براساس همین فرمان بود که سهیب رومی، سلمان فارسی، ابوذر غفاری، اُویس قرنییمانی و امیرالمؤمنین قریشی، همه در کنار یکدیگر بر سر یک سفره مینشستند. چون اسلام، هر آن چیزی را که میتوانست این وحدت را از بین ببرد ــ مانند قومگراییها و قبیلهگراییها ــ از بین برد و فرمود: «إن أکرمکم عندالله أتقاکم». یعنی چنین نگاهی در اسلام اتفاق افتاد.
هرکس نیز که میخواست این وحدت را بشکند، قرآن ابتدا دستور داد که باید اصلاح ذاتالبین صورت گیرد و اگر کسی مخالفت میکرد، خداوند فرموده با آن گروهی که مخاصمه را ادامه میدهند، همه باید برخورد کنند.
در سیره اهلبیت علیهمالسلام وحدت مفهوم بنیادی است. با اینکه جریان مکتب خلافت، حق اهلبیت را قطع کردند، اما اهلبیت تلاش میکردند انشقاقی در جامعه مسلمین ایجاد نشود. بارها اهلبیت فرمان دادند که روش ما این است که با اهل سنت همراه باشید؛ در نماز جماعتهایشان شرکت کنید، اگر مریض شدند به عیادتشان بروید و اگر از دنیا رفتند در تشییعجنازهشان حضور یابید.
آنجایی که لازم بود از مرز کشور و مسلمین دفاع شود، اهل بیت اجازه جهاد میدادند؛ البته نه پای رکاب حاکمان و خلفای جور، اما اگر جایی اصل اسلام در خطر بود، اهل بیت دفاع به یاران خود مجوز میدادند که از مسلمین و دین دفاع کنند.
در خود ایران عزیزمان نیز میدانیم که مسلمانان با مذاهب مختلف در کنار هم زندگی میکردند. با رسیدن به دوره استعمار و با توجه به اینکه ثروتمندترین مکانهای روی زمین در همین منطقه غرب آسیاست که اکثرا مسلماننشین هستند، سیاست «تفرقه بینداز و حکومت کن» توسط انگلیسیها بهعنوان راهبرد عملیاتی استعمار اجرا شد و یکی از تاکتیکهای مهم این راهبرد ایجاد اختلاف بین شیعه و سنی بود. برخی از مصلحان اجتماعی ازجمله علمای شیعه و سنی جهانشناس که به این نقشه دشمن پی برده بودند، از همان بدو کار اقدامات مقابله داشتند و وحدت را تجویز میکردند. بهعنوان مثال مرحوم آیتالله بروجردی یا شیخالازهر مرحوم شلتوت، قبل از انقلاب اسلامی توانستند موضوع تقریب بین مذاهب اسلامی را پیگیری کنند، بهگونهای که فقه جعفری نیز بهعنوان یکی از فقههای مقبول مطرح شد.
بعد از انقلاب، با توجه به رویکرد تمدنی حضرت امام (ره)، این جریان بسیار جدیتر پیگیری شد. در تاریخ ۱۰۰ سال اخیر نیز بارها شیعه و سنی در کنار هم برای دفاع از یکدیگر و دفاع از فلسطین و مظلومان ایستادهاند. شما میبینید که هم علمای شیعه و هم علمای سنی، در صدور حکم جهاد برای دفاع، همراه و همصدا بودند. اینها نمونههای تاریخی هستند و با پیروزی انقلاب، این مسأله بسیار تقویت شد.
امروزه، محور وحدت امت اسلامی و محور وحدت همه آزادیخواهان عالم، مسأله فلسطین است. جمله معروف رهبر انقلاب که فرمودند: «مسأله فلسطین، کلید رمزآلود گشایش فرج امت اسلامی است»، بسیار قابل توجه است. یعنی اگر امت اسلامی بتواند به نرمافزار حل مسأله فلسطین دست یابد، از طریق آن میتواند بقیه مسائل خود را نیز حل کند.
الحمدلله، برخی مسائل مشابه مانند مقابله با جریان تکفیر، یکی از زمینههایی شد که شیعه و سنی در کنار هم قرار گرفتند و با تکفیر جنگیدند. در عراق و سوریه، جریان تکفیر از یک دولت به یک گروهک تبدیل شد. یا در مسأله غزه، میبینیم که شیعه و سنی در کنار هم قرار گرفتند. علمای شیعه و علمای اهل سنت، فتاوای حمایتی صادر کردند و کمکهای مختلف مردمی برای مردم مظلوم و قهرمان غزه جمعآوری شد.
وجود دشمن مشترک مانند رژیم صهیونیستی و به تعبیر رهبر انقلاب، سگ زنجیری آمریکا در منطقه که میکوشد با هر واحد سیاسی قدرتمندی در منطقه مقابله میکند، امروز به یکی از زمینههای مهم وحدت مسلمانان تبدیل شده است. حقیقتی که در جنگ ۱۲ روزه و پیش از آن در سوریه، برای بسیاری اثبات شد این است که رژیمصهیونیستی فقط با جمهوری اسلامی مشکل ندارد، بلکه با تمام مجموعههای قدرتمند در منطقه دشمنی دارد. در واقع، مشخص شده که امروز ما یک دشمن مشترک داریم که یکییکی به سراغ ملتهای منطقه میرود، به دنبال تجزیه کشورهای بزرگ منطقه است و میخواهد واحدهای سیاسی قدرتمند را از بین ببرد. در کنار این دشمن که نماینده جبهه استکبار است، خود آمریکا نیز در منطقه حضور دارد و ثروتهای خدادادی این منطقه را ــ چه در کشورهای حاشیه خلیجفارس و چه در سایر کشورها ــ به تاراج میبرد، آن هم بهواسطه حاکمان ضعیف و خودفروختهای که در منطقه وجود دارند. در سطح عملیاتی ایجاد اتحادیه گوناگون میان کشورهای مسلمان یا تقویت اتحادیه و همکاریهای مختلف میان کشورهای مسلمان فارغ از منافع مادی و دنیوی، دستاوردی مهمی، چون وحدت را در پی خواهد داشت و دشمن را در مسیر تضعیف کشورهای جهان اسلام مأیوس خواهد کرد.