
تولید برنامههای مشارکتی در صدا و سیما که برپایه اهداف خاصی تولید میشوند و نهادهای مختلفی در تولید این آثار مشارکت دارند چند سال است در دستور کار تلویزیون قرار گرفته است. در همه جای دنیا این نوع برنامهسازی هست و تاثیرات بسیاری هم در شکلگیری سلیقه مخاطب و اطمینان به یک محصول خاص یا عملکرد نهاد و شرکت دولتی یا خصوصی دارد. به یقیین تولید این نوع برنامهها اگر با برنامه ریزی و درایت باشد و تبلیغات به صورت مستقیم در آنها عرضه نشود تاثیر بیشتر و موثرتری در تبلیغ همان نهاد یا کالا به صورت مستقیم دارد، چون وجود داستان و عنصر نمایشی علاوه بر جنبه سرگرمی میتواند مخاطب را درگیر و به تفکر وادار کند.
مسعود اوحدی، فارغالتحصیل رشته کارگردانی سینما از دانشکده هنرهای دراماتیک و فوق لیسانس سینما و تلویزیون از دانشگاه سیراکیوز نیویورک است. وی سال 1361 ریاست گروه سینمایی دانشگاه هنر را به عهده گرفت و در دانشکدههای صدا و سیما، سینما، هنر، هنرهای زیبا و مرکز اسلامی آموزش فیلمسازی به تدریس پرداخت.
او علاوه بر ساخت فیلمهای کوتاه، ترجمه و تألیف چند کتاب سینمایی را نیز به عهده داشته است. درباره میزان تاثیرگذاری برنامههای مشارکتی صداو سیما در مقایسه با تبلیغات صرف، گفتوگویی با این استاد دانشگاه و کارشناس رسانه انجام دادیم.
به نظر شما میزان تاثیرگذاری برنامههای مشارکتی صدا و سیما در مقایسه با تبلیغات صرف تا چه اندازه است؟
این که تولید برنامههای مشارکتی تاثیر بیشتری نسبت به برنامههای تبلیغاتی صرف دارند کاملا واضح و مشخص است.
هر پیامی اگر در قالب نمایشی عرضه شود مخاطب راحتتر با آن ارتباط برقرار کرده و مفهوم مورد نظر را بهتر درک میکند، چون مخاطب هیچگاه از طریق تبلیغ مستقیم، اطمینان و اعتماد به یک نهاد یا موسسه یا حتی هنجاری اجتماعی پیدا نمیکند، اما اگر همین تبلیغ از طریق یک برنامه آموزشی یا داستانی صورت گیرد تاثیر آن چند برابر خواهد شد.
این موضوع که تولید برنامههای ترکیبی بسیار تاثیرگذارتر از تبلیغ مستقیم و صرف است جای خود دارد، اما کیفیت تولید و مسائل مختلفی که باید در تولید یک اثر لحاظ شود نیز در ساخت یک مجموعه تلویزیونی یا بخشهای نمایشی بسیار اهمیت دارد. اینکه برای چه نهاد و سازمانی تبلیغ میشود در مرحله بعدی قرار میگیرد. نکته مهم این است که شما به عنوان کارگردان چه ایدهای انتخاب میکنید و چقدر در القای پیام آن موفق هستید.
چه راهکارهایی وجود دارد که انتقال پیام به درستی صورت گیرد تا پیام مورد نظر بدون گل درشت شدن به مخاطب عرضه شود؟
استعداد سازنده این نوع آثار اهمیت بسزایی بردارد، چون خلاقیت و استعداد سازنده یک اثر میتواند کاری ضعیف را به اثری قابل قبول تبدیل کند.
در واقع موضوع قدیمی کیفیت تولید مد نظر است. حتی اگر یک تبلیغ 30 ثانیهای هم ساخته شود باید این مساله را در نظر گرفت که چه راهی برای بیان درست آن انتخاب شود. بنابراین رسانایی کلام و کیفیت تولید نیز یکی از عوامل مهم در تولید آثار نمایشی است. از همه این مسائل با اهمیتتر، سواد حرفهای گروه تولید است. میزان حرفهای بودن نویسنده و کارگردان یک اثر هنری مهمترین مساله در تولید درست و انتقال مناسب یک پیام است.
