در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
با مریم مجتهدزاده، رئیس مرکز امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری
وعده پوشالی به زنان نداده‌ایم
شنیدن از مریم مجتهدزاده با دیدنش، از زمین تا آسمان فرق دارد. روزی که برای مصاحبه به دفتر کارش در خیابان هنری کوربین رفتیم، او تب داشت و از استخوان درد گله می‌کرد، ولی با این حال بیشتر از دو ساعت به ما وقت داد تا از زنی که لباس معاونت رئیس‌جمهوری را پوشیده و بیشتر روزهای سال در حوزه زنان و خانواده، خبرهای امیدوارکننده‌ای به رسانه‌ها می‌دهد بیشتر بپرسیم و بیشتر بدانیم.
وقتی در ابتدای گفت‌وگو، او را با عنوان «خانم وعده‌های خوش آب و رنگ» خطاب قرار دادیم او نه‌تنها ناراحت نشد، بلکه با لبخندی شیرین، رضایتش را از یک شروع خوب برای مصاحبه به زبان آورد؛ واکنشی که در همان نگاه اول نشانمان داد که شنیدن درباره مریم مجتهدزاده و قضاوت‌کردن درباره او از راه دور با دیدنش از نزدیک، از زمین تا آسمان فرق دارد.
در بیشتر از دو ساعتی که مهمان او بودیم، بحث‌مان به جاهای مختلف کشیده شد؛ به روزهایی که او پیش از انقلاب در آمریکا درس می‌خواند و اصرار داشت با پوشش چادر در اجتماع ظاهر شود و به این روزها که پست معاونت رئیس‌جمهوری و بحث جانماندن از قطار کابینه، اجازه سرخاراندان به او نمی‌دهد.
او البته در بحث عفاف و حجاب کمی محتاطانه موضعگیری کرد و در جاهایی از مصاحبه نیز فقط به شرط خاموش‌شدن ضبط صوت حاضر به حرف‌زدن شد، اما در مجموع از کلیات گفته‌های او چنین برآمد که او هیچ وعده پوشالی به زنان نداده و تا روزی که به صندلی معاونت رئیس‌جمهوری تکیه زده، تمام قول‌هایش را عملی خواهد کرد.
بعضی از ما روزنامه‌نگاران عنوان خانم وعده‌های خوش‌آب و رنگ را به شما داده‌ایم.
چرا به من؟ من از معدود کسانی هستم که هر وعده‌ای می‌دهم حتما عمل می‌کنم، اما با این حال وعده‌ها را بگویید تا من جواب بدهم؛ با این نحوه شروع موافقم.
به ما بگویید مرکز امور زنان در حال حاضر چه تعداد طرح در دست پیگیری دارد و چه تعداد از این طرح‌ها فعلا بلاتکلیف است؟
ما روز اولی که کار را کلید زدیم فرمایشات رهبر معظم انقلاب در حوزه زن و خانواده را به عنوان فردی جامع‌نگر جمع‌آوری کردیم و براساس آن، راهبردهایمان را تدوین کردیم. نکته‌ای که حضرت آقا بیش از همه به آن تاکید دارند بحث تامین امنیت زنان در داخل خانه است. ایشان معتقدند اگرچه این مشکل می‌تواند با صحبت‌کردن حل شود، اما باید دنبال یک راهکار قانونی برای آن باشیم. برای همین ما این مساله را در دستورکارمان قرار دادیم و الان لایحه مربوط به آن تنظیم شده و در مرحله نظرخواهی از خبرگان است.
در سومین نشست اندیشه راهبردی که به خدمت رهبر معظم انقلاب رسیدیم، ایشان تکلیفی را نیز بر عهده دولت گذاشتند مبنی بر این‌که طرح‌ها و لوایحی تنظیم شود که بتواند بین نقش‌های اجتماعی زن و نقش مادری و همسری توازن ایجاد کند. ما بلافاصله کار گروهی تشکیل دادیم و پنج لایحه را تقدیم هیات دولت کردیم که کارهای مربوط به آن نیز در حال انجام است. بحث بیمه زنان خانه‌دار را نیز در این میان داشتیم که در حال طی‌کردن تدوین نهایی است و فکر می‌کنم برای ماه‌های مهر و آبان اجرایی شود که البته من الان در مورد جزئیاتش حرفی نمی‌زنم، چون مدام دچار تغییر و تحول می‌شود. ما چندی پیش قول داده بودیم که ستاد زن و خانواده را تشکیل می‌دهیم تا مسائل مربوط به زنان از حالت مشاوره خارج شود و شکل و شمایل اجرایی پیدا کند که این کار را هم کردیم. ما مطرح کرده بودیم که می‌خواهیم موضوع تشکیل، تحکیم و تعالی خانواده را هم با جدیت پیگیری کنیم؛ چون می‌دانید که خانواده‌ها در حال از هم پاشیده‌شدن هستند. برای همین آیین‌نامه مربوطه را تصویب کرده و اعضای ستاد را نیز مشخص کردیم که هشت وزیر در آن عضویت دارند و مصوباتش در حکم مصوبه هیات دولت تلقی می‌شود. پس می‌بینید که این قول بنده نیز محقق شده است و در حال تقسیم کار ملی بین سازمان‌ها و ارگان‌های مختلف هستیم؛ چون خانواده موضوعی نیست که از عهده یک مرکز بربیاید.
