان شیشه علت اصلی افزایش قیمت این ماده مخدر بوده است، اما بررسی‌های میدانی جام‌جم نشان می‌دهد، ماجرا چیز دیگری است.

آنچه در پی می‌خوانید گفت‌وگوی ما با یکی از تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان ماده مخدر شیشه در پایتخت است که درباره شیوه کارش و علل افزایش قیمت ماده مخدر شیشه توضیح می‌دهد.

مظنه شیشه هم‌اکنون در بازار قاچاق مواد مخدر چند است؟

اگر کسی مصرف‌کننده باشد و شیشه را روزانه بخرد هر‌گرم برایش 25 هزار تومان تمام می‌شود. اگر پنج تا ده گرم بخواهد، قیمتش 20 هزار تومان است اما اگر عمده بخواهد هر کیلو را می‌تواند به ده میلیون تومان بخرد.

با توجه به این نرخ ها، قیمت شیشه در ماه‌های اخیر افزایش داشته است، این طور نیست؟

بله همین طور است، پیشتر هر گرم شیشه 10 تا 12 هزار تومان بود.

از نظر شما افزایش قیمت این ماده مخدر به علت بیشتر شدن برخوردهای پلیس است یا....

علتش تغییر قیمت ارز است که باعث شده تولیدکننده‌ها، پیش‌سازها (مواد اولیه لازم برای تولید شیشه) را گران‌تر بخرند.

منظور شما این است که شیشه از مرزهای شرقی وارد کشور نمی‌شود و در داخل آن را می‌سازند؟

بله، در کشور خودمان تولید می‌شود و حتی برخی افراد در آشپزخانه‌های کوچک خانگی نیز مقادیر کم آن را تولید می‌کنند، اما برای تولید در حجم بزرگ، باید بروند خارج از شهر، چون تولید بوی بدی ایجاد می‌کند که همه با خبر می‌شوند.

پیش‌سازها شیشه را چگونه تهیه می‌کنند؟

اصلی‌ترین مواد برای تهیه شیشه، افدرین، ید، فسفر، اسید و استون است. بجز افدرین بقیه این مواد را می‌شود از ناصرخسرو بدون هیچ منع قانونی به هر میزانی خرید! افدرین را هم البته می‌شود از ناصرخسرو خرید اما به هر حال غیرقانونی است. اگر هم گیر نیامد می‌شود از برخی قرص‌ها استفاده کرد که تولیدکننده‌های کوچک آنها را بدون نسخه از داروخانه‌ها می‌گیرند.

تولیدکننده‌های بزرگ اگر افدرین کم بیاورند، چگونه تامین می‌کنند؟

برخی کارخانه‌های داروسازی نشتی‌هایی دارند، یعنی می‌شود کسانی را در آنجا پیدا کرد که قرص‌ها را بی‌هیچ مانعی برای کار تولید شیشه از کارخانه بگیرند.

شما هم شنیده‌اید که این روزها در پایتخت در کمتر از پنج دقیقه می‌شود ماده مخدر شیشه را تهیه کرد؟

نمی‌دانم چطور حساب کرده‌اند که پنج دقیقه شده. کمتر از آن هم ممکن است! این روزها معتادها فقط با یک تلفن مواد مخدر را جلوی در خانه‌شان تحویل می‌گیرند.

شما خودتان هم شیشه مصرف می‌کنید؟

هرگز! شیشه یعنی مرگ.

پای شیشه‌ای نظارت

در میان گفته‌های این قاچاقچی و تولیدکننده شیشه چند‌نکته مهم وجود دارد؛ نکته اول این است که تولیدکنندگان شیشه می‌توانند به آسانی تناژ بالای پیش‌سازهای آن را از بازار تهیه کنند و هیچ منع قانونی برایشان در این باره وجود‌ندارد و هیچ سازمان یا نهادی پیگیری نمی‌کند که اگر کسی کارخانه‌دار نیست یا کارگاه تولیدی ندارد، تناژ بالای برخی مواد شیمیایی را با چه هدفی از بازار خریداری می‌کند.

او اشاره کرد که تنها ماده اولیه غیرقانونی برای تولید شیشه افدرین است که تولیدکنندگان بزرگ شیشه از نشتی برخی کارخانه‌های داروسازی برای تهیه آن استفاده می‌کنند، در حالی که همچنان هیچ سازمان یا نهادی بر خروج قاچاقی دارو از برخی کارخانه‌های داروسازی که بارها از سوی برخی مسئولان به آن اشاره شده است، نظارت ندارد.

این قاچاقچی همچنین افزایش قیمت شیشه را تائید کرد، اما علت واقعی آن را افزایش قیمت پیش‌سازها دانست.

راحت تولید می‌کنند، آسان توزیع!

مقایسه آخرین آمار اعلام شده از سوی ستاد مبارزه با مواد مخدر با آمار پیشین ارائه شده از سوی این ستاد درباره شرایط اعتیاد در کشور، در سال 1386 نشان می‌دهد شیشه از رتبه ششم مصرف به رتبه دوم رسیده و پس از تریاک پرمصرف‌ترین ماده مخدر در کشور شده است.

عباس دیلمی‌زاده، مدیرعامل انجمن خیریه تولدی‌دوباره نیز با تائید افزایش مصرف شیشه و آسانی دسترسی معتادان به آن در گفت‌وگو با جام‌جم توضیح می‌دهد که تولیدکنندگان مواد مخدر، این ماده را بسیار آسان می‌سازند و سپس بدون آن که مجبور باشند مانند قاچاقچیان تریاک خطر کنند و آن را از مرز بگذرانند، در سطح شهر توزیع می‌کنند بنابراین هزینه‌ای برای حمل و نقل نیز نمی‌پردازند و به همین علت تولید شیشه افزایش پیدا کرده است.

این پژوهشگر حوزه اعتیاد اعتقاد دارد یکی از علل فراوانی عرضه شیشه، زیادی تقاضا برای آن است و علت تقاضای بالا برای شیشه این است که نوع مصرف‌کنندگان این ماده مخدر هنوز به شکل دقیق شناسایی نشده‌اند و برای ترغیب آنها به ترک اعتیاد اقدام ویژه‌ای نشده است و همان‌گونه با آنها رفتار می‌شود که با مصرف‌کنندگان سنتی مواد مخدر؛ در حالی که این دو گروه زمین تا آسمان با هم فرق دارند و شیوه برخورد با هرکدام باید متفاوت باشد.

خبر دسترسی آسان به مواد مخدر، تازه نیست و حدود چهار سال پیش نیز یکی از اعضای هیات مدیره انجمن داروسازان در این باره هشدار داد، اما در آن زمان ستاد مبارزه با مواد مخدر منکر قضیه شد و آن را تکذیب کرد، با این حال آنچه امروز هشدار طاهری را نگران‌کننده‌تر می‌کند، این است که او در حرف‌هایش بر ماده مخدر شیشه متمرکز شده است یعنی همان ماده مخدر صنعتی که به گواه بسیاری از کارشناسان حوزه درمان اعتیاد به علت آسیب‌های فراوانش خطرناک‌ترین نوع مخدر محسوب می‌شود و بسیاری از اخبار حوادث امسال به جنایت‌هایی که مصرف‌کنندگانش مرتکب شدند اختصاص داشت و از آن بدتر این‌که هنوز الگوی درمان مطمئن و کاملی برای آن ارائه نشده است.

مریم یوشی‌زاده - گروه جامعه