مغزهایی که می‌میرند، بیمارانی که انتظار می‌کشند

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز  به معدل پایین سرانه بهره‌وری از اعضای مرگ مغزی در ایران اشاره می‌کند و معتقد است: به موجب قانون پیوند اعضای بیماران اعم از خصوصی و دولتی مرگ مغزی مصوب سال 79، همه واحدهای درمانی موظف به معرفی موارد مرگ مغزی به واحدهای فراهم‌آوری پیوند اعضاء هستند.

زالی در همایش سراسری اهداکنندگان عضو، با بیان این که آموزش از مهم‌ترین مباحث مطرح در پیوند و اهداء عضو است، ادامه می‌دهد: این آموزش شامل بخش درون حرفه‌ای و همگانی است.

وی با تاکید بر ضرورت حفظ نسج مغزی و مداخلات آموزشی برای شناسایی سریع و تعیین به هنگام مرگ مغزی می‌گوید: اگر تمام اقدامات به درستی انجام شود و اما پیوند در فرصت طلایی صورت نگیرد، هیچ تلاشی موثر نخواهد افتاد، از‌این‌رو تشکیل سیستم شبکه پیوند الزامی است.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با تاکید بر ضرورت وجود بهترین سیستم ترابری هماهنگ، به روز،‌ مکانیزه مطابق با آخرین اطلاعات به همراه وجود ناوگان حرفه‌ای، علمی و تجهیزاتی تاکید می‌کند: اگر پیوند بدون در نظر گرفتن سایرعوامل چون فشارخون و تنظیم الکترولیت‌ها صورت گیرد، قطعا در کاهش مدت بقای پیوند تاثیرگذار خواهد بود.

بازگشت مرگ مغزی؟!

در سایت پیوند اعضای دانشگاه شهید بهشتی 148 هزار نفر آمادگی خود را برای اهدای عضو اعلام کرده‌اند که حدود 56 درصد از آنان زیر 25 سال سن دارند و 55 درصد از افراد داوطلب اهدای عضو به ثبت رسیده در سایت دانشگاه، زنان هستند.

یک تا 5 درصد از مرگ‌های جامعه ایرانی از مسیر مرگ مغزی عبور می‌کنند و  15 تا 30 درصد از بستری شدگان در بخش ICU هم با مرگ مغزی هستند. به تعبیر دیگر از هر 3 فرد بستری در ICU یک نفر به مرگ مغزی مبتلا و کاندید اهدای اعضاء هستند. این در حالی است که هم‌اکنون منابع بالایی از مرگ مغزی استحصال نمی‌شود.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تشخیص درست مرگ مغزی را برای طی فرآیند آماده‌سازی الزامی می‌داند و معتقد است: فرهنگ‌سازی در این زمینه مستلزم تشخیص قطعی مرگ مغزی براساس مبانی علمی، مستند و مبتنی بر شواهد عینی است. تشخیص مرگ مغزی دقیق‌ترین و غیرقابل انعطاف‌پذیرترین موارد است.

زالی با اشاره به باور غلط مردم مبنی بر برگشت‌پذیری مرگ مغزی می‌گوید: تبیین مرگ مغزی و اثبات آن از مهم‌ترین موارد در بحث اهداء عضو از مرگ مغزی است.

به گفته او، با وجود قانون و آیین‌نامه‌ اجرایی پیوند اعضاء از مرگ مغزی و فرهنگ دینی - مذهبی در کشور، هنوز بدرستی از پتانسیل‌های موجود استفاده نمی‌شود.

طولانی بودن مدت فهرست انتظار

رئیس اداره پیوند و بیماری‌های خاص وزارت بهداشت، با اشاره به 165 اهدای عضو از موارد مرگ مغزی در سال گذشته می‌گوید: در سال گذشته 311 پیوند کلیه از جسد، 162 پیوند کبد، 3 پیوند ریه و 31 پیوند پانکراس در کشور صورت گرفت.عقیقی با اعتقاد به این‌که برای کاهش فاصله موجود با استاندارد جهانی باید دسترسی‌ها را افزایش داد، ادامه می‌دهد: هم‌اکنون هیچ بیماری به علت عدم استطاعت مالی از پیوند از جسد محروم نمی‌شود و حداقل مداخله تامین منابع مالی مورد نیاز است.

رئیس اداره پیوند بیماری‌های خاص وزارت بهداشت، طولانی بودن مدت فهرست انتظار را دلیلی برای مرگ فرد نیازمند عضو پیوندی می‌داند: گسترش بخش پیوند و واحد فراهم‌آوری در سطح کشور الزامی است. وی انتقال اهداکنندگان از جسد را دغدغه اصلی در کشور عنوان و اظهار می‌کند: در مدل ایرانی پیوند، جسد منتقل می‌شود.
این در شرایطی است که در سایر کشورها ترابری مجهزتری وجود دارد. رئیس اداره پیوند و بیماری‌های خاص وزارت بهداشت، به وجود دست‌ کم 8 واحد فراهم‌آوری اعضا اشاره می‌کند و آن مراکز را پاشنه آشیل پیوند اعضا می‌داند.

در هر صورت، هم‌اینک که شما این گزارش را می‌خوانید، بیماران زیادی در نوبت پیوند اعضا هستند، در حالی که آمار مرگ مغزی‌ها در کشور ما از دیگر کشورها نیز بیشتر است. بنابراین مسوولان و نهادهای فرهنگی باید برای ترویج فرهنگ اهدای عضو راهکارهای عملیاتی بجویند.