مردم، زلزله‌زدگان را تنها نگذاشتند

با گذشت چند روز از وقوع حادثه، هنوز جاده تبریز به مناطق زلزله‌زده، بخصوص ورزقان، ترافیکی نسبتا سنگین، اما روان دارد. تعدادی از این خودروها، مربوط به سازمان هلال احمر است که غذا و چادر را میان آواره‌های زلزله تقسیم می‌کند؛ اما بیشتر سرنشینان خودروها یا مردمی هستند که دل​نگران بستگانشان در روستاهای زلزله زده شده‌اند و با شتاب به هوای خبر گرفتن از آنها به جاده زده‌اند یا نیکوکارانی هستند که از شهرهای مختلف کشور، کمک‌های غیرنقدیشان را برای زلزله‌زده‌ها آورده‌اند و آنها را میان مردم تقسیم می‌کنند. هلال احمر و نیکوکارها، حالا مثل دو دست هستند که زلزله‌زده‌های غمگین و گریان را در آغوش گرفته‌اند. هلال احمری‌ها فقط آذری نیستند بیشتر آنها نیروهای داوطلبی هستند که از استان‌های مختلف کشور چند ساعت پس از حادثه خودشان را به منطقه رسانده‌اند. به‌هر‌روستای زلزله‌زده‌ای که می‌رسیم، هلال احمر پیش از ما در ساعات اولیه زلزله رسیده و اجساد و مصدومان را از زیر آوار بیرون کشیده و میان اهالی چادر توزیع کرده است، با این حال مواد غذایی که هلال احمر پخش می‌کند به همه روستاها نرسیده است؛ اما نیکوکارها اجازه نداده‌اند هموطنانشان گرسنه و تشنه بمانند.

در هر روستا، شماری از مردم، مشغول پخش کردن نان، کنسرو‌های غذا، اقلام بهداشتی و مواد شوینده میان زلزله‌زده‌ها هستند. وسعت فاجعه اما به حدی است که این مقدار مواد غذایی هم کافی نیست و گرچه هلال‌احمر در تهران به رسانه‌ها اعلام کرده به اقلام غیرنقدی هموطنان نیازی ندارد، شواهد حکایت از حقیقتی متفاوت با گفته او دارد. زلزله‌زده‌ها علاوه بر غذا به اقلام دیگری هم نیاز دارند. علی شهودی، مدیر روابط عمومی سازمان هلال احمر آذربایجان شرقی به جام‌جم می‌گوید: «با گذشت سه روز از زلزله، نیازهای آواره‌ها تغییر کرده است و آواره‌ها نیازمند مواد شوینده، شامپو، گاز پیک نیک، صابون، اقلام بهداشتی برای زنان و کودکان هستند.»

یکی از روستاهای ویران شده در مسیر تبریز به ورزقان، «چایکندی» است که ما غروبگاه به آن می‌رسیم.

بیشتر خانه‌های ویران شده در روستاهای آذربایجان شرقی براساس مشاهدات ما، خانه‌های خشتی و گلی بوده است. روستای چراغلو از توابع ورزقان یکی از روستاهایی است که تقریبا با خاک یکسان شده و در آن 9 نفر زیر آوار جان باخته‌اند.

یکی از اهالی روستا که دختر و سه نوه‌اش زیر دیوارهای خشتی خانه‌اش زنده به گور شده‌اند، اشک چشم‌هایش را می‌گیرد: «ما توان بازپرداخت وام مقاوم‌سازی مسکن روستایی‌ها را نداشتیم. نتوانستیم... وام... بگیریم...».

یکی از اهالی با چهره‌ای برافروخته میان حرف‌های پیرمرد می‌دود ومی​گوید: اگر به موقع وام لازم برای بازسازی خانه های روستایی داده می شد شاید خسارت کمتری داشتیم.

توزیع چادر در مناطق زلزله‌زده همچنان ادامه دارد. یکی از نیروهای هلال احمر که مایل نیست نامش فاش شود به جام‌جم می‌گوید: « در همه مناطق چادر توزیع کردیم، اما باز نیازمند چادر های بیشتری هستیم.»