پس معتقدید حتی برای ساخت برنامههای تبلیغی هم باید از گروهی حرفهای و متخصص استفاده کرد؟
کاملا درست است. اتفاقا افرادی که در زمینه تبلیغی کار میکنند باید آموزشهای ویژهای در این زمینه دیده و کار خودشان را به درستی بلد باشند. پرورش ایده در مرحله بعد قرار میگیرد. فرقی هم نمیکند یک فیلم سینمایی قرار است ساخته شود یا یک فیلم کوتاه یا مجموعهای نمایشی.
اصل قضیه این است که کارگردان و طراح چه ترفندها و فرمولهایی برای رساندن پیام و تبلیغ کالا یا نهاد مورد نظر به کار میبندد، چون برای به ظهور رسیدن پیام باید از راههای ویژهای وارد شد تا برنامه مورد نظر از کیفیت جذابی برخوردار شود و بتواند بیشترین مخاطب را جلب کند.
اگر برنامهای در بهترین حالت خود تولید شد آیا میتواند همه بار تبلیغات را به دوش بکشد؟
این مساله نیز به میزان آگاهی و حرفهای بودن گروه از موضوعی که قصد مطرح کردن آن را دارند باز میگردد.
اگر گروهی متخصص، ایده مورد نظر را به درستی به تصویر بکشند و آگاهی کامل از نهاد یا کالایی که قصد تبلیغش را دارند داشته باشند به یقیین مخاطب کاملا درگیر برنامه میشود. برخی برنامههای مشارکتی با هدف آموزشی تربیتی یا اجتماعی تولید میشوند. در این برنامهها نیز آگاهی به ایده و موضوع مورد نظر و استفاده از کارشناسان و متخصصان حرفههای آن رشته از اهمیت خاصی برخوردار است، چون بدون بهرهگیری از متخصصان نمیتوان به کنه وجود موضوع مورد نظر وارد شد و پیام آن را انتقال داد.
پژوهش و تحقیقات نیز از اهمیت خاصی برخوردار است، چون بدون تحقیق و برررسی موضوع نمیتوان در انتقال اهداف موفق بود. این تحقیقات و پژوهشها در زمینههای جامعهشناسی و مردمشناسی نیز باید صورت گیرد. باید دید تبلیغ مورد نظر نزد عامه مردم چه جایگاهی دارد تا برای ارائه آن در قالب و جایگاه مورد نظر برنامه ریزی کرد.
مدیران نیز باید به افراد متخصص، پیشنهاد تولید اثر مشارکتی بدهند. در واقع کار را باید به دست کاردان سپرد. مساله مهم دیگر در بالابردن کیفیت برنامههای مشارکتی ایجاد رقابت میان سازندگان این آثار است.
ایجاد رقابت و انگیزه در بروز خلاقیت هنرمندان برای خلق اثری چند بعدی بسیار تاثیرگذار است، بنابراین مدیران تصمیمگیرنده در گام اول با ایجاد مسابقه و رقابتی سالم میان تولیدکنندگان هم میتوانند در انتقال پیام خود موفق عمل کنند و هم فیلم یا مجموعهای با کیفیت استاندارد و جذاب به مخاطبان تحویل دهند.
نکته دیگر این است که نباید تولید برنامههای مشارکتی یا ترکیبی را به دست هر کسی سپرد یا این نوع سوژهها را در اختیار افرادی قرار داد که مدتهاست کار و فعالیتی در زمینه مورد نظر نداشته و به ساخت این آثار اشراف ندارند. باید نیرویی متخصص را به کار دعوت کرد تا این وظیفه را به عهده بگیرند.
برای بهبود کیفیت هنری این آثار چه پیشنهادی دارید؟
از آنجا که کیفیت هنری این برنامهها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است نباید تولید چنین کارهایی را هم فقط به دست افرادی سپرد که در تولید کارهای تبلیغاتی فعالیت میکنند، بلکه کارگردانی کارکشته و کاربلد باید پشت کار قرار گیرد. در بسیاری از فیلمهای موفق یا فیلمهایی که فلسفه و جهان بینی خاصی را مدنظر دارند دیدهایم به هر حال ایده یا طرز تفکری تبلیغ میشود، اما کارگردان و گروه تولید آنقدر کارشان را بلد و در حرفه خودشان متخصص هستند که مخاطب شیفته آن طرز تفکر مطرح شده میشود. بنابراین گروه مورد نظر برای تولید هر برنامهای باید با آگاهی انتخاب شوند.
آروین موذنزاده
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
علیامین حسنی، بازیگر نقش بهروز در سریال پایتخت در گفتوگو با «جامجم» از خاطرات حضورش در این سریال میگوید
خانمگل جام ملتهای آسیا در گفتوگو با «جامجم»: