اثرات منفی جزایر مصنوعی براکوسیستم خلیج‌فارس

به دنبال ساخت جزایر مصنوعی از سوی کشور امارات کشورهای دیگر نیز اخیرا مانند کشور عمان به تبعیت از امارات درصدد ساخت جزایر مصنوعی در سواحل خود یعنی در سواحل جنوبی دریای عمان برآمده‌اند که به منظور مستند کردن آشفتگی بر اثر ورود و ساخت این جزایر به این پهنه آبی در سیستم رسوب‌گذاری خلیج پژوهش‌هایی شکل گرفته است. اما ساخت این جزایر تاثیرات منفی بر سیستم رسوب‌گذاری خلیج فارس گذاشته است که این اثرات بر سرتاسر محیط زیست منطقه تاثیرگذار است. همچنین به دنبال ساخت این جزایر، محدوده رشد مرجان‌های ریف‌ساز تغییر کرده است چرا که ساخت سازه‌های دریایی سبب مرگ مرجان‌ها می‌شود این در حالی است ریف‌ها از ارزش زیستی بالایی برخوردار بوده و پناهگاه سایر آبزیان محسوب می‌شود. از سوی دیگر ته نشست ذرات رسوبی کربناته در اطراف جزایر مصنوعی در مدت زمان بسیار کوتاه رخ می‌دهد و این حاکی از آن است که جزایر در حال رشد هستند و در آینده عرض خلیج‌فارس در این بخش‌ها روبه کاهش است. ساخت جزایر باریک و در امتداد ساحل شبیه بریرهای مناطق کم عمق که طبیعت در اثر جریانات موازی ساحلی ایجاد می‌کند، با گذشت زمان سبب رشد آنها می‌شود و در نتیجه در پشت آنها محیط لاگونی ایجاد کرده که به سرعت به محیط خشکی تبدیل می‌شود.

‌توسعه جزایر مصنوعی در منطقه با سرعت زیادی آغاز شده و اگر برنامه‌های آتی کشورهای منطقه را بنگریم تا 10 سال آینده تمامی نوار کم عمق ساحلی با جزایر مصنوعی تبدیل به محیط تقریبا خشکی می‌شود و در نتیجه بخش‌های دورتر از ساحل نیز کم عمق شده و مورفولوژی خلیج فارس تغییر می‌کند. این امر سبب می‌شود جریانات دریایی کنونی در خلاف جهت عقربه‌های ساعت در خلیج فارس که از سمت غرب به شرق هستند و سبب تبادل آب و رسوب خلیج فارس و دریای عمان می‌شود دچار اختلال شود و در نتیجه آلاینده‌های خلیج فارس به راحتی خارج نشوند. کارشناسان معتقدند، این حلقه پیچیده که هم‌اکنون بر محیط‌زیست دریای عمان و خلیج فارس سایه انداخته است نیازمند تدوین یک سیاست همه‌جانبه‌گرا از سوی کنوانسیون راپمی (کنوانسیون حفاظت از محیط زیست دریای عمان و خلیج فارس) است تا نتیجه آن در مجموع فواید اقتصادی، سیاسی و زیست‌محیطی فراگیری را برای همه به همراه داشته باشد.

مسعود ابوال‌شیخی