او و چند نفر از همراهان داوطلبش تعریف می‌کنند که شماری از روستایی‌ها بعد از زلزله اصلی و به دلیل بازگشت به خانه‌هایشان و وقوع پس‌لرزه، جانشان را از دست داده‌اند و به همین دلیل مردم حتما باید تا چند شب، بیرون از خانه‌هایشان بخوابند، اما از آنجا که با کمبود چادر روبه‌رو شده‌اند، گروهی ترجیح می‌دهند در ویرانه‌های پرخطر خانه‌هایشان باقی بمانند.

این را اهالی روستای شرف‌آباد که دیوارهای خانه‌هایشان شکاف برداشته و چند شبی است در کوچه‌ها می‌خوابند هم تائید می‌کنند.

هرچند که این روزها به مردم آذربایجان شرقی سخت می‌گذرد، اما با تلاش سازمان‌های امدادی و مردم می‌توان نسبت به بهبود وضع در روزهای آینده امیدوار بود.

با پایان یافتن عملیات نجات، انتقال مجروحان به بیمارستان و خروج اجساد از زیر آوار در شهرستان‌های اهر، ورزقان و هریس در سه روز گذشته، فاجعه حالا ابعاد تازه‌ای از خود را به آذری‌های صبور و داغدار نشان می‌دهد. دو زمین لرزه 6 و 2/6 ریشتری که عصر روز شنبه فقط با تکان‌هایش اهالی آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان وگیلان را وحشت‌زده کرد، در آذربایجان شرقی 306 کشته، بیش از 3000 مجروح و ده‌ها روستای با خاک یکسان شده برجای گذاشت که بر اساس گزارش مرکز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی استان آذربایجان‌شرقی، شهرستان هریس با 127 نفر فوتی بیشترین آمار تلفات و خسارت را داشته است و پس از آن شهرستان‌های ورزقان با 88 نفر و اهر با 53 نفر فوتی در رتبه‌های بعدی قرار دارد. علاوه بر این، 38 نفر نیز پس از اعزام به بیمارستان‌های صحرایی، جان شان را از دست داده‌اند که هنوز هویت دقیق آنها مشخص نیست.

اما شمار کشته شده‌ها در این مناطق چه به گواه آمار رسمی 306 نفر باشد و چه بر اساس آمار غیررسمی کمی بیشتر، به هر حال کمتر از شمار متوسط قربانیان زلزله‌هایی با بزرگای مشابه در نقاط دیگر کشور است.

حبیب‌حسین قلی‌زاده، مدیر روابط عمومی مرکز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی استان آذربایجان شرقی یکی از امدادگرانی است که هنگام زلزله در درمانگاه ورزقان بوده و یکی از بیماران را روی دوش گرفته و از ساختمان خارج کرده است، درباره علت این که کشته شده‌های این زلزله با توجه به بزرگی‌اش به چند هزار نفر نرسیده است، به جام‌جم می‌گوید: زلزله زمانی رخ داد که بیشتر روستاییان بیرون از خانه‌هایشان، مشغول کشاورزی بودند و به همین دلیل حدود 70 درصد کشته شده‌ها، زنان و کودکانی هستند که در خانه مانده بودند.

اطلاع‌رسانی رسانه ملی

به ابتکار برنامه 90 ورزشی با مشارکت بیش از چهار میلیون و 200 هزار نفر مبلغ 54 میلیون تومان به زلزله‌زدگان کمک شد.مجری برنامه از مردم خواست به منظور کمک به زلزله‌زدگان و همدردی با آنان یک پیامک خالی به شماره اعلامی ارسال کنند. شرکت مخابرات هم اعلام کرده بود درآمد حاصل از این پیامک‌ها را به زلزله‌زدگان اختصاص خواهد داد. از سووی دیگر جمعی از هنرمندان و چهره های مشهور تلویزیونی همچون عزت الله انتظامی و پرویز پرستویی نیز آمادگی خود را برای حضور در مناطق زلزله زده و کمک به آسیب دیدگان اعلام کردند.

مریم یوشی‌زاده/ خبرنگار اعزامی جام‌جم