یک خاطره خوب به اندازه تماشای یک کارتون

وقتی چند سال پیش شبکه دو به‌عنوان شبکه کودک تعریف شد، بچه‌های ایرانی خوشحال شدند که صاحب یک شبکه مستقل برای خودشان شده‌اند، حتی برنامه کودک شبکه یک تعطیل و همه برنامه‌های این شبکه به شبکه دو منتقل شد تا به قول مدیران، برنامه‌های کودک و نوجوان با تمرکز بیشتری روی آنتن برود، اما این شادمانی زیاد طول نکشید، چون شبکه دو فعلا فقط صبح‌ها از ساعت 9 تا 10:30 دقیقه برنامه کودک پخش می‌کند.

گرچه هنوز شبکه تهران برنامه کودک پخش می‌کند، اما برنامه‌های کودک این شبکه فقط به برنامه رنگین‌کمان محدود می‌شود. ضمن این‌که شبکه تهران، استانی است و بچه‌های دیگر استان‌ها نمی‌توانند برنامه‌های شبکه تهران را تماشا کنند.

شبکه پویا هم که کارتون پخش می‌کند، فقط از طریق گیرنده‌های دیجیتال قابل دریافت است و در شهرستان‌ها، بویژه‌ روستاها قابل دریافت نیست و اگر هم سیگنال‌های این شبکه در شهرهای دور از مرکز دریافت شود، مرتب قطع و وصل می‌شود.

از سوی دیگر شبکه‌های استانی هم بیشتر برای بزرگسالان برنامه پخش می‌کند و زمان‌ محدودی را به بچه‌ها اختصاص می‌دهد.

این در حالی است که دوران کودکی تاثیرگذارترین دوران زندگی هر فرد است. دورانی که آینده کودکان را رقم می‌زند بنابراین رسانه‌ای عمومی مانند صدا و سیما به‌عنوان فراگیرترین رسانه ارتباط‌جمعی باید به کودکان و نوجوانان توجه ویژه داشته باشد.

مسلما بخش عظیمی از خاطرات خوب همه بزرگ‌ترها به برنامه‌های کودکی برمی‌گردد که عصرها از تلویزیون پخش می‌شد و همه بچه‌ها با عشق و علاقه به تماشای این برنامه‌ها می‌نشستند.

کافی است خاطرات زندگی‌مان را ورق بزنیم تا نوستالژی زیبای دوران کودکی برایمان زنده شود. دلیل زنده ماندن بخشی از این خاطرات به عشق و علاقه برنامه‌سازان برمی‌گردد که عاشقانه برای بچه‌ها برنامه تولید می‌کردند.

گرچه برنامه‌های کودک که اکنون پخش می‌شود، به لحاظ فرم نسبت به گذشته تفاوت دارد و بچه‌های امروزی دسترسی‌شان به وسایل بازی متنوع بیشتر از گذشته است، اما هنوز هم دیدن برنامه‌های کودک تلویزیون می‌تواند بهترین بخش خاطرات بچه‌ها را شکل بدهد بنابراین نباید نسبت به بچه‌ها غفلت کرد و نیازهای رسانه‌‌ای آنها را به فراموشی سپرد.

از سوی دیگر برای این‌که کودک اندیشه‌ای را بپذیرد در مرحله اول باید در او انگیزه ایجاد کرد. بنابراین باید برای او تصاویری پخش کرد که کودک با آنها همذات‌پنداری کند و شخصیت‌های یک برنامه یا کارتون را از جنس خودش بداند. بچه‌ها بیش از هر چیز نیاز به پرواز ذهن و آموزش‌هایی دارند که به خلاقیت آنها بیفزاید.

خلق فضاهایی که توانایی ذهنی کودک را افزایش می‌دهد و ناممکن‌ها را از پیش پای او برمی‌دارد، از مهم‌ترین اصولی است که برنامه‌سازان تلویزیون باید مد نظر قرار دهند. به همین دلیل پخش برنامه‌های کودک در این آموزش‌ها نقش‌ بسزایی دارد.

با نگاهی به آثار تلویزیونی با موضوع کودک و نوجوان می‌توان به این نتیجه رسید که برنامه‌سازان ما جرات و جسارت رفتن به سمت موضوعات و فرم‌های جدید را دارند و اکنون فقط مدیران هستند که باید این فضا را برایشان فراهم کنند تا آنها بتوانند با فراغ بال بیشتری کار کنند.

از سوی دیگر اگر شبکه دو اکنون در جدول پخش برای برنامه‌های عصر کودکان جای مناسبی ندارد، بهتر است گروه کودک و نوجوان شبکه یک بار دیگر فعال شود تا بچه‌ها بتوانند عصرها شاهد دیدن برنامه‌های کودک باشند.

تجربه نسل گذشته نشان می‌دهد که برنامه‌های کودک جذاب می‌تواند تاثیر مثبتی بر ذهن مخاطبان داشته باشد.

نسل ما خاطره‌های زیادی از تلویزیون دارد، این خاطره‌ها لحظه‌های دوست‌داشتنی را در ذهن ما شکل داده‌اند که به اصطلاح به آن نوستالژی می‌گویند، شخصیت‌های کارتونی و قهرمانانی که ما دوستشان داشتیم، در انتخاب‌های زندگی‌مان موثر بوده‌اند.

اکنون هم تلویزیون می‌تواند با برنامه‌های جذابی که در ساعات مشخص پخش می‌شوند، ذهن مخاطب کودک و نوجوان را به تماشای این برنامه‌ها شرطی کند.

این روش باعث می‌شود تا شخصیت‌های خوب و بد در ذهن مخاطب ماندگار شوند و گاهی به شکل ناخودآگاه راه درست زندگی را به او بیاموزند.

از طرفی همین ماندگاری و تبدیل شدن به یک خاطره خوب می‌تواند شخصیت مخاطبان کودک و نوجوان را تقویت کند و به آنها یادآور شود که در زندگی لحظات خوب کم نیست و این لحظات خوب می‌تواند تماشای یک کارتون یا برنامه تلویزیونی باشد.

فاطمه عودباشی - گروه رادیو و تلویزیون