به اعتقاد ما وزارت ارشاد باید روی فرهنگ عمومی کار کند، صداوسیما در فیلم‌ها و سریال‌ها بر دوستی، عشق، رحمت، مودت و گذشت متمرکز شود، وزارت علوم و آموزش و پرورش رشته‌های جدیدی را تدوین و در کتاب‌های درسی بازنگری کنند و... .
ما قول دیگری هم داده بودیم که بر مبنای فرمایشات رهبری است که فرمودند باید برای آینده ریل‌گذاری شود. ایشان تاکید زیادی دارند که امور زنان و خانواده باید با برنامه و سند پیش برود. به همین علت ما دنبال ایجاد برنامه و راهبردها هستیم تا از تمام توان دستگاه‌ها در حوزه زنان و خانواده استفاده کنیم. تمام این کارها را هم با یک تلاش شبانه‌روزی به ثمر رسانده‌ایم یعنی فکر نکنید مثلا تا 9 شب در دفترکارمان بوده‌ایم، چون بسیاری از روزها در تمام مدت 24 ساعت کار می‌کردیم.
ما الان برای اوقات فراغت و اشتغال دختران جوان نیز کاملا برنامه داریم. در بحث اشتغال دو کار عمده انجام داده‌ایم؛ یکی برای زنان سرپرست خانوار و دیگری برای دختران جوان فارغ‌التحصیل. ما به این منظور به عضویت شورای عالی اشتغال درآمده‌‌ایم و در سفرهایی که به شهرستان‌ها داشتیم متوجه مشکل زنان کارآفرین برای گرفتن تسهیلات بانکی شدیم. پیش از این برای گرفتن وام بانکی نیاز به دو ضامن بود که ما آن را به یک ضامن کاهش دادیم، اما باز متوجه شدیم که امکان آوردن یک ضامن هم برای بسیاری از زنان وجود ندارد. به همین علت مقرر کردیم که این افراد اگر وام کمتر از 5 میلیون تومان می‌خواهند از یارانه‌شان به عنوان ضامن استفاده کنیم. همچنین تفاهمنامه‌ای را با صندوق مهر امام رضا(ع) امضا کردیم و 23 میلیارد تومان از این صندوق وام گرفتیم تا در اختیار زنان سرپرست خانوار و دختران فارغ‌التحصیل رشته کشاورزی قرار دهیم.
در این خصوص، تفاهمنامه‌ای را با بانک کشاورزی امضا کردیم تا به هر کدام از این دختران فارغ‌التحصیل که طرح و برنامهای را ارائه دهند، 30 میلیون تومان وام بدهیم. تاسیس مرکز جامع توانمندسازی زنان نیز از اقداماتی است که انجام داده‌ایم و قرار است در این راستا همه دستگاه‌هایی که به نوعی در اشتغال دخیل‌‌اند (مثل معاونت فناوری رئیس‌جمهور، جهاد کشاورزی، وزارت تعاون، وزارت صنعت و...) همسو با هم فعالیت کنند. پس می‌بینید که ما قولی نداده‌ایم که عمل نکرده باشیم، چون من خودم از اول زندگی‌ام یک بسیجی بوده‌ام و مگر می‌شود حرفی بزنم و به آن عمل نکنم؟ حالا بگویید که چه وعده عمل‌نکرده‌ای دارم؟
شما همیشه اعلام می‌کنید که از بابت سه گروه دغدغه دارید: زنان سرپرست خانوار، بدسرپرست‌ها و دختران جوان. اما من در همین لحظه می‌توانم فهرست بلندبالایی از هر سه این گروه‌ها را با نام و نشانی در اختیارتان قرار دهم تا ببینید که تا چه حد بلاتکلیف هستند و زندگی نابسامانی دارند.
دغدغه دختران جوان، موضوع اشتغال است. برای همین ما بنیاد توسعه و کارآفرینی زنان و مرکز جامع توانمندسازی را در جهت رفع دغدغه‌های این گروه ایجاد کرده‌ایم. ما یک حوزه سیاستگذار هستیم و نه یک حوزه اجرایی. با بودجه‌ای که مرکز امور زنان دارد، می‌تواند با دستگاه‌های مختلف تفاهمنامه‌هایی را امضا کند، مثل تفاهمنامه‌ای که با سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی منعقد کردیم تا 6 هزار نفر از این دختران را آموزش بدهد و برایشان شغل ایجاد کند.
با وزارت دادگستری نیز برای جلوگیری از آسیب‌رسیدن به خانواده‌ها و فروپاشی آنها تفاهمنامه‌ای را امضا کردیم و در حد مداخله، وارد کار شده‌ایم. ما در حوزه آموزش هم کارهایی انجام داده‌ایم و در قالب طرح رحمت، در سطح دبیرستان‌ها، دانشگاه‌ها و زنان سرپرست خانوار، کارشناسانی را مسئول آموزش‌های خانواده کرده‌ایم. همچنین بازارچه‌هایی را برای زنان سرپرست خانوار در تمام استان‌های کشور تشکیل داده‌ایم تا بتوانند محصولات‌شان را به صورت مستقیم بفروشند. هم‌اکنون در دور چهارم سفرهای استانی برای اشتغال زنان سرپرست خانوار و دختران فارغ‌التحصیل مبلغی اختصاص داده می‌شود. این در حالی است که در ماده 230، ما بندی متعلق به زنان سرپرست خانوار که به توسعه و ساماندهی معیشت آنها توجه دارد و در همین خصوص، جلساتی با بهزیستی و کمیته امداد گذاشته‌ایم و درصدد ایجاد کارگروهی تخصصی هستیم تا بتوانیم بیشتر در جهت آسایش و رفاه زنان سرپرست خانوار قدم برداریم.
همچنین برنامهای را دنبال کردیم تا یارانه زنان بدسرپرست به حساب خودشان واریز شود و چون خوشبختانه معاون حقوقی رئیس‌جمهور نیز خانم هستند، این کار با سرعت به نتیجه رسید.
زنان بدسرپرست را چطور شناسایی کردید؟
ما نه می‌توانیم و نه جزو وظایفمان است که این زنان را شناسایی کنیم، ولی بهزیستی و کمیته امداد این زنان را می‌شناسد. مرکز امور زنان ریاست جمهوری فقط راهبردها را نشان می‌دهد چون حداکثر ما 50 نیرو داریم و با بودجه بسیار کمی که در اختیارمان است، نمی‌توانیم وارد حوزه اجرا شویم.
البته خدا را شکر با توجه رئیس‌جمهور و بویژه حضرت آقا که مسائل مربوط به زن و خانواده را از موضوعات درجه اول می‌دانند راه ما کاملا برای رسیدن به نقطه مطلوب باز است و گرچه هنوز راه بسیاری تا ایده‌آل‌ها داریم، اما ناامید نیستیم و با تمام توان مشغول فعالیت هستیم و گام‌هایمان را محکم، استوار و پرصلابت برمی‌داریم.
این سوال را به این علت پرسیدم که هنوز زنان بدسرپرست زیادی هستند که یارانه‌ها به دستشان نمی‌رسد. ممکن است چنین موضوعی وجود داشته باشد، اما به هر حال ما وظیفه‌مان که ایجاد برنامه و راهبرد است به طور کامل انجام داده‌ایم و این نهادها و سازمان‌ها هستند که باید مساله را بدرستی پیگیری کنند.
ما در حال تدوین لایحه‌ای برای زنان سرپرست خانوار هستیم که تا حدی از مشکلات آنها می‌کاهد و تسهیلاتی برای اشتغال آنها فراهم می‌کند تا انگیزه بکارگیری زنان سرپرست خانوار در همه‌جا ایجاد شود.
همچنین اعلام کرده‌ایم که یک درصد از بودجه جاری دستگاه‌ها به برنامه زنان و خانواده اختصاص پیدا کند یعنی موضوعی که پیش از این حذف شده بود و ما با سختی توانستیم این مورد را در قانون جایگزین کنیم و مطمئنیم که از این به بعد برنامه‌های زنان و خانواده خوب پیش خواهد رفت. همچنین ما طرحی به عنوان «مطلع مهر» داریم که به زوج‌هایی که در پنج سال اول زندگی مشترک‌شان هستند آموزش‌های روان‌شناسی، بهداشت و احکام داده می‌شود و امسال این طرح برای تمام شاغلان دستگاه‌ها انجام خواهد شد.
پس می‌بینید که کارها خیلی خوب پیش می‌رود و ساعتی نیست که برنامه‌ریزی انجام نشود. برنامه جامع تشکیل، تحکیم و تعالی نهاد خانواده نیز از جمله کارهایی است که انجام داده‌ایم و می‌بینید که در قالب این برنامه تا چه حد نهادسازی کرده‌ایم و چه رشته‌های جدیدی پیشنهاد داده‌ایم.
این برنامه، یک کار فرهنگی است که ارتقای آگاهی و مهارت جوانان درباره نحوه ازدواج بهنگام، آگاهانه، پایدار و ساده، مهم‌ترین محور آن است که بر مبنای آن، صدا و سیما را مکلف کرده‌ایم که تولید برنامه‌هایش در این راستا باشد و وزارت کشور با همکاری وزارت ورزش و امور جوانان، مرکز امور زنان، وزارت تعاون و شورای فرهنگی ـ اجتماعی زنان نیز موظف به تهیه دستورالعمل و اجرای برنامه‌های تقویت و ساماندهی موسسات خیریه و مراکز مربوط به حمایت و وساطت در امر ازدواج و موردیابی افراد کف یکدیگر هستند. همچنین وزارت ورزش و امور جوانان موظف است با همکاری وزارت علوم و حوزه‌های علمیه نسبت به تهیه و تصویب بسته‌های آموزشی با موضوع ازدواج بهنگام، آگاهانه، پایدار و ساده براساس ارزش‌های اسلامی و فرهنگی متناسب با اقشار مختلف جامعه اقدام کند. ضمن این که وزارت آموزش و پرورش موظف است با همکاری و نظارت سازمان نظام روان‌شناسی، وزارت بهداشت و حوزه‌های علمیه نسبت به تحلیل محتوای آموزشی متناسب با دوران بلوغ با توجه به مبانی اسلامی اقدام کند و...
این برنامه خیلی گسترده است و زیرشاخه‌های متعددی دارد و حالا در مرحله‌ای است که با وزرا جلسه می‌گذاریم و تفاهمنامه امضا می‌کنیم تا کار را تشریح و وظایف را تبیین کنیم. در حال حاضر ما با سازمان زندان‌ها و وزارت دادگستری مشغول مذاکره هستیم و از آنها خواسته‌ایم تا زندان زنان طبقه‌بندی باشد و دادرسی‌ها به صورت یکسان انجام شود؛ پس می‌بینید که ما داریم کار را از ریشه درست می‌کنیم.
شما در عرض چند دقیقه من را برنامه‌باران و مصوبه‌باران کردید، ولی هر دو ما خوب می‌دانیم که در این کشور نه مصوبه کم است، نه برنامه و تفاهمنامه. می‌دانید که سند چشم‌انداز 20 ساله که قرار بود تا سال 1404 ما را سرآمد کشورهای منطقه بکند، همچنان معطل است و برنامه‌های پنج‌ساله توسعه هم همیشه دچار عقب‌افتادگی می‌شوند. شما روی کاغذ، برنامه‌ها و مصوبات زیبا و امیدوارکننده‌ای دارید، اما به نظر می‌رسد بسترها برای تحقق بسیاری از این برنامه‌ها مهیا نیست یا نهادهایی را که قرار است به کمک بگیرید، خواسته‌های شما هنوز جزو دغدغه‌هایشان نیست یا خودشان آنقدر مشکلات دارند که به این قبیل کارها نمی‌رسند. شما قرار است این موانع را چطور از سر راه بردارید؟
دقیقا. ما طرح و برنامه را داریم، اما وقتی زمینه مساعد نباشد عملیاتی‌شدن برنامه‌های ما با مشکل روبه‌رو خواهد شد. البته به حول و قوه الهی، سومین نشست اندیشه‌های راهبردی که در محضر حضرت آقا انجام شد و ایشان تاکید کردند که موضوع زن و خانواده مساله درجه یک کشور است، اهتمامی در همه مسئولان ایجاد شد تا به مساله زن و خانواده بیشتر بپردازند. از سوی دیگر، ریاست جمهوری نیز عنایت ویژه‌ای به این بخش دارد که این مساله نیز زمینه را تا حد زیادی مساعد می‌کند. البته همین که در ساختار ما پست مشاور بانوان مصوب شد که می‌تواند در شورای معاونان حضور داشته باشد و اظهارنظر کند نیز خودش یک ایجاد زمینه است. الان ما ماده 230 را نوشته‌ایم و برنامه دستگاه‌های مختلف را هم تدوین و ابلاغ کرده‌ایم و دیدارها و امضای تفاهمنامه‌ها با وزرا هم در حال انجام است. پس ما وظیفه‌مان را به طور کامل انجام می‌دهیم و اجرا به دستگاه‌های مجری برمی‌گردد و آنها هستند که باید به این مسائل، اهتمام نشان دهند.
مرکز امور زنان در همین راستا سال گذشته تفاهم نامه‌ای را با وزارت دادگستری امضاء کرد و مبلغی را در اختیارش گذاشت تا دادگستری با بکارگیری مشاوران خانواده، از بروز طلاق بین زوج‌های مراجعه‌کننده به دادگاه‌ها جلوگیری کند. طبق آمارهای رسیده، از بیش از 12 هزار پرونده طلاق که در 18 استان کشور تشکیل شده بود، 38 درصد منجر به سازش شد که این نشان می‌دهد مشاورانی که در دعاوی خانوادگی به کار گرفته شده‌اند تا چه حد در تحکیم بنیان خانواده نقش دارند. پس می‌بینید که ما ریل‌گذاری‌ها را انجام داده‌ایم و در حالی که ادعا نداریم به نقطه مطلوب رسیده‌ایم، اما همه در حال تلاش و فعالیت برای رسیدن به آن نقطه هستیم.
بله، ما هم قبول داریم که برنامه‌ها و مصوبات خوبی از مرکز امور زنان بیرون می‌آید، اما به نظر می‌رسد نظارت شما بر اجرای مصوباتتان باید بیشتر و دقیق‌تر بشود. مثلا درباره کاهش آمار طلاق به واسطه فعالیت مشاوران در محاکم خانواده که اشاره کردید باید بگویم آنچه که ما رسانه‌ها رصد می‌کنیم چیزی غیر از گفته‌های شما را نشان می‌دهد. چون پای مشاوره در دادگاه‌ها لنگ می‌زند و حتی روسای مجتمع‌های قضایی خانواده از کمبود مشاوران خانواده و بعضا مسلط‌نبودن آنها به موضوع گله دارند. به اعتقاد من آمارهایی که به دست شما می‌رسد درست نیست.
آمارهای ما کاملا درست است، چون براساس پرونده‌های به نتیجه‌رسیده به دست آمده است. به اعتقاد ما به صلح و سازش منتهی‌شدن 38 درصد از 12 هزار و 800 پرونده طلاق خیلی عالی است و چون در هزینه‌کردن‌ها دقت زیادی داریم، به مسائل غیرواقعی بودجه نمی‌دهیم.
در حال حاضر در ستاد ملی زن و خانواده قانونی داریم که قوه قضاییه را مکلف می‌کند زوج‌های متقاضی طلاق را به مراکز آموزش و مشاوره خانواده ارجاع دهد و تا زمانی که دستور این مراکز موجود نباشد دادگاه نمی‌تواند حکم طلاق را صادر کند. البته شما درست می‌گویید و به محض داشتن یک برنامه، نمی‌توان به نتیجه دلخواه رسید. به هر حال همه باید جدی‌تر به این مساله نگاه کنند و تلاش مضاعف داشته باشند. مرکز امور زنان موفق شده در این مدت دست به جریان‌سازی و نهادسازی بزند. ما برگزارکننده اجلاس وزرای امور زنان کشورهای IC (آی‌سی) بوده‌ایم و برای اولین بار، مفاهیم اسلامی درباره زنان به دور از افراط و تفریط را در محافل بین‌المللی مطرح کردیم.
ما در بیان دیدگاه‌هایمان به زندگی و سلوک چهار بانوی آسمانی (حضرت مریم، آسیه، خدیجه و فاطمه(س)) استناد کرده و سمینار بین‌المللی برگزار کردیم.
این سمینارها چه فایده‌ای به حال زنان امروز دارد؟ این شخصیت‌ها متعلق به هزاران سال پیش هستند و شرایط و نیازهای آنها با زن امروز فرق دارد.
ما معاصرسازی کرده‌ایم و گفتیم که بشر گرفتار امروز نیاز به الگوهایی دارد که در مسیر تاریخی زندگی‌شان، هم جامعه‌ساز و تاریخ‌ساز بوده‌اند و هم انسان‌ساز. در واقع خصلت‌ها و ویژگی‌های این افراد فقط متعلق به زمان آنها نیست و می‌شود این خصلت‌ها را به همه زمان‌ها تعمیم داد. آیا کسی می‌تواند جایگاه و نقش رفیع حضرت فاطمه(س) را به عنوان زنی که تمام ویژگی‌های انسانی و کمالات در وجود ایشان متجلی است ـ و جایگاه ویژه زن در اسلام را نشان می‌دهد ـ کتمان کند؟
ما حضور اجتماعی حضرت فاطمه و حضور ایشان در خانواده به عنوان همسر و مادری مهربان را کاملا معاصرسازی کرده‌ایم. هر کدام از سه زن دیگر نیز کسانی هستند که در زمان خودشان برجستگی‌هایی داشته‌اند و می‌توانند برای نسل معاصر الگو باشند. در واقع آنها در زمانه خودشان با مستکبران جنگیده‌اند و شجاعت داشته‌اند و تشخیص‌های درست داده‌اند و چون بصیرت داشته‌اند حتما الگوهای کاملی برای زنان امروز هستند.
من علاقه‌مندم که در این باره ساعت‌ها با شما بحث کنم، اما بهتر است به بحث اصلی برگردیم. شما همواره بر تحکیم بنیان خانواده بدرستی تاکید دارید. به همین جهت مایلم در مورد ردشدن طرح تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی در شورای نگهبان صحبت کنید. یعنی اتفاقی که برخلاف خواسته و نیت شما باعث متزلزل‌شدن کانون خانواده‌ها می‌شود.
بله، ما این موضوع را در دولت مطرح کرده‌ایم و پیش از آن نیز این موضوع از دغدغه‌های ما بود چون همیشه مراجعانی داریم که از بلاتکلیفی فرزندان‌شان نگرانند. البته این طرح فعلا رد شده، اما قطعا قابل پیگیری است چون دولت و مجلس، هر دو نسبت به این مساله دغدغه دارند.
در بحث تحکیم بنیان خانواده، لایحه امنیت زنان بویژه بخشی از آن که به حفاظت از زنان در قبال خشونت‌های خانگی و مجازات کیفری خشونت‌گران اشاره دارد نیز موضوعی است که مایلم درباره آن صحبت کنید. به اعتقاد خیلی از کارشناسان و حتی افکار عمومی، قراردادن مجازات برای خشونت‌گران خانگی، راهی بسیار خوب در جهت پیشگیری از وقوع جرم است، اما به اعتقاد برخی دیگر، در نظرگرفتن مجازات به‌تنهایی نمی‌تواند به استحکام خانواده‌ها کمکی بکند. نظرتان در این باره چیست؟
البته این لایحه فعلا در مرحله نظرخواهی از خبرگان است و بی‌شک تمام این نظرات در آن لحاظ خواهد شد. ضمن این که مضمون این لایحه فقط اعمال مجازات کیفری علیه خشونت‌گران نیست به طوری که تقویت و تحکیم بنیان خانواده، تامین حقوق زنان به منظور حفظ کرامت و امنیت، پیشگیری از خشونت علیه زنان و حمایت از زنان قربانی یا در معرض خشونت نیز ازجمله موارد مورد تاکید در آن است.
تا به حال صحبت ما حول محور برنامه‌ها و طرح‌هایی می‌چرخید که به نظر درست و قابل قبول هستند، اما باید قبول کرد بعضی از طرح‌ها یا برنامه‌هایی که از مرکز امور زنان خارج می‌شود بسیار غیرکارشناسی است مثل افزایش مرخصی زایمان به سه سال که بلافاصله نیز در مجلس با آن مخالفت شد.
خیلی خوب شد که به اینجا رسیدیم. چون این بحث از ابتدا به صورت غلط مطرح شد. ما پیشنهاد دادیم که زنان پس از گذراندن شش ماه مرخصی زایمان، این امکان را داشته باشند تا از سه سال مرخصی بدون حقوق استفاده کنند. پس می‌بینید که بین مرخصی زایمان و مرخصی بدون حقوق چه تفاوت فاحشی وجود دارد. این اتفاق در مورد خدمت نیمه‌وقت زنان نیز رخ داد. حضرت آقا در سومین نشست اندیشه‌های راهبردی، دولت را موظف کردند که تدبیری برای توازن نقش‌های مادری و همسری و شغل اجتماعی زنان بیندیشد. برای همین ما پیشنهاد دادیم کسانی که نمی‌توانند به صورت تمام وقت، حضور اجتماعی داشته باشند برای این که به نقش خانوادگی‌شان لطمه وارد نشود از ابتدا به صورت نیمه‌وقت استخدام شوند. این موضوع هرگز به معنی لغو استخدام تمام وقت زنان نبود، اما عده‌ای گفتند که مرکز امور زنان حرف غیرکارشناسی زده و سعی دارد زنان را خانه‌نشین کند در حالی که ما به دنبال ایجاد فرصت شغلی برای زنانی بودیم که نمی‌توانند به صورت تمام وقت کار کنند.
یعنی شما واقعا به دنبال خانه‌نشین‌کردن زن‌ها نیستید؟ چون ما هم احساس می‌کنیم شما و همکارانتان تمایل به سوق دادن زنان به سمت خانه و ایفای نقش‌های خانوادگی دارید!
اگر ما می‌گوییم زنان بروند خانه‌نشین شوند پس چرا در شورای عالی اشتغال تا این حد حرص زنان را می‌زنیم؟ توجه داشته باشید که ما برای زنان سرپرست خانوار، حق اولاد گرفته‌ایم. این در حالی است که برای دختران سرپرست خانوار نیز حق عائله‌مندی در نظر گرفته‌ایم و تمام کسانی که زیرمجموعه خدمات کشوری محسوب می‌شوند از این حق برخوردار شده‌اند پس چطور می‌گویید که ما به فکر زنان نیستیم؟
اغلب طرح‌ها و برنامه‌های شما، زنان کارمند بخش دولتی را شامل می‌شود در حالی که بخش عمده‌ای از زنان شاغل در بخش خصوصی کار می‌کنند. شما همواره اعلام می‌کنید که بازگشت زنان پس از زایمان به شغل قبلی‌شان از جمله دغدغه‌های مرکز است که حتما می‌دانید این دسته از زنان در بخش خصوصی با چه چالش‌هایی برای بازگشت به شغل‌شان مواجهند. برای ایجاد امنیت خاطر در شاغلان بخش خصوصی چه برنامهای دارید؟
ما تاکید کرده‌ایم که زن در دوره بارداری نباید مشاغل سخت داشته باشد و کارفرما چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی ـ یعنی همه آنهایی که تحت پوشش قانون کار قرار می‌گیرند ـ مکلفند را به جایی بفرستند که کارش ساده‌تر باشد و بعد از زایمان در صورت تمایل زن به کار سابق، هیچ مانعی برای آنها ایجاد نکنند.
این کار در بخش دولتی شدنی است، اما در بخش خصوصی مشکلاتی دارد و کارفرما‌ها به راحتی به این موارد تن نمی‌دهند!
اگر بخش خصوصی چنین کاری نکند، خلاف کرده و بازرسان وزارت کار با آن برخورد خواهند کرد.
البته اگر وزارت کار مثل الان با تخلفات، ساده برخورد نکند! هنوز کارگاه‌های زیادی وجود دارد که کارفرما حاضر به بیمه‌کردن نیروها نیست و وزارت کار هم به شکایات کارمندان و کارگران ترتیب اثری نمی‌دهد!
در سفرهای استانی از کارگاه‌ها بازدید می‌کنیم و خیلی سریع اطلاعات را جمع‌آوری می‌کنیم و اگر ببینیم خلافی در حال وقوع است، بشدت برخورد می‌کنیم.
خانم مجتهدزاده! مایلم درباره عفاف و حجاب هم نظرتان را بدانم. ما رئیس‌جمهوری داریم که در بدو آغاز به کار به صراحت اعلام کرد که دولت قرار نیست به پوشش مردم کاری داشته باشد، اما حالا می‌بینیم که موضوع مقابله با بدحجابی به وسیله‌ای برای توهین و تحقیر زنان تبدیل شده است تا آنجا که دیدن بعضی صحنه‌ها گاهی موجب شرمندگی من به عنوان زنی باحجاب می‌شود. نظرتان درباره این‌گونه واکنش‌های انتظامی چیست؟
یکی از برنامه‌های ما توسعه فرهنگ عفاف و حجاب است که ما سه سیاست را در آن دنبال می‌کنیم؛ یعنی نهادینه‌سازی و ترویج فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه با رویکرد تعیین مرزها و تنظیم ضوابط و وظایف در تبیین، ترویج و تولید. در واقع ما به دنبال توسعه صنعت فرهنگی تولید و عرضه محصولات مرتبط با عفاف و حجاب در کشور و معرفی آن به جهان هستیم که حمایت از صنعت طراحی پوشاک برتر اسلامی و ایجاد شبکه طراحان و تولیدکنندگان پوشاک اسلامی از اهداف ماست. برنامه سال 91 ما نیز تهیه نظام‌نامه و شناسایی صنایع واجد شرایط و شبکه‌سازی برای 20 صنعت است که مجری کار نیز وزارت صنعت، معدن و تجارت است و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت کشور، تعاون و مرکز امور زنان و خانواده نیز با آن همکاری می‌کنند. ضمن این که عمده کار ما طبق فرمایشات حضرت آقا، بالا‌بردن فرهنگ و دانسته‌های مردم درباره عفاف و حجاب خواهد بود.
شما پاسخ سوالم را ندادید، اما دوست دارم بدانم از نظر شما حجاب لزوما عفاف می‌آورد؟
حجاب یک دستور اسلامی است و کسی نمی‌تواند روی آن بحثی داشته باشد. یعنی انسانی که خدا را قبول دارد پس به حجاب به عنوان یکی از جلوه‌های این اعتقاد نیز باید معتقد باشد. الان خیلی‌ها این بحث را مطرح می‌کنند که باید حجاب باطنی داشت در حالی که یک زن مسلمان باید حجاب ظاهری و باطنی را کنار هم داشته باشد، چون امکان ندارد کسی عفاف داشته باشد و حجاب نداشته باشد و کسی حجاب داشته باشد، اما عفاف نداشته باشد. پس حجاب و عفاف لازم و ملزوم همدیگرند و از هم منفک نمی‌شوند.
فکر می‌کنید در حوزه زنان، عفاف و حجاب اولویت چندم است؟
به هر حال مثل نماز، عین واجبات است. من از سال 55 تا 58 در آمریکا درس می‌خواندم و آنجا تنها زنی بودم که چادر سرم بود، چون هر چه فکر می‌کردم به نظرم می‌رسید که چادر، کامل‌ترین حجاب است. البته در آمریکا کسی به حجاب کسی کاری نداشت ولی من در همه محافل با چادر حاضر می‌شدم. آنجا خیلی‌ها به من می‌گفتند که در اینجا چادر خیلی جلب توجه می‌کند، اما من جواب می‌دادم که چون چادر، کامل‌ترین حجاب است من به آن پایبند خواهم بود.
البته در آمریکا به آدم چادری بیشتر از دیگران نگاه می‌کنند!
نه، باور کنید هیچ‌کس نگاه نمی‌کرد و خیلی عادی بود.
بله من هم به حجاب معتقدم، اما این که بخواهیم با خشونت و توهین کسی را باحجاب کنیم مشکل دارد.
حضرت آقا هم همیشه می‌فرمایند که افراد را نصیحت کنید و با اندرزدادن پیش بروید.
شما در ابتدای صحبت‌هایتان به کارهای بر زمین‌مانده در حوزه زنان اشاره کردید. به نظر شما مهم‌ترین کارهای معطل‌مانده در این حوزه چیست؟
کارهای بر زمین‌مانده، فراوان است. نبود وحدت رویه قضایی در محاکمه، طبقه‌بندی‌نبودن زندانیان زن، ملاقات فرزند پس از طلاق در کلانتری‌ها (که دغدغه بزرگ ماست) و موارد بسیار دیگر از موضوعاتی است که برای یافتن راه‌حل مناسب آنها در ستاد ملی زن و خانواده در حال فکرکردن هستیم.
آیا فضای کشور را برای رفع این دغدغه‌ها باز می‌بینید؟
با عنایات ویژه رهبر معظم انقلاب نسبت به مسائل زن و خانواده که آنها را جزو مسائل درجه یک کشور می‌دانند، من فضا را باز می‌دانم.
مریم خباز / گروه جامعه
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در واکنش به حمله رژیم صهیونیستی به ایران مطرح شد
اسرائیل در ورطه تصمیمات اشتباه
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
کوه موش زایید!
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
اسرائیل به سرزمین سوخته بدل می‌شود؟
گفت و گو
رییس مرکز جوانی جمعیت وزارت بهداشت در گفتگو با جام جم آنلاین:
۳۵ درصد از قانون جوانی جمعیت اجرا شده
گفتوگوی «جامجم» با سیده عذرا موسوی، نویسنده کتاب «فصل توتهای سفید»
نقنقنویسی داستان اجتماعی نیست
یک نماینده مجلس:
پیامعملیات وعده صادق، قدرت و استقلال ایران بود
علی برکه از رهبران حماس در گفت‌وگو با «جامجم